De rechtbank Den Haag geeft de Nederlandse Staat een vrijbrief om zonder rechtsbescherming grote hoeveelheden gegevens van haar burgers te verzamelen via buitenlandse inlichtingendiensten. Dat blijkt uit de uitspraak van de rechtbank Den Haag in de rechtszaak Burgers tegen Plasterk. De coalitie gaat in hoger beroep.
De rechtbank acht minder strenge rechtswaarborgen nodig als het gaat om de uitwisseling van ruwe gegevens in bulk. De coalitie acht dat onbegrijpelijk. Nog los van het feit dat de Snowden-onthullingen hebben aangetoond dat het juist ook om de inhoud van communicatie van burgers gaat, vindt de coalitie dat hierbij strengere eisen noodzakelijk zijn. Uitwisseling van bulk-data is immers nog kwalijker dan de uitwisseling van specifieke informatie, omdat bulkdata ook veel onschuldige mensen betreft.
Geheime diensten onttrekken zich aan democratische controle
Advocaat Christiaan Alberdingk Thijm: “Kennelijk vindt de rechtbank dat het recht op privacy minder gewicht in de schaal legt bij de inzet van bevoegdheden van inlichtingendiensten. Dat is nogal wat. Met name het voorzienbaarheidsvereiste is volgens de rechtbank minder relevant. Het omgekeerde is waar: juist waar de werkwijze van geheime diensten zich onttrekken aan de democratische controle, moet die werkwijze voldoende duidelijke, wettelijke basis hebben.”
Bart Nooitgedagt, een van de procespartijen: “Massale inbreuken op het recht op privacy van individuele burgers lijken hiermee te zijn gelegitimeerd. De rechtbank overweegt dat alleen rechtsbescherming noodzakelijk is indien de verkregen informatie in een concreet geval wordt gebruikt. Wij hebben het recht op privacy, inbreuken zijn alleen toegestaan als daar een wettelijke basis voor is. Dat principe wordt door de rechtbank ten onrechte miskend.”
Waar ging het ook al weer over?
Na de onthullingen van Edward Snowden startte een coalitie van burgers en organisaties een procedure tegen de Nederlandse Staat. De Staat veroordeelt de spionage- en afluisterpraktijken van de Amerikanen, maar profiteert er ook van door gegevens met de NSA en andere diensten uit te wisselen. Zo komen gegevens die door de NSA in strijd met het Nederlandse recht zijn verkregen alsnog in handen van de Nederlandse inlichtingendiensten. De coalitie Burgers tegen Plasterk verzet zich tegen dit ‘witwassen’ van gegevens en eist dat de Staat stopt met het gebruiken van gegevens die niet in overeenstemming met het Nederlandse recht zijn verkregen. Daarnaast eist de coalitie dat burgers wier gegevens onrechtmatig zijn verkregen en/of gebruikt, daarover worden geïnformeerd.