Nederland is een van de rijkste landen van de wereld. We leven in een verzorgingsstaat waar niemand hoeft te sterven van honger en waar medische hulp voor iedereen toegankelijk is. We beschikken over zeer geavanceerde technieken die ons in staat stellen in zeer korte termijn naar alle uithoeken van de wereld te reizen, continu met iedereen in contact te staan en ons zelden fysiek te hoeven inspannen. Maar als het gaat over de aardgasvrije transitie, dan doen we ineens alsof we geen goede alternatieven kunnen bedenken, alsof we de transitie niet kunnen betalen en alsof we niet weten waar we moeten beginnen. Is de aardgasvrije transitie werkelijk zo ingewikkeld? Weten we echt niet hoe we alle woningen op korte termijn op een milieuvriendelijke manier kunnen verwarmen?
Toen de dijken in 1953 doorbraken en grote delen van de provincies Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Brabant onder water kwamen te staan, hebben 30.000 vrijwilligers zich binnen een week gemeld om te helpen de dijken te herstellen. Toen besmettelijke dierziekten (denk aan varkenspest, vogelgriep, MKZ, BSE en Q-koorts) uitbraken, konden we die keer op keer de kop in drukken. En ons binnenlands veiligheidsbeleid heeft ons land tot nu toe vrij van aanslagen weten te houden. We moeten niet onderschatten waar wij toe in staat zijn als we iets écht belangrijk vinden, als we het écht hoge prioriteit geven.
Actie vanuit Den Haag
Als de aardgasvrije transitie (of wellicht zelfs de transitie naar een volledig klimaatneutraal Nederland) net zo’n hoge prioriteit krijgt vanuit Den Haag als bovengenoemde gebeurtenissen, dan halen we 2050 lachend. Een landelijk alomvattend actieplan kan dan voor een efficiënte uitrol van de transitie over Nederland zorgen. Op elke locatie kan de daarvoor meest geschikte techniek worden ingezet, een overkoepelend schema bepaalt wanneer elke locatie aan de beurt is en de kosten worden eerlijk verdeeld. Vergeet ook niet welke kansen dit met zich mee zou brengen: de uitrol van de aardgasvrije transitie betekent een enorme impuls aan de werkgelegenheid en een kans om (vervallen) buurten een nieuwe allure te geven. Lees hier meer over de voordelen van de aardgasvrije transitie.
Toegegeven, het is niet eenvoudig Den Haag zover te krijgen de transitie als een soort ‘crisisbeleid’ over Nederland uit te rollen. Misschien kunnen we hier met elkaar afspreken dat we een standbeeld neerzetten voor degene die het voor elkaar krijgt (kunnen we direct wat standbeelden van oude ‘helden’ vervangen voor echte helden).
De kracht van de mentale transitie
Hoewel een vanuit Den Haag goed gecoördineerde uitrol van de aardgasvrije transitie over Nederland veel voordelen heeft, is het geen vereiste. Ga maar na: hebben wij de overheid nodig om een nieuwe auto aan te schaffen, onze keuken te verbouwen of een verre reis te boeken? De meeste Nederlanders zouden als de aardgasvrije transitie écht prioriteit heeft prima in staat zijn hun woning aardgasvrij te renoveren. En degene die dat niet kunnen betalen zouden bijvoorbeeld kunnen worden geholpen door een ‘help-alle-Nederlanders-van-het-aardgas-af’ goed doel, waar rijkere Nederlanders geld aan kunnen doneren.
Ook zonder hulp vanuit Den Haag kunnen we gemakkelijk van het aardgas afstappen, als we allemaal intrinsiek gemotiveerd zijn en ons allemaal persoonlijk verantwoordelijk voelen voor onze toekomst. Als we niet alleen met een economische bril de kosten van het efficiënte, goedkope aardgas met de alternatieven vergelijken, maar kiezen voor de meest verantwoorde manier om onze woningen te verwarmen. Bijkomend voordeel: klimaatverandering als gezamenlijke vijand zou voor een prettigere samenleving kunnen zorgen. Immers, heeft de Europese geschiedenis niet duidelijk laten zien dat een gezamenlijke vijand voor verbinding zorgt?
Tijd voor actie!
Als iedereen zichzelf overtuigt van het belang van de aardgasvrije transitie, dan zijn we al een heel eind. En als we dan ook nog de stap weten te zetten van praten naar doen, dan zou het zomaar kunnen dat onze kinderen ook nog een toekomst hebben.
Wilt u na het lezen van de ‘van aardgas af’-reeks in discussie over de aardgasvrije transitie? Kom dan op donderdag 21 september naar Pakhuis de Zwijger. Jan Rotmans (hoogleraar transitiekunde aan de Erasmus Universiteit en oprichter van DRIFT, Urgenda en Nederland Kantelt), Robin Berg (initiatiefnemer LomboXnet), Leonie van der Steen (directeur Squarewise) en Niels Rood (wethouder duurzaamheid bij gemeente Eemnes) gaan met elkaar het gesprek aan over de vraag ‘Wie neemt de verantwoordelijkheid om 7 miljoen huishoudens in Nederland van het aardgas af te krijgen?’.
Elvie Kromwijk, Transitiemaker bij Squarewise
