• Service
  • Over ons
  • Leden
  • Vacatures
  • Contact
Duurzaamnieuws
  • Home
  • Nieuws
  • Kort nieuws
  • Inzicht
  • Opinie
  • Klimaat
  • Economie
  • Vakantie
  • Corona
  • Kantelpunten
  • Zoek
  • Menu Menu

De duurzame les uit de coronacrisis

10 maart 2020|doorPeter van Vliet|ingezondheid, maatschappij, na corona

covid-19

Het scenario dat in rampenfilms al werd geschetst gebeurt nu echt: een wereldwijde uitbraak van een tot nog toe onbekend virus. En vooral: hoe zo'n crisis de kwetsbaarheid van onze samenleving blootlegt. Kan een duurzaam ingerichte samenleving dit voorkomen?

Om antwoord op die vraag te kunnen geven kijken we hoe een pandemie ontstaat en wat nodig is voor verspreiding. Daarna kijken we hoe een pandemie een wereldwijde crisis kan veroorzaken.

Voor een epi- of pandemie is in de eerste plaats een bron van een besmettelijke ziekte nodig. Dat is vaak een bacterie of virus.

De natuur is heel creatief in het produceren van nieuwe varianten (mutaties) van bestaande organismen. Dat is de basis van onze evolutie. In dat proces ontstaan af en toe ook schadelijke exemplaren die andere levensvormen in hun bestaan bedreigen. Ebola is daar een recent voorbeeld van.

Maar de mens kan er ook wat van. Waar de natuur niet snel genoeg is naar onze smaak, of niet precies de gewenste eigenschappen aanbiedt, slaan we zelf aan het knutselen met levend materiaal. Ook dat gaat met de regelmaat van de klok fout, al horen we daar meestal niets of weinig over. 

SARS-CoV-2, de huidige veroorzaker van COVID-19, lijkt hierin zijn oorsprong te vinden. Daarover later meer.

Geen pandemie is mogelijk zonder succesvolle verspreiding van de ziektekiem. Vrijwel elke diersoort kan drager zijn van virussen en bacteriën. En in sommige gevallen kan een besmetting van dier op mens overgaan. Maar vrijwel geen enkele soort is zo bedreven in het verspreiden van ziektes als de mens (op vlooien en ratten na). Dat ligt niet zozeer aan onze biologische kenmerken, als wel aan ons gedrag.

Ten slotte kijken we naar de relatie tussen een pandemie en een wereldwijde crisis in de samenleving. Dat is het exclusieve speelterrein van de mens en de manier waarop we de samenleving hebben ingericht.

Prutsen aan virussen

Wie beweert geen idee te hebben waar SARS-CoV-2 vandaan komt, leest geen wetenschappelijke publicaties. Want al sinds 2012 (en mogelijk eerder) blijkt daaruit dat er geëxperimenteerd wordt met (corona) virussen die afstammen van SARS en vogelgriep.

Het gaat daarbij om zogenaamde gain-of-function onderzoeken, die zich richten op het versterken van al aanwezige eigenschappen of het introduceren van nieuwe eigenschappen in een virus. Er is dus sprake van menselijk ingrijpen in een natuurlijk organisme. In dit specifieke geval gaat het om toevoegen van het enzym ACE-2 dat het virus veel effectiever de luchtwegen laat aantasten door een sterkere hechting aan de cellen.

Experimenten met voorlopers van SARS-CoV-2 werden al in 2013 afgewezen door de Amerikaanse gezondheidswaakhond. Ze bleken te grote risico's in te houden voor de volksgezondheid. 

Naar China

Net zoals we met de vervuilende productie van onze consumptiespeeltjes deden, werd dit onderzoek vervolgens verplaatst naar China. En meer precies naar Wuhan, waar de eerste uitbraak van COVID-19 plaatsvond.

Het land is een ideale plek voor obscuur en riskant onderzoek door de soepeler regelgeving (en door de gretigheid van Chinese wetenschappers om aanzien te verwerven). En het land is een ideale voedingsbodem voor verspreiding van infectieziekten: er zijn heel veel mensen die heel dicht op elkaar leven en die sociaal hyperactief zijn. De hygiënische omstandigheden zijn er bovendien vaak exemplarisch slecht, voor zover aanwezig. 

Verder de wereld door

Het verdere verloop is bekend. Het virus heeft zich inmiddels over grote delen van de wereld verspreid. Maar er zijn verschillen waarneembaar in de omvang en de snelheid van verspreiden op de plekken waar het is geland.   

Daarin spelen een aantal factoren een rol:

  • de relatie met China (in vroeg stadium)  
  • bevolkingsdichtheid en sociale activiteit 
  • hygiene

In de meest getroffen gebieden vallen genoemde factoren het meest samen: zie Italië, Zuid Korea, Iran. 

Dat verder onze collectieve reisverslaving flink meehelpt spreekt verder voor zich.

Wat kan duurzaamheid doen?

Terug naar onze uitgangsvraag: kan duurzaamheid een pandemie en een daaruit voortvloeiende crisis voorkomen?

Wat betreft de oorzaak: misschien. Hoe duurzaam de samenleving ook is, aan natuurlijke mutaties valt niet te ontkomen. Dat is een grondprincipe van het leven. Maar wat we wel kunnen voorkomen zijn de gevolgen van riskant wetenschappelijk onderzoek, waarbij het voorzorgsprincipe wordt genegeerd. Dat dient ten allen tijde te gaan boven de (financiële) belangen van wetenschappelijke instellingen en de farma-industrie.

In dit geval zien we een soortgelijk proces als in de maakindustrie: wat we in het Westen niet meer willen wordt uitbesteed naar het Oosten. Maar de kortzichtigheid is letterlijk grenzenloos: net als CO2 houden ook virussen zich niet aan landsgrenzen en krijgen we de ellende binnen de kortste keren terug op de eigen deurmat.

Wat betreft de verspreiding: zeker. Een duurzame samenleving is vooral lokaal georganiseerd. Daarin is geen sprake van hyperactief reisgedrag zoals we dat momenteel kennen. En daarmee alleen al wordt het risico op verspreiding sterk ingeperkt.

Een tweede factor daarin is het bestaan van veel meer, kleinere kernen in plaats van de de huidige mega-verstedelijking. Juist de grote mensconcentraties op een beperkte ruimte vergroten het risico op uitbraken en verspreiding exponentieel.

En wat betreft de economische gevolgen: absoluut. De over-geglobaliseerde samenleving maakt ons kwetsbaarder dan ooit. En die factor telt dubbel: niet alleen vanwege het reisgedrag van mensen, maar ook vanwege de extreme afhankelijkheid van verspreide en verafgelegen productiefaciliteiten en de extreem complexe transportbewegingen daaromheen. 

Die complexiteit en onze afhankelijkheid nemen de laatste jaren juist versneld toe. Tel daarbij op dat het meer welvarende deel van de wereldbevolking steeds meer leeft volgens het "niet-omdat-het-moet-maar-omdat-het-kan" principe in plaats van rekening te houden met de verantwoordelijkheid die we voor elkaar hebben. En dat overheden (die ons behoren te beschermen) meer rekening houden met de financiële belangen van de industrie dan met het welzijn van de bevolking.

Duurzaamheid helpt zeker bij het inperken van risico's en gevolgen van epi- en pandemieën, en de daardoor veroorzaakte maatschappelijke en economische gevolgen. Wanneer dat één van de lessen is die we uit de huidige crisis leren, kan ons dat behoeden voor een ergere volgende. Wanneer we die les niet ter harte nemen kunnen we nog wat beleven.

Peter van Vliet

Lees ook: Zo maken we de wereld weerbaar na de coronacrisis

0 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

duurzaam nieuws en duurzame informatie op mastodon
  • Delen op Facebook
  • Delen op LinkedIn
  • Delen via e-mail
Goed dat je Duurzaamnieuws leest. Hier vind je breed inzicht in actuele ontwikkelingen rond duurzaamheid, klimaat en veiligheid. Dat bieden we onafhankelijk, zonder subsidies, overheidssteun of rijke aandeelhouders, maar vooral met hulp van bijdragen van onze lezers. We willen zo lang mogelijk onze informatie gratis aanbieden en voor iedereen toegankelijk houden, omdat het zo belangrijk is dat iedereen meedoet aan de omslag naar duurzaamheid en daar goed en eerlijk over geïnformeerd is.

Dit is een belangrijke tijd, waarin we de richting van de toekomst bepalen. Krijgen we klimaatverandering en de pandemie onder controle? Kunnen we onze veiligheid in stand houden? Nemen we de juiste maatregelen, ook voor een eerlijker samenleving? Als je kunt, is dit een mooi moment om ons te helpen. Steun ons als lid of donateur. Dank je wel.

Hier kun je lid worden.
En hier kun je doneren.



Wil je ons liever eerst een tijdje volgen? Meld je dan hier aan voor de gratis nieuwsbrief.

Alvast bedankt - en blijf veilig en gezond!
Team Duurzaamnieuws

Nieuws

  • misleidende reclame shell TNO: beperk reclame voor klimaatbelastende producten22 maart 2023 - 14:58
  • echte ongemakkelijke waarheid ipcc Syntheserapport IPCC: laatste kans om klimaat te redden20 maart 2023 - 17:12
  • Elektrische bus van VDL Recht op bereikbaarheid voor elke Nederlander, vindt kabinet19 maart 2023 - 13:51
  • Duurzaam de week door DDWD Duurzaam De Week Door – 1118 maart 2023 - 12:43
  • vogelziekte plasticose Zeevogels ziek van plastic: plasticose12 maart 2023 - 10:45

Inzicht

  • toekomst van ons voedselRegeneratieve landbouw moet concreter en beter meetbaar22 maart 2023 - 15:06
  • agro industrieZorgen groene subsidies voor meer protectionisme?19 maart 2023 - 14:19
  • plastic afval Wat kan ik daar nu aan doen?11 maart 2023 - 10:16

Opinie

  • nieuwe duurzaamheid houdt ons overeind We hebben een nieuwe duurzaamheid nodig4 januari 2023 - 17:01
  • ontmenselijking 2022 het jaar van ontmenselijking11 december 2022 - 11:00
  • Een sprong in de tijd9 november 2022 - 09:16
speedcomfort radiatorventilator

Duurzaamnieuws wordt mede mogelijk gemaakt door:

elektrischeautolease.nl - elektrische auto leasen

energie aanbiedingen
energie vergelijken

Service

  • Gratis nieuwsbrief
  • Lid worden
  • Doneren
  • Privacy policy
  • Blog
  • Mastodon

Rubrieken

  • Nieuws
  • Inzicht
  • Opinie
  • Info

Onderwerpen

  • Energie
  • Economie
  • Klimaat
  • Voeding
  • Hormoonverstoorders
  • Kantelpunten
  • Corona

Creative Commons-Licentie

CC uitsluitend van toepassing op tekst redactie. Overige content alle rechten voorbehouden aan auteurs / producenten.

Duurzaamnieuws, nieuws over duurzaamheid

is een uitgave van stichting iNSnet.

duurzaam nieuws en duurzame informatie op mastodon
duurzaam nieuws en duurzame informatie op facebook
duurzaam nieuws en duurzame informatie op twitter
duurzaam nieuws en duurzame informatie op rss
Tropische bossen kunnen steeds moeilijker CO2 opnemenWaar op te letten bij de start van een duurzame onderneming
Scroll naar bovenzijde

AVG Toestemmingen

Bij duurzaamnieuws.nl nemen wij uw recht op privacy serieus. Wij plaatsen enkele cookies die nodig zijn om onze website optimaal te laten functioneren. Onderstaand ziet u welke verplichte en optionele toestemmingen u ons verleent om uw persoongegevens te verwerken op deze website. Als u deze toestemmingen wilt intrekken klikt u op 'Vergeet mij' onderaan deze pagina.

Privacy verklaring | Sluiten
Instellingen