De ijskap op Antarctica smelt in een recordtempo en dreigt een enorme zeespiegelstijging te veroorzaken met rampzalige gevolgen overal ter wereld. Dat blijkt uit twee nieuwe, alarmerende studies in Nature.
De eerste studie brengt de versnelling van het afsmelten gedetailleerd in kaart. Aan de studie werkten 84 wetenschappers van 44 internationale instellingen mee, waaronder de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA en haar Europese tegenhanger ESA.
Versnelling
Uit de analyse van 24 satellietmetingen blijkt dat de snelheid van het afsmelten in amper vijf jaar verdrievoudigd is. Voor 2012 smolt het ijs in een gestaag tempo van zo’n 76 miljard ton per jaar, maar dat tempo is nu gestegen tot tot 219 miljard ton per jaar. De impact op de globale zeespiegelstijging steeg navenant: van 0,2 naar 0,6 millimeter per jaar.
De verdrievoudiging is te wijten aan een combinatie van factoren: de steeds grotere snelheid van de gletsjers in West-Antarctica en het Antarctische Schiereiland, en de verminderde groei van de ijskap op Oost-Antarctica.
“We vermoeden al langer dat de globale veranderingen een invloed hebben op de poolkappen”, zegt Andrew Shepherd, hoogleraar aan de Leeds University en medeauteur van de studie. “Uit onze analyse blijkt dat er een scherpe stijging is van het verlies aan ijs tijdens het laatste decennium, en het continent doet de zeespiegel nu sneller stijgen dan wanneer ook in de voorbije 25 jaar. Dit is een alarmsignaal voor onze regeringen, die we vertrouwen om onze kuststeden en -gemeenschappen te beschermen."
Tijd dringt
Een tweede, afzonderlijke studie, stelt dat de tijd snel opraakt om Antarctica te redden en rampzalige gevolgen voor de hele wereld te vermijden. De wetenschappers simuleerden de waarschijnlijke staat van het continent in 2070 onder twee scenario’s: een eerste met ingrijpende klimaatactie in de volgende jaren, en een tweede waarin de uitstoot blijft stijgen.
“Enkele van de veranderingen waar Antarctica mee te maken krijgt, zijn nu al onomkeerbaar, zoals het verlies van sommige ijsvlakten, maar we kunnen ook heel wat redden of terugdraaien”, zegt medeauteur Martin Siegert van het Britse Grantham Institute. “Om de ergste impact te vermijden, is er behoefte aan sterke internationale samenwerking en effectieve regelgeving, ondersteund door degelijke wetenschap. Regeringen moeten daarvoor beseffen dat Antarctica nauw verbonden is met de rest de aarde als systeem, en dat schade aan het continent elders problemen zal veroorzaken.”
Dat zal zich niet alleen uiten in een zeespiegelstijging, zeggen de onderzoekers. De oceanen rond Antarctica zijn ook een cruciale ‘carbon sink’, een opslagvat voor CO2 dat de impact van de klimaatverandering helpt te beperken.