Nederland kan deze week als EU-voorzitter het beslissende zetje geven om het diepzeevissen met sleepnetten beneden een diepte van 800 meter te verbieden in Europese wateren. Volgens milieu- en natuurorganisaties, verenigd in de Deep Sea Conservation Coalition (DSCC), is het verbod van groot belang om het kwetsbare ecosysteem en de bijzondere vissoorten in de diepzee te beschermen.
De ministers van de lidstaten werden het vorig jaar eens over een verbod vanaf 800 meter, maar moeten daarover deze week in Brussel nog overeenstemming bereiken met het Europees Parlement en de Europese Commissie. Lukt dat niet voor eind juni, dan gaat het EU-voorzitterschap over naar Slowakije - dat geen zee en geen ministerie van visserij heeft - en verdwijnt het verbod voor lange tijd van de agenda, zo vreest de coalitie. Het liefst zouden de organisaties zelfs een verbod vanaf 600 meter zien, omdat vanaf die diepte ecosystemen erg kwetsbaar zijn.
,,Het is daar donker en koud, maar er gebeurt heel erg veel. Er zijn zelfs diepzeekoralen en er leven speciale haaien en andere vis- en diersoorten zoals het pas ontdekte witte diepzee-octopusje dat door wetenschappers Caspar - naar het witte spookje - is genoemd,” vertelt haaienexpert en directeur Irene Kingma van de Nederlandse Elasmobranchen Vereniging, lid van de coalitie. ,,Omdat alles er heel langzaam gaat en dieren zich heel langzaam voortplanten duurt herstel op de diepzeebodem heel lang.”
De coalitie vergelijkt vissen met sleepnetten op grote diepte met het kaalkappen van een tropisch regenwoud om een paar boomkikkers te vangen. Het is een van de meest destructieve manieren van vissen. Daarom wordt sinds begin deze eeuw internationaal gediscussieerd over afschaffing.
Het World Conservation Congres van de Verenigde Naties roept sinds 2004 op tot een moratorium op diepzeevissen met sleepnetten. Een van de grote tegenstanders in Europa hiervan is Spanje, verantwoordelijk voor 40 procent van de vangsten op grote diepten. ,,Terwijl het beneden de 600 meter helemaal niet meer rendabel is om te vissen. Waarom zou je zo’n hoge prijs betalen om bijvoorbeeld die paar zeeduivels te proberen te vangen,” stelt Kingma.
Vorig jaar toonde een studie van de Universiteit Glasgow al aan dat diepzeevissen met sleepnetten beneden de 600 meter meer ecologische schade veroorzaakt dan commercieel gewin.
Toch beschikt de EU over een van de grootste diepzee vissersvloten en wordt er door landen als Frankrijk, Spanje en Schotland nog veelvuldig met sleepnetten op grote diepte gevist. Zij zijn samen met de Baltische staten, Portugal en Polen tegen inperking van de diepzee visserij, al heeft de Franse minister van milieu aangekondigd het verbod vanaf 800 meter diepte te steunen
,,Het is nu aan Nederland om het voorstel over de streep te trekken,” stelt Kingma. ,,Ons land heeft eerder aangegeven dat het bescherming van de diepzee belangrijk vindt en dat het onder Nederlands EU-voorzitterschap serieuze beschermingsmaatregelen wil nemen, zoals het uitbannen van vissen met sleepnetten in de diepzee. Het is een voor twaalf. We wachten al meer dan tien jaar, en het ecosysteem op de diepzeebodem is zo kwetsbaar dat nog meer uitstel tot onherstelbare schade zal leiden.”