Tot voor kort was Aalt Dijkhuizen als kopman van Wageningen Universiteit de Nederlandse voortrekker van de industriele landbouw. Biologisch is voor idealistische amateurs, zo was en is zijn visie. Kort geleden werd hij aangewezen als het nieuwe boegbeeld voor topsector Agri&Food. Inclusief bio. Bertus Buizer schreef een brief aan de leden van de Tweede Kamer waarin hij zijn zorgen uit over deze benoeming. Want Dijkhuizen kan nooit boegbeeld zijn voor de biologische landbouw. We publiceren de brief in zijn geheel:
Aan de leden van de Tweede Kamer der Staten Generaal
Geachte mevrouw/heer,
Hierbij wil ik als Nederlands staatsburger mijn zorgen uiten over het ontbreken van een boegbeeld van de biologische landbouwsector in de topsector Agri&Food.
Minister Kamp van Economische Zaken (EZ) heeft op 13 februari 2014 bekend gemaakt dat de heer Aalt Dijkhuizen, voormalig voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen UR, het nieuwe boegbeeld wordt van de topsector Agri&Food. Maar ondanks de ongetwijfeld grote verdiensten van de heer Dijkhuizen voor de Nederlandse agrarische sector, is hij geen boegbeeld van de biologische landbouwsector in Nederland. Hij toont zich namelijk vooral groot pleitbezorger van de intensieve landbouw. Biologische landbouw daarentegen is aan hem niet besteed, getuige zijn vele negatieve uitingen daarover in het verleden en op 7 april jl. nog in een tweet met een zeer neerbuigende inhoud naar aanleiding van een opinie-artikel in Volkskrant van 5 april. De heer Dijkhuizen schrijft in die tweet het volgende:
“Prima om biologisch te eten. Maar ik denk niet dat het gezonder is of beter is voor natuur en klimaat. Integendeel.”
In de biologische sector en bij anderen in onze samenleving is hierdoor veel verontwaardiging ontstaan, zoals onder andere in de recente uitgaven van Biojournaal blijkt.
Toen ik de tweet van de heer Dijkhuizen las, kwam bij mij het besef op, dat dit toch geen woorden kunnen zijn van een boegbeeld van de biologische landbouwsector. De gedachte die econoom Dijkhuizen hier etaleert, is denk ik fout. Zij gaat bovendien voorbij aan de belangrijke bijdrage die biologische landbouw levert aan de Nederlandse economie (alleen al jaarlijks ruim 1 miljard euro aan exportwaarde). Ook gaat zij voorbij aan het belang van agrobiodiversiteit en van een goede voorziening van door veel en steeds meer mensen gewenste biologische producten. De consumentenuitgaven voor biologische producten nemen jaarlijks landelijk en internationaal sterk toe. Wereldwijd groeit de vraag naar biologische producten jaarlijks zelfs met 6 - 13%.
Mijn zorgen betreffen vooral de internationale kansen die wij met de insteek van de heer Dijkhuizen laten liggen voor onze biologische landbouwsector om effectief bij te dragen aan een duurzame wereldvoedselvoorziening. Door de Verenigde naties en de Wereldbank worden blijkens recente rapporten biologische landbouw respectievelijk kleinschalige landbouw als belangrijke pijlers voor de wereldvoedselvoorziening gezien. Uit wetenschappelijke studies blijkt bovendien onder meer dat biologische landbouw circa 30% meer biodiversiteit oplevert dan ‘gangbare’ landbouw. De biologische landbouw is als belangrijke vorm van agro-ecologie ook weerbaarder tegen de nadelige gevolgen van klimaatverandering. Want die bevordert het bodemleven en heeft vanwege de grotere opslag van koolstof in de bodem en de lagere energetische input een minder negatieve invloed op het klimaat. Ook de benutting van het schaarser wordende zoete water is bij deze ecologische productiewijze groter door betere indringing en langer vasthouden van het water in de bodem. In landen buiten de VS en West- Europa zijn de opbrengsten van biologische landbouw volgens FAO-onderzoek lang niet altijd minder dan die van conventionele landbouw en vaak ook beter. In de VS en in West-Europa komt de hoogte van de opbrengsten van gewassen met een langer groeiseizoen, zoals bijvoorbeeld winterpeen, ook dichter bij elkaar. En, ook niet onbelangrijk, agro-ecologie beperkt ook de bodemdegradatie en houdt of maakt de bodem zo beter geschikt voor de voedselproductie.
Nederland heeft veel te bieden aan landbouwkennis en -productie, ook op het gebied van biologische landbouw. Van groot belang voor Nederland en internationaal is ook de productie en export van biologisch zaaizaad en pootgoed die een aantal in Nederland gevestigde prominente Kweek- en Handelsbedrijven de afgelopen 10 jaar verder op gang hebben gebracht.
Nederland kan daarmee wereldwijd een prominente rol spelen, zeker gezien de toenemende uitdagingen vanwege de klimaatverandering. Maar we zullen daarvoor ook een goede vertaalslag moeten kunnen maken naar kleinschalige low-input landbouw. Want, zo blijkt uit een studie die Rabobank in oktober 2012 in Tokio presenteerde, 97% van de landbouwbedrijven in de wereld is kleiner dan 10 hectare en 85% zelfs kleiner dan 2 hectare en de financierbaarheid (bankability) is minder goed. Agro-ecologische landbouw ligt zowel financieel-economisch als logistiek dan ook meer in het bereik van die bedrijven, dan (kapitaal-)intensieve productiemethoden.
Nederland kan die vertaalslag heel goed maken en daarmee een belangrijke bijdrage leveren aan een toereikende wereldvoedselvoorziening, daar ben ik van overtuigd. Maar daarvoor zullen we ook goed aan de weg moeten timmeren. Daarbij is ook een boegbeeld nodig, dat de mogelijkheden en perspectieven vanuit de Nederlandse biologische landbouwsector internationaal overtuigend voor het voetlicht brengt. Dat boegbeeld ontbreekt nog. Daarover maak ik mij oprecht zorgen.
Daarom wil ik u vragen om er bij minister Kamp op aan te dringen, om zo snel mogelijk te regelen dat er naast - of misschien zelfs met? - de heer Dijkhuizen een goed boegbeeld komt voor de Nederlandse biologische landbouwsector.
Met vriendelijke groet,
Bertus Buizer
Vandaag heeft minister Kamp in een Kamerbrief de vragen van tweede kamerleden Van Gerven en Smaling (SP) beantwoord met daarin een link naar mijn brief van 12 april. De Kamerbrief is heel zwak en nogal ambtelijk opgesteld en doet geen recht aan de inhoud van mijn brief, laat staan aan de vragen van de betreffende kamerleden. Bionext is dan misschien indirect vertegenwoordigd, maar dat stelt naar het buitenland toe amper iets voor. Dat is ook niet de taak van Bionext. Ik begrijp dus van de minister dat het blijft zoals het blijft. Aalt Dijkhuizen is weer gered. De biologische landbouwsector heeft hier het nakijken. http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2014/05/22/kamerbrief-beantwoording-vragen-over-aalt-dijkhuizen-als-boegbeeld-van-de-topsector-agri-food.html
Gister een lezing gevolgd in Leeuwarden van professor Pablo Tittonell. Ook hij heeft zijn zetel aan de Wageningen UR. Een man met een uitstekende visie op ecologische landbouw. Gevoed door zijn ervaringen in ontwikkelingslanden waar veel kleinschalige landbouw is en waar door een goede symbiose van verschillende gewassen, mens en dieren uitstekende resultaten worden bereikt in zowel opbrengst als gezondheid van de voortgebrachte gewassen. Veel uit de brief van dhr.Buizer kwam in de lezing naar voren. Een uitstekend voorvechter voor de ecologische landbouw.
Groet Hans Dijkstra
Ja: goede actie, die brief.
Ik ben niet thuis in de lobby-wereld van landbouw, maar als het idd. Bio-next is, die de belangen van de biologische landbouw in Nederland vertegenwoordigd, dan zouden ze er goed aan doen, en hun verantwoordelijkheid nemen, Buizer daadkrachtig bij te staan.
Al 3 politieke partijen hebben op mijn brief gereageerd. Allemaal positief. Ook veel positieve reacties van biologische boeren en anderen. De eerste schriftelijke vragen aan de staatssecretaris en aan de minister van Economische Zaken naar aanleiding van de brief zijn al ingediend! En dat binnen een week tijd! Een goede uitkomst zou mooi zijn voor de hele biologische sector, nationaal en internationaal en voor nog veel meer….
Vreemd dat Bertus Buizer een reactie schrijft. Dit had toch Bionext, Ketenorganisatie voor duurzame, biologische landbouw en voeding moeten doen? Of zijn ze al zo vervlochten met ‘Den Haag’ dat ze hun tanden kwijt zijn?
Een brief díe de Tweede Kamer niet zomaar naast zich neer kan leggen.
Bravo, sterk punt op de juist plek neergelegd. Je verwoordt terecht het – zacht gezegd – ongemak en de verontwaardiging die leven in de biologische sector in NL over de per saldo éénzijdige koers van de afgelopen tientallen jaren voor beleidsmatige en industriële sturing voor de agrosector, en de disproportionele aandacht en middelen die het biologische potentieel toebedeeld krijgt. Hopelijk landt dit schrijven op de juiste bureaus – en blijft het daar niet liggen.
Mijnheer Buizer lijkt mij een uitstekende pleitbezorger voor de biologische landbouw. Hij kan zo een deel van de taken van Dijkhuizen overnemen. Zou de Tweede Kamer dat ook inzien?
Mijn heer Buizer uw kritiek is gefundeerd en volkomen terecht!
Het is een uitstekende beschrijving van de cultuur van Wageningen Universiteit, die onder het regime van de heer Dijkhuizen feitelijk binnen de louter economische kaders van de vroegere Landbouwhogeschool – meer vertrouwd de vroegere LHS – moest blijven.
De interactie van Dijkhuizen bij WUR en CDA-politici in Den Haag met minister Veerman voorop greep zo’n tien jaar geleden de kans om de ambitieuze Flora- en faunawet vooral inzake het faunabeheer tandeloos te maken. De begrippen “populatiebeheer” en “schadebestrijding” werden nietsontziende instrumenten. Ook daarbij legde men de basis voor extra revenuen voor de agrariërs. En dat met de lucratieve combinatie van de jachtpacht en schadevergoedingen.
Eeuwenlang is het een ondernemersrisico geweest. Na ontstaan van de kapitaalkrachtige jachtcultus eind 19de eeuw is dit ontstaan. Aanvankelijk kon men het zelf nog financieren.
Er is een prima markt voor het diervriendelijk weren van natuurdieren. We hebben de (hightech) technologie om dieren effectief te weren waar we dat willen. De jachtpachten en schadevergoedingen blokkeren de koopkrachtige vraag en daarmee ook de doorontwikkeling ervan.
Het is economisch uiterst ongezond. Een markant voorbeeld vormen de jaarlijkse miljoenen schadevergoedingen in de fruitteelt. Dat omdat vooral de koolmezen krap tien jaar geleden ‘ontdekt’ zijn als aanstichters van schade. Dat is totaal belachelijk dat in de eeuwen ervoor de mens zijn fruit ook door natuurdieren belaagd zag.
Een ander accent is dat het veelal een (heel) kleine minderheid van de ondernemers is, die schadevergoedingen aanvraagt. De meesten moeten niets van die rompslomp hebben.
Bij de ganzen hanteert men vaak de meest kromme redenering van de ‘nieuwe natuur. We hebben ons altijd omringd met natuur. Dat men nu ruimte biedt aan wat meer dan de resterende restjes, is niet meer dan een uiting van beschaving.
Inzake de ganzen tikt de voedingswaarde van landbouwareaal fors door. Sinds 1950 is die verzesvoudigd. Ten opzichte van natuurgebied is de voedingswaarde al snel meer dan het tienvoudige, En dat merken en weten natuurdieren ook. ‘Even op akker of weiland’ staat gelijk met een dag in de natuur grazen. Ook daarom is weren de enige oplossing. Vooral omdat dieren hun aantallen vooral ook op bereikbaar voedsel afstemmen.
Kern is dat het Jachtfonds de basis legde voor een uitkeringseconomie. Er trekt een beperkt ‘circus’ aan schade-experts door het land, die er samen met het Faunafonds een leuk bestaan mee vergaren.
Mijn advies bouw die schaderegelingen om in een stimuleringsregeling, waarbij de agrarische ondernemers (weer) geleerd worden zelf de verantwoordelijkheden te dragen. Dat er een aantal zijn die dat niet leuk vinden, het zij zo!
Breder beschreef ik mijn visie voor een radicaal ander natuurbeleid in mijn nota’s met “De Veluwe als fontein van Topnatuur” als praktische uitwerking van “Zichzelf Vernieuwende Wildernis als Topnatuur”.
Wat goed dat Bertus Buizer die brief heeft gestuurd. Hopelijk reageert de Tweede Kamer ook goed.
Dijkhuizen had die nieuwe functie nooit mogen krijgen, en ook de vorige niet in Wageningen. Zijn standpunt is gevaarlijk eenzijdig en in feite een misdaad in het licht van de mondiale klimaat- en voedselsituatie waarin we terecht zijn gekomen.
hearhear!