In een brandbrief, ondertekend door meerdere milieuorganisaties, roept Stichting PAN Nederland minister Schouten op om tegen het voorstel van de Europese Commissie te stemmen dat leidt tot extra sterfte van bijen. De oproep is een reactie op de uitnodiging van de Commissie voor een gesloten bijeenkomst op 8 oktober waar de definitieve besluitvorming zal plaatsvinden over het beschermen van bijen.

Achter gesloten deuren

DG SANTE, de Europese-gezondheidsdienst, stelt voor om meer sterfte van honingbijen toe te staan. Hiermee worden lidstaten tegemoet gekomen die de EFSA-bijenrichtlijn uit 2013 (de zogeheten Bee guidance), die bijen moest beschermen tegen pesticiden, stelselmatig hebben geblokkeerd. DG SANTE heeft de Voedselautoriteit EFSA een alternatief systeem opgelegd dat is ontwikkeld achter gesloten deuren, zonder onafhankelijke wetenschappers en zonder hulp van een van de EFSA-panels. Nederlandse milieuorganisaties luiden de noodklok en hebben een brief gestuurd naar Minister Schouten met de oproep om tegen het voorstel te stemmen. Zij zal op 8 oktober in een besloten bijeenkomst in Brussel haar standpunt geven; daarvoor moet de Kamer nog worden geïnformeerd. 

Misleidende vastlegging van natuurlijke bijensterfte

Het nieuwe systeem neemt de ‘natuurlijke’ variabiliteit van de grootte van bijenkolonies als het ‘veilige’ niveau. Tot dit niveau kan de pesticiden industrie bijensterfte veroorzaken die op basis van het voorstel als ‘geen effect’ wordt beschouwd. Waar de bijenrichtlijn van 2013 7% extra sterfte van fourageerbijen toestond in veiligheidstesten (boven de controle), zou dit in het nieuwe systeem, op basis van een voorstel van de industrie, kunnen oplopen tot 20%. PAN Nederland is kritisch op het voorstel omdat dit de deuren wagenwijd open zet voor toelating van nog meer voor bijen giftige pesticiden op de Europese markt.

Het nieuwe systeem bestempelt op misleidende wijze de huidige slechte staat van biodiversiteit en bijen als de ‘natuurlijke’ situatie en merkt de hoge sterfte van bijen, als gevolg van onder andere bestrijdingsmiddelengebruik, aan als het ‘geen effect’ -niveau. 

PAN Nederland voorzitter Margriet Mantingh: ‘Verhoging van de bijensterfte is onacceptabel in het licht de huidige biodiversiteitscrisis en de nieuwe ambities van de Europese Biodiversiteitsstrategie om het dramatische natuurverlies in 2030 terug te draaien. Minister Schouten zou in Brussel juist moeten pleiten voor geen enkele extra bijensterfte en zich in moeten zetten voor verbetering van de bijenstand.’

Model van Syngenta

De berekening van de ‘natuurlijke’ variabiliteit zal door EFSA worden gedaan met het model BEEHAVE, dat mede is ontworpen door pesticiden producent Syngenta. Het model is echter niet gevalideerd en niemand kan zeggen of het enige realiteitswaarde heeft. De uitkomst, een aanvaardbaar percentage bijenachteruitgang, heeft geen enkel verband met een bepaald niveau van bijenbescherming. 

Wilde bijen en andere insecten worden niet beschermd

Volgens PAN Nederland is de door SANTE/EFSA gekozen aanpak niet wetenschappelijk onderbouwd en ondeugdelijk voor de bescherming van bijen. Wilde bijen, die doorgaans veel gevoeliger zijn dan honingbijen, en andere insecten worden op basis van dit voorstel helemaal niet beschermd.