‘Natuurlijke’ producten in VS vol met gmo ‘s, ook besmetting in Nederland
De meeste producten die in de Verenigde Staten worden verkocht onder de noemer 'natuurlijk', bevatten genetisch gemanipuleerde (gmo) ingrediënten, blijkt uit een rapport van de Amerikaanse Consumentenbond. Die testte meer dan tachtig producten die mais en soja bevatten. Producten met het label 'geen gmo's (ggo’s) en 'biologisch' bleken inderdaad vrij van genetisch veranderde maïs en soja. Maar vrijwel alle producten met het label 'natuurlijk' bleken wel gmo's te bevatten. De consumentenbond noemt het label 'natuurlijk' daarom misleidend.
De bond mengt zich met het rapport in een de discussie die momenteel in verschillende Amerikaanse staten speelt over het labelen van producten die gmo's bevatten. Inwoners van Oregon en Colorado mogen zich hier in november over uitspreken. Voorstanders van de etikettering vinden dat consumenten het recht hebben te weten wat er in hun voedsel zit, tegenstanders wijzen op de hoge kosten, die zullen worden doorberekend aan de consument.
Onwerkbare situatie
Eerder mislukten initiatieven om ggo-labels op producten te krijgen in andere staten, zoals Washington en Californië. Vermont is nog verwikkeld in een juridische strijd over een dit jaar genomen besluit etikettering te verplichten. De Grocery Manufacturers Association, die meer dan driehonderd voedselbedrijven vertegenwoordigt, stelde in een verklaring naar aanleiding van de situatie in Vermont te vrezen dat elke staat straks zijn eigen regelgeving heeft, waardoor een onwerkbare situatie ontstaat.
De belangenorganisatie van de voedselindustrie wil dat de overheid het label 'natuurlijk' beter definieert en duidelijk maakt dat deze producten genetisch gemanipuleerde ingrediënten bevatten.
Monsanto
Biotechbedrijf Monsanto, de belangrijkste producent van genetisch veranderde zaden, heeft er in Oregon 1,5 miljoen dollar voor uitgetrokken om ggo-labels op producten te voorkomen. Dat geld ging naar groepen die actie voeren tegen de etikettering. Ook andere bedrijven dragen bij aan de tegencampagne, waaronder conflakesfabrikant Kellogg met 250.000 dollar.
Een soortgelijke campagne in Colorado kreeg 4,7 miljoen dollar van Monsanto en meer dan een 1 miljoen dollar van Pepsico, volgens de publieke radio in Colorado (CPR). De campagnebijdragen zijn gemeld bij het Bureau van de Staatssecretaris, het hoogste administratieve overheidsorgaan op deelstaatniveau.
Besmetting
Ook in Nederland worden we steeds vaker ongewild met genetisch gemanipuleerde gewassen in onze voeding geconfronteerd. Want hoewel er in Nederland op commerciele schaal geen gentechgewassen worden geteeld, komen ze via de achterdeur, als grondstof voor veevoer, al jaren massaal ons land binnen, zo stelt Bionext. Een lapje industrievlees in de supermarkt kan afkomstig zijn van een dier dat een volledig gentech-rantsoen heeft gehad. Wereldwijd is intussen meer dan zestig procent van de soja en een groeiend aandeel van de mais genetisch gemodificeerd. Zo neemt het aandeel ggo’s in gangbaar veevoer steeds verder toe.
Bovendien stijgt het risico van besmetting van reguliere en biologische gewassen door het werken met proefvelden voor gmo gewassen in de open lucht. Vooral in de VS en in Zuid Amerika, waat wel op grote schaal gmo’s commercieel worden geteeld, is die besmetting een toenemed probleem.
Framing
Om de publieke opinie in het voordeel van gentech om te buigen bedient de industrie zich steeds nadrukkelijker van framing, een manier van communiceren waarbij nadelen worden gepresenteerd op een manier waarop ze toch voordelig lijken. In die strategie past ook de draai van fervente tegenstanders van gmo’s tot voorvechters, zoals de Brit Mark Lynas, die er van wordt verdacht zich te hebben laten kopen door Monsanto.
In dat licht is ook het stuk van Pepijn Vloemans in De Correspondent, interessant. Ook Vloemans presenteert zichzelf als bekeerling en poneert de stelling dat genetische manipulatie kan bijdragen aan duurzame, zelfs biologische voeding. Zijn enige ‘bewijs’ daarvoor is het aanhalen van bronnen van onderzoek, waarvan de meeste echter notoir geinfiltreerd en gedomineerd zijn door de gmo industrie.
Wat hij niet aanhaalt:
- Veel gmo planten hebben problemen met voortplanting, in het gunstigste geval treden ernstige mutaties op, vaak blijkt voortplanting niet mogelijk
- Het voorzorgsprincipe wordt genegeerd en proeven in de open lucht leiden tot besmetting van naburige percelen ( als gevolg is een groot deel van de biologische landbouw in de VS al besmet)
- Het genoemde onderzoek is vrijwel volledig door de betrokken industrie gefinancierd, onafhankelijk onderzoek wordt genegeerd door de EFSA.
- De kennis op genetisch gebied is nog steeds ontoereikend om welke uitspraak te doen over veiligheid op termijn - dat is ook het manco van alle onderzoeken tot nu toe: het tijdsframe.
Kortom, door zijn opstelling laadt ook Vloemans de schijn van framing op zich.
Vanuit duurzaam perspectief is er momenteel maar een standpunt tegenover gmo’s mogelijk: het kan (nu in elk geval nog) niet. De twee belangrijkste argumenten daarvoor zijn 1) het voorzorgsprincipe: als je de risico’s van toepassing van een technologie niet kan overzien, dien je deze niet toe te passen, en 2) ter ondersteuning van 1: elk onderzoek tot nu toe bestrijkt een veel te korte periode om effecten van gmo’s op de gezondheid van mensen op termijn te kunnen bepalen. Afblijven dus.
Meer artikelen uit de categorie: Inzicht
Beste Rix,
u zegt: ‘Nog nooit is iets gebleken van invloed op de nakomelingen.’ ?!? echt waar? het is nooit aan ons verteld, dat is zeker. Het is zeer naif om te denken dat amerikanen niet liegen en een eerlijke spel spelen.
Beste Rix,
Stel dat jouw redenering zou kloppen, dan is die tevens het ‘bewijs’ dat de obesitas-epidemie wordt veroorzaakt door GMO varkensvoer. Immers: varkens lijken volgens jou genetisch op mensen, varkens worden steeds dikker en mensen ook.
De werkelijkheid is jammer genoeg nogal wat complexer. Die paar procent genen waarin mensen verschillen van varkens (en van vrijwel alle hogere levensvormen) zijn nu juist bepalend voor de specifieke eigenschappen van de soort.
Daarbij is de invloed van GMO voer op de genetische expressie bij varkens voor zover ons bekend nog niet onderzocht.
Maar de mogelijke invloed van het gmo veevoer op de mens is niet het enige probleem. De invloed op het vermogen tot voortplanting van het gewas is ook een groot risico, zeker wanneer gmo gewassen zich onbedoeld gaan kruisen met natuurlijke varianten, zoals nu al gebeurt rond veel onbeschermde proefvelden. Dat is een regelrechte bedreiging voor de biodiversiteit, die bij verschillende commerciële gewassen al tot een absoluut minimum is gedaald. De dreiging daarvan bestaat uit de totale uitval van een gewas: plotseling geen graan, mais, soja meer….. behalve dan die gepatenteerde soort die je elk jaar opnieuw moet kopen.
Ten slotte, je kunt ook nieuwe eigenschappen in gewassen inbrengen door kruisen, daar hoef je niet voor aan de genen te sleutelen. Dat doen we al honderden jaren met succes. Maar ja, dat duurt wat langer. En omdat er dus nog zoveel onzeker is, dient het voorzorgsprincipe onverminderd te worden gehanteerd.
Het voorzorgprincipe wordt steeds gebruikt om gentechgewassen te mijden en te verbieden.
Maar laten we even nadenken: varkens lijken genetisch gezien aardig op mensen. Varkens in de USA worden al tientallen jaren gevoerd met gentechgewassen. Nog nooit is iets gebleken van invloed op de nakomelingen.
Een net geboren big kan binnen een jaar zelf biggetjes krijgen: dus een nieuwe generatie na 1 jaar. Laten we even uitgaan van al 20 jaar gentechvoer.(in feite al veel langer), Dus na 20 jaar is er nog geen nadeel opgetreden. De mens heeft een generatietijd van pakweg 20 jaar. 20 generaties is dan ongeveer 400 jaar. Dus als we gentechvoedsel gaan eten dan hebben onze nakomelingen daar in elk geval de eerste 400 jaar nog geen schade van.
Kortom: het “voorzorgprincipe” aanvoeren als punt tegen gentech is ondoordacht.
Mijn mening? “gentech is pas fout of goed door wat je er mee doet”
Monsanto gaat er naar mijn idee, zeer onethisch mee om. Maar het instituut dat via genetische modificatie een tarweras ontwikkelt dat beter dan de huideige tarwerassen tegen brakker wordend gondwater kan
(stijgende zeespiegel door klimaatveranderd) lijkt me heel goed bezig. Dat is: Voorzorg voor voedselzekerheid van komende generaties.
Beste Maja
Als je iemand bent zoals ik die wat verderop is in het leven en een leesbril nodig hebt om een boek te lezen is het in de supermarkt bijna onmogelijk om de labels te lezen daar veel producenten zeer kleinen letters gebruiken on de ingrediënten te vermelden. Dus met labeling moet ook de eis om het in 12 punts leesbare letters te vermelden worden toegevoegd. en dan ook nog in gewoon Nederlands in plaats van wetenschappelijke benamingen, dan gaan mensen wel labels lezen…
Beste Maja, wij reageren formeel als redactie en we hebben van Dale er nog even bijgehaald. Die omschrijft genetische manipulatie als: ‘techniek die erin bestaat een deel van de erfelijke eigenschappen van een organisme op een ander over te planten’. Kortom, correct gebruik van de Nederlandse taal in de juiste context, en dat is gewoon informatie. Bij framing wordt de boodschap in een aangepaste context geplaatst om een bepaald doel te bereiken.
Overigens motiveert het artikel ook waarom Vloemans van framing wordt verdacht, ook die informatie is transparant.
Wat betreft je opmerking in de tweede reactie, over gezondheidseffecten: ook dat punt wordt in het artikel besproken. Ieder onderzoek tot nu toe heeft dezelfde tekortkoming, namelijk de periode waarover onderzoek is gedaan. Die is per definitie te kort om zinnige uitspraken te kunnen doen. Dus prevaleert het voorzorgsbeginsel.
Ik reageer op persoonlijke titel en ben niet betrokken bij onderzoek aan GMO.
Labeling
Ik ben voorstander van labeling omdat enerzijds consumenten recht hebben te weten wat er in hun voedsel zit en anderzijds labeling het monitoren van potentiele gezondheidseffecten mogelijk maakt.
De reactie van de industrie in Amerika tegen labeling en de overeenstemming daarover bij een groot deel van de mensen in de maatschappij zegt vooral iets over de typisch Amerikaanse afkeer van overheidsbemoeienis en eigenlijk veel minder over de belangen van de industrie. Omdat in Europa de rol van de staat heel anders ervaren wordt, is het mijns inziens daarom niet verbazingwekkend dat in Europa labeling mbt GMO wel bestaat en maatschappelijk ondersteund wordt.
We moeten ons echter ook realiseren dat aantoonbaar weinig consumenten labels lezen en nog minder er enige actie aan verbinden. Notoir voorbeeld is de waarschuwing op cigaretten pakjes dat roken kanker veroorzaakt terwijl mensen gewoon doorgaan met roken. Aangezien van GMO helemaal nog geen negatieve gezondheidseffecten bekend zijn, is het de vraag wat mensen conlcuderen als op een pakje staat dat er GMO in voor komt.
Ik reageer op persoonlijke titel en ben neit betrokken bij onderzoek aan GMO.
Framing
Door het stelselmatig gebruik van het woord genetisch gemanipuleerde organismen ipv genetisch gemodificeerde organismen maakt de auteur zich zelf schuldig aan framing. Het woord gemanipuleerd heeft een sterke negatieve connotatie hetgeen een weloverwogen oordeel bij voorbaat uitsluit.