Een verhaaltje voor het slapen gaan, daar leek de Troonrede van 2016 nog het meest op. Het had effect, als je af gaat op de versprekingen door de Koning. Je zult zoiets maar bij volle bewustzijn voor volk en vaderland moeten voorlezen.
Pensioenfondsen maken zwaar slagzij, de ongelijkheid in inkomens is hoger dan ooit, op onderwijs wordt vooral bezuinigd en de tolerantie is op een historisch dieptepunt beland.
Terwijl de wereld om ons heen van de ene crisis in de andere valt probeert de club van Rutte ons in het zicht van komende verkiezingen met een half procentje extra economische groei te lijmen.
Zelfs tijdens de warmste nazomer uit de historie van meteorologische metingen wordt het woord klimaatverandering in de hele troonrede slechts eenmaal plichtmatig gebezigd.
Wat er ontbreekt kan in één woord worden samengevat. Dat is URGENTIE. De noodzaak om op een groot aantal terreinen op de kortst mogelijke termijn het roer volledig om te gooien.
Veel van het werk van nu is van een heel andere, en veel mindere kwaliteit dan de vaste banen die zijn verdwenen. Er voor in de plaats kwamen tijdelijke baantjes en onzekere ZZP contracten. Oudere en ervaren vakmensen staan hamburgers te flippen of bezorgen boodschappen. En de doordrukkende automatisering blijft veel meer banen en veel meer kwaliteit vernietigen dan wat er voor in de plaats komt.
De pensionado's van nu eten de pot leeg voor komende generaties. Hun pensioenen nu zijn misschien niet helemaal meer waard wat ze er ooit voor betaald hebben, maar wie over een jaar of tien de eindstreep van zijn werktijd haalt moet nog maar afwachten hoeveel er nog rest.
Het lijkt misschien triviaal om op de woorden van Wilders te parafraseren, maar op deze dinsdag zie je dat de hele oppositie één lijn trekt tegen het positieve opportunisme van de regering. Wat niet duidelijk genoeg gemaakt kan worden is de broosheid van wat vooruitgang wordt genoemd. Die ene procent toename in koopkracht, die 1,7% economische groei, die smelten als sneeuw voor de zon als de olieprijs een sprongetje maakt. Of als de inflatie echt een keer op gang komt. Of….
De problemen die van alle kanten op ons afkomen zijn daartegen structureel en hardnekkig. De internationale economie houdt diepe en voortslepende problemen, klimaatverandering zorgt voor meer en frequenter extreem weer, financiële markten zijn en blijven instabiel, de feitelijke werkgelegenheid neemt af in aantal en in kwaliteit, de tweedeling in de samenleving blijft toenemen, net zoals de verdeeldheid onder naties.
In dat landschap wil je leiders met een visie op de toekomst. Daarin wil je niet geregeerd worden door een stelletje Laven, kabouters die verzonnen zijn om mensen te amuseren en om hun aandacht af te leiden van de zorgen van de dag. Inderdaad, dat is leuk in pretparken of in sprookjesboeken. Wie zich daarbuiten door ze in slaap laat sussen wordt al snel weer wakker in een nachtmerrie.
Peter van Vliet
