Koeien in de wei horen bij het Nederlandse cultuurlandschap. In 2020 zal 37 procent van de koeien echter nooit meer buiten komen. Dat voorspelt het Wageningse onderzoeksinstituut Alterra in een rapport over de toekomst van de Nederlandse melkveehouderij. Dat komt door de afschaffing van het Europees melkquotum op 1 april 2015. Dan mogen boeren onbeperkt melk gaan produceren en kan het aantal melkkoeien ongelimiteerd groeien. Die groei vindt vooral plaats in grote stallen. Daarin staan zoveel dieren dat het voor boeren praktisch onhaalbaar is om ze nog naar buiten te doen. Tegelijkertijd houden veel oudere boeren met kleine bedrijven het voor gezien. Het aantal bedrijven daalt in de periode tot 2020 met 20 procent. Degenen die overblijven, breiden uit. Het aantal 'megastallen' zal met meer dan 250 verdubbelen tot meer dan 500.
Grotere bedrijven betekent minder koeien buiten
In de praktijk blijkt dat bedrijven met meer dan 150 stuks melkvee hun koeien zelden nog naar buiten laten. Dat komt omdat daar teveel grond voor nodig is, of omdat het te lang duurt voor koeien gemolken kunnen worden. Tot 2020 zal het totale aantal koeien in Nederland stijgen met 5 procent tot 1,6 miljoen. Het aantal koeien in de wei neemt ieder jaar af. In het huidige tempo komen er ieder jaar 40.000 koeien bij die niet meer naar buiten komen.
Jacomijn Pluimers, campagneleider Voedsel bij Milieudefensie: ”Nu staat nog maar 65 procent van de koeien buiten, drie jaar geleden was dat nog 72 procent. Voor de koeien, het milieu en het landschap een zorgelijke zaak.”
Een veehouderij die past in Nederland is de oplossing
Een veehouderij die past in Nederland is volgens Milieudefensie de oplossing voor dit probleem. Dat wil zeggen een kleinschaligere veehouderij met minder dieren en gebonden aan landbouwgrond. Voor ieder dier moet er voldoende grond zijn om buiten te lopen, te eten en om de mest op uit te rijden. Dat is beter voor koe, mens, milieu en boer.
Koeien in de wei zijn gezonder
Koeien die altijd op stal staan, hebben een slechtere gezondheid dan koeien die in de wei grazen. Ze zijn van nature grazers en hebben ruimte nodig en vers gras. De dieren die het hele jaar binnen staan, hebben een verhoogd risico op ernstige klauwontstekingen en doorligplekken en worden sneller ziek. Koeien die buiten in de wei staan, zijn gezonder. Dat is ook beter voor mensen. Hoe gezonder dieren zijn, hoe minder antibiotica er gebruikt wordt. Dat betekent minder risico op bacteriën die antibiotica weerstaan en dat is goed voor de gezondheid van mensen.
Minder dieren en minder mest is beter voor het milieu
Door de intensieve productie – zonder grond om de mest op uit te rijden – is er in Nederland een mestoverschot ontstaan. Door overbemesting van de grond, vervuiling van het water en het verdwijnen van landschapselementen door schaalvergroting neemt de diversiteit van de natuur af. We zien minder bloemen en meer brandnetels. Het aantal bijen, vlinders en boerenlandvogels daalde de afgelopen decennia flink. De kwaliteit van het drinkwater wordt steeds lager. De schaalvergroting en intensivering van de veehouderij liggen hieraan ten grondslag. Door de toename van het aantal koeien in steeds grotere stallen zonder voldoende weidegrond zullen deze problemen verder verergeren.
Kleinschaligere veehouderij en eerlijke prijs is beter voor boeren
We horen je denken: als Nederlandse melkveehouders niet uitbreiden gaan ze dan niet failliet? Juist door mee te gaan in de schaalvergroting maken melkveehouders hun voortbestaan onzeker. Ze krijgen te maken met hoge kosten voor nieuwe stallen en extra vee. Veel melkveehouders steken zich daarvoor in de schulden. Ook de verwerking van de extra mest kost veel geld. Bovendien zakt door de toename van de productie de melkprijs. Door de groei van de kosten en de lagere prijs voor de melk komen bedrijven in de problemen.
De Nederlandse melkveehouderij kan veel beter kleinschaliger werken en melk produceren van een hogere kwaliteit. Op die manier kunnen boeren betere prijzen vragen voor hun producten. Als de meerprijs van weidegang (1 cent per liter) wordt verrekend in de prijzen van melk en kaas
kunnen boeren al uit de kosten komen.
Wij willen Wei: en jij?
Milieudefensie wil een veehouderij die de toekomst aan kan. Steun onze campagne voor een gezonde veehouderij met dieren in de wei op wijwillenwei.milieudefensie.nl