Regie overheid ontbreekt in transitie naar kringlooplandbouw

Om de uitdagingen van verlies aan biodiversiteit en klimaatverandering het hoofd te bieden kiest minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit voor een omslag naar kringlooplandbouw in 2030. Hierbij komt zo min mogelijk afval vrij, is de uitstoot van schadelijke stoffen zo klein mogelijk en worden grondstoffen en eindproducten met zo min mogelijk verliezen benut. 

Minister Carola Schouten: ‘Ons huidige landbouwsysteem is erop gericht zoveel mogelijk te produceren tegen zo laag mogelijk kosten. Na de WOII was dat ook de grote opdracht. Inmiddels staat onze landbouw daardoor wel steeds meer onder druk. Het wordt nu de uitdaging om met zo min mogelijk grondstoffen en dus minder belastend voor het milieu, ons voedsel te produceren. Om alle producten die het bedrijf verlaten te gebruiken als eindproduct of als grondstof voor andere schakels in de kringloop. Kringlooplandbouw doet recht aan de natuur en levert ook een goede boterham op. Voor deze visie hebben we veel gesprekken gevoerd met boeren, tuinders en verschillende maatschappelijke organisaties. Op basis van deze gesprekken ben ik ervan overtuigd dat we de toekomst van onze voedselvoorziening veilig kunnen stellen als we overstappen op kringlooplandbouw.’

Eerlijke prijs voor de boer belangrijke voorwaarde

De omslag naar kringlooplandbouw kan alleen slagen als de boer ook een eerlijke prijs voor zijn product krijgt. De boer wil – en terecht - beloond worden voor duurzame, veilige en hoogwaardige producten. Alleen dan krijgt hij de gelegenheid te investeren. Daarom slaat deze visie ook op de banken, op de voedingsindustrie, op de supermarkten en op de consument.

De eerste stap is dat overheid en maatschappelijke partijen vanaf nu aan de slag gaan om afspraken te maken over de resultaten die de komende jaren bereikt moeten worden, hoe deze gemeten gaan worden en welke inzet dat van eenieder vraagt. Deze afspraken moeten in het voorjaar 2019 vastgelegd zijn, volgens de minister.

Regie overheid noodzakelijk

“Terecht stelt de minister dat het huidige productiesysteem niet toekomstbestendig is maar voor een structurele verandering zullen de hoge maatschappelijke kosten van de agrosector veel meer in de prijs van voedsel verwerkt moeten worden. Dat gaat niet lukken zonder dat de overheid een stevige rol pakt bij het veranderen van de spelregels. En die rol gaat de minister in haar visienota uit de weg,” aldus Willem Lageweg, voorzitter van de Transitiecoalitie Voedsel, een nieuwe en snelgroeiende groep van inmiddels 150 koplopers in de wereld van landbouw, voedsel, natuur en gezondheid.

“We zijn positief over een aantal zaken die de minister noemt”, aldus Lageweg. Hij wijst op de terechte focus op kringlooplandbouw, het pleidooi voor versterking van de sociaal economische positie van de boer en voor de herwaardering van voedsel. Ook waarderen we de aandacht voor bodemkwaliteit, natuurinclusieve landbouw, een gebiedsgerichte aanpak en voedselverspilling. Dat geldt ook voor de steun die zij toezegt aan koplopers. De Transitiecoalitie Voedsel ondersteunt de minister bij een andere aanpak op het gebied van kennis en innovatie waarbij meer het hele systeem centraal moet staan dan de onderdelen daarvan. Daar horen ook bijstellingen bij in het huidige topsectorenbeleid.

“Maar voor structurele veranderingen is meer nodig. Zo zullen er hardere doelen moeten komen op terreinen als bodem en behoud biodiversiteit. De keuze voor het kringloopmodel zal ingrijpende gevolgen gaan hebben voor de intensieve veehouderij. De transitie van dierlijke naar plantaardige eiwitten verdient meer aandacht. Het beleid moet zich niet alleen richten op de producent, zijn toeleveranciers en de verwerkers. Ook de vraag naar gezond en duurzaam voedsel zal krachtiger moeten worden ondersteund met maatregelen die partijen als supermarkten, cateraars en horeca activeren hierin voorop te gaan”, aldus Lageweg.

Voor de Transitiecoalitie Voedsel is de nieuwe visie dus een goed begin, maar het echte werk moet nog komen en daar horen forse ambities van marktpartijen en ingrijpende maatregelen van de overheid bij.

Lees meer over: landbouw, transitie

Meer artikelen uit de categorie: Inzicht