Vieze vier houden stand, stroomleveranciers worden nauwelijks groener

De grootste energiebedrijven wekken nog steeds vooral energie op uit fossiele bronnen. Dat laten de resultaten van de jaarlijkse duurzame stroomranking van de Consumentenbond, Natuur & Milieu, Greenpeace en Wise zien. Van de vijf grootste leveranciers die in Nederland actief zijn, scoort alleen Eneco een voldoende (7). Essent is het meest vervuilend en sluit de ranglijst met een 3. Deze vijf grootste bedrijven hebben samen een marktaandeel van 80 procent.

Fossiele meerderheid

Van alle onderzochte stroomleveranciers scoort twee derde onder de zes. Deze bedrijven dragen niet bij aan de verduurzaming van de Nederlandse stroommarkt, of werken deze zelfs tegen. Ze investeren relatief weinig in duurzame energie, maar kiezen vooral voor grijze stroominkoop tegen bodemprijzen. Ook proberen ze hun oude, vaak vervuilende, centrales zo lang mogelijk in bedrijf te houden. Daardoor draaien ze nog voor een groot deel op niet-duurzame bronnen als kolen, gas of kernenergie.

Trend: trage vergroening

Ten opzichte van vorig jaar is de gemiddelde score van alle leveranciers tezamen wel licht gestegen: van een 5,4 naar een 5,6. Vooral kleinere, nieuwe spelers scoren hoog: DE Unie, Pure Energie en Qurrent halen allemaal een tien. De markt als geheel vergroent echter te traag om de klimaatafspraken te halen die Nederland in Parijs heeft gemaakt. Daarvoor zullen ook de andere leveranciers versneld moeten overschakelen naar meer groene stroom, bijvoorbeeld uit wind en zon.

Nederlandse stroomleveranciers viezer dan buitenland

Met name de grote energiebedrijven opereren ook internationaal. Opmerkelijk is dat hun buitenlandse stroomproductie vaak sneller verduurzaamt dan die in Nederland. Zo zijn in Nederland recent nog nieuwe kolencentrales in gebruik genomen, dankzij coulant overheidsbeleid. Dit zorgt voor de paradoxale situatie dat de totale stroomproductie van deze bedrijven wel iets duurzamer is geworden, maar de CO2-uitstoot in Nederland het afgelopen jaar is gestegen.

Bewust kiezen

De stroomranking wordt dit jaar voor de vijfde keer uitgevoerd. De maatschappelijke organisaties die het onderzoek uitvoeren, de Consumentenbond, Natuur & Milieu, Greenpeace en Wise, willen met de resultaten inzicht bieden in de stroommarkt. Daarmee kunnen consumenten goed geïnformeerd kiezen voor een echt duurzame leverancier. De organisaties adviseren bewuste consumenten dan ook om over te stappen naar één van hoog scorende bedrijven uit de ranking.

Maar waar blijft de echte uitleg?

Opvallend blijft dat geen van de bedrijven, de meest groene inbegrepen, nu eens goed en duidelijk uitlegt aan consumenten hoe stroom nu eigenlijk werkt. Want het beeld dat je wasmachine werkt op stroom die aan de andere kant van het land door een windmolen wordt opgewekt, is net zo misleidend als Essent die zegt dat het de groenste stroom levert van allemaal.

Stroom volgt de weg van de minste weerstand. Uit jouw stopcontact komt dus stroom die het dichtstbij wordt opgewekt. Als klant van het groenste energiebedrijf kun je dus stroom uit een kolen- of atoomcentrale krijgen als je toevallig in Borssele woont. En andersom kan het ook.

Groene energiebedrijven praten daar niet graag over, uit angst dat het te verwarrend is voor consumenten. En dat wordt het natuurlijk ook als je maar de halve waarheid vertelt.

Het gaat om de opwek

Uiteindelijk kun je niet echt kiezen wat er uit je stopcontact komt. Die stroom is niet groen of is geen sjoemelstroom.  Waar het vooral om gaat is hoe de totale hoeveelheid stroom die we verbruiken wordt opgewekt. En dat kan niet langer met fossiele bronnen. Daarom blijft het een van de grootste en belangrijkste maatschappelijke opgaven om stroom zo veel mogelijk groen op te wekken. Maar laten we ondertussen wel helder uitleggen aan consumenten, aan burgers en aan beleidsmakers hoe het echt werkt, alle goede bedoelingen ten spijt.

Klik hier voor de volledige ranglijst van alle 34 onderzochte leveranciers.

Bekijk hier het onderzoeksrapport.