Mark Rutte wilde ooit het vertrouwen in de politiek herstellen. Nu geeft hij aan dat hij er niet om gaat bedelen. Dat klinkt als een politiek correcte manier om de kiezer een middelvinger te geven. De uitdijende staat van eigengereide dienst bevestigt dat.
Welk mandaat heeft een regering die door meer dan 70% van de bevolking wordt gewantrouwd en een 3,3 scoort als waardering? Dat is een prangende vraag die je nauwelijks hoort in het land dat bol staat van discussies over sociale rechtvaardigheid en historische verantwoording. Het land, waar de man die onze energiezekerheid verkwanselde aan Poetin - Jan-Peter Balkenende - beloond wordt met de eretitel Minister van Staat. En het land waar de regering tegen de uitdrukkelijke wens van de volksvertegenwoordiging haar opwachting gaat maken in een bloedig onderdrukkend oliestaatje dat het WK voetbal organiseert. Zelfs de sponsoren van de nationale ploeg blijven er massaal vanaf.
„Mijn doel is nu problemen oplossen, mijn doel moet nu niet zijn populair worden. Dan ben ik met de verkeerde prioriteiten bezig.”
Mark Rutte in Metronieuws
Maar welke problemen zijn dan opgelost, Mark Rutte?
Nog triester om te zien is hoe politieke integriteit en competentie teloor gaan. Nederland is daar maar één voorbeeld van. Een stuurloos Verenigd Koninkrijk en straatvechtende Verenigde Staten aan de ene kant en onderdrukkende oorlogstokers en machtswellustelingen aan de andere kant schilderen een nieuwe versie van politiek verval.
Daar overheen rollen nieuwe megarijken van wie het politieke onbenul mogelijk nog groter is dan hun ambities, maar die met welhaast ongelimiteerde middelen hun aandacht in de media zeker stellen. Dat kan en dat gaat alle kanten op. Problemen blijven ondertussen onopgelost en etteren door.
De markt gegijzeld
Als de politiek het laat liggen kan het met de economie niet veel beter gaan. De aanhangers van de vrije markt hebben er de laatste decennia een behoorlijke puinhoop van gemaakt. Zodanig, dat er van een vrije markt zo goed als geen sprake meer is. Met sancties, boetes, regels en vooral financiële maatregelen ontregelen overheden en hun bankiers te hooi en te gras het proces dat ze nou juist bejubelen. Als je geen voorstander bent van het vrije marktdenken zou je daar blij mee kunnen zijn. Maar als je naar het resultaat kijkt slaat de angst je om het hart.
De zelfbenoemde hoeders van de vrije markt en van de democratie, de Verenigde Staten, hebben van die economie zelfs een wapen gemaakt. Waar Russen met raketten schieten, vuren de VS en hun bondgenoten met sancties en renteverhogingen. Die verlammen de rest van de wereld net zo hard als de vijand waarvoor ze zijn bedoeld. Het is een bekend verhaal: oorlog kent alleen verliezers.
Duurzaamheid geofferd
Duurzaamheid en klimaatbeleid hadden het al zwaar te verduren. Voor corona stond het halen van de klimaatdoelen al stevig onder druk, naarmate de pandemie vorderde werd die druk alleen maar groter. De opverende economie en de daarop volgende oorlog zorgden voor explosieve stijging van broeikasgassen. De daarop volgende explosie van de energiekosten haalt de economie weer onderuit met knallende inflatie en onhoudbare kosten voor burgers en bedrijven.
Daarmee zal de CO2 uitstoot misschien wel even wat minderen, maar worden ook de investeringen in de energietransitie onderuit gehaald. En wie al heeft geïnvesteerd wordt nu gestraft: een warmtepomp is (nog) duurder in gebruik dan een gasketel en het is goedkoper om een diesel vol te tanken dan om je schone elektrische karretje op te laden. Een gierend tekort aan onderdelen, en vooral computerchips, doet de rest. Wie vertrouwde in een duurzame toekomst betaalt daar nu een zure rekening voor.
Of dat nog niet genoeg is, worden duurzaamheid en klimaat nu nog verder geofferd door steeds conservatievere regeringen die er toch al niet veel mee op hadden, en die de economische situatie nu aangrijpen om de burgers financieel te compenseren en bedrijven de vrije teugel te geven om te bezuinigen. Klimaatrampen zijn voetnoten geworden op de internetpagina's van de media.
En als klap op de vuurpeil gaan we een wereldwijde duurzaamheidsconferentie houden in een dictatuur waar zelfs de meest vreedzame demonstratie met geweld wordt neergeslagen en zorg voor het klimaat celstraf en mishandeling oplevert.
Eigen veerkracht
Als de buitenwereld te bedreigend en onbetrouwbaar wordt, kun je vertrouwen alleen nog maar van binnenuit halen. Uit een overtuiging dat ook de kleine beetjes die je zelf nog kan bijdragen zullen helpen. Uit de bevestiging daarvan die je hier en daar in je omgeving zult krijgen. Uit de resultaten die je met elkaar in de eigen omgeving en gemeenschap kunt behalen. En uit de wetenschap dat ook de huidige golf van afbraak en destructie voorbij zal gaan.
We zullen meer dan de huidige generaties hebben meegemaakt een beroep moeten doen op onze veerkracht. Die hebben we. En die tonen we als het eropaan komt. Daar vertrouw ik nog steeds op.
Peter van Vliet
