De COVID-19 pandemie wordt een krachtige katalysator voor de macht en financialisering van Big Tech bedrijven, net als de financiële crisis van 2008 dat was. Dat is de conclusie van een nieuw onderzoek door SOMO naar de bedrijfsmodellen van Alphabet (Google), Apple, Amazon, Facebook, Microsoft, Alibaba en Tencent. Het verwerven van een monopolie-positie is geen ‘weeffout’, maar een doelbewuste strategie van de zeven bedrijven in het onderzoek.
Big Tech-bedrijven onderscheiden zich op veel manieren van multinationals in andere sectoren: ze maken meer winst, hebben meer financiële activa tot hun beschikking en volgen een bedrijfsmodel dat sterk steunt op immateriële activa zoals octrooien en goodwill. De financiële middelen (activa en schulden) die deze bedrijven tot hun beschikking hebben wordt ingezet om andere ICT-bedrijven op te kopen en de eigen activiteiten te verbreden.
“De financiële macht van deze bedrijven is ongekend. Nieuwe ICT-bedrijven hebben geen schijn van kans om groot te worden en een serieuze concurrent van de bestaande grootmachten te worden. Voordat het zo ver is, zijn ze namelijk al opgekocht”, aldus onderzoeker Ilke Adriaans.
Ht rapport onderzoekt de financiële cijfers achter de zeven grote Big Tech bedrijven Alphabet (Google), Apple, Amazon, Facebook, Microsoft, Alibaba en Tencent. Deze bedrijven zijn gekozen om hun ongekende omvang; op het moment van publicatie bedroeg de waarde van elk van de zeven bedrijven meer dan US$500 miljard, in sommige gevallen zelfs bijna US$2 biljoen.
Financialisering van Big Tech
Daarnaast bekijkt dit rapport de bedrijfsmodellen van deze zeven door de ‘financialiserings-lens’; de mate waarin de sector zijn focus heeft verschoven van producent naar investeringsmaatschappij. Het rapport stelt dat de financialisering van Big Tech het belangrijkste voorbeeld is van een wereldwijde verschuiving in de richting van monopolisering en rentenieren: inkomen ontvangen uit bezit, niet uit productie, verkoop of dienstverlening.
De snelheid waarmee de sector zich heeft ontwikkeld tot een economisch en politiek brandpunt, en onmisbaar lijkt te zijn geworden in het dagelijks leven, staat in schril contrast met het veel tragere tempo waarin maatschappelijke organisaties en de beleidsmakers het transformatieve karakter van deze bedrijven hebben kunnen doorgronden.
Belangrijkste feiten uit het rapport:
• De financiële crisis van 2008 was een katalysator voor marktconsolidatie;
• De totale schuld steeg van US$1 miljard in 2007 tot US$295 miljard in 2019;
• De financiële activa stegen van US$67 miljard in 2007 tot US$740 miljard in 2019;
• De waarde van de goodwill (exclusief Apple) is gestegen van US$7 miljard in 2007 tot US$149 miljard in 2019;
• De zeven Big Tech bedrijven in dit rapport hadden in totaal 310 dochterondernemingen in belastingparadijzen als Hong Kong, Ierland en de Britse Maagdeneilanden;
• Tussen 2015 en 2019 betaalden deze bedrijven meer dan US$14 miljard aan werknemersvergoedingen gebaseerd op aandelen.
