Niet alleen de atmosfeer, ook de oceaan heeft zijn grens bereikt om koolstof op te slaan, door extreme opwarming en verzuring. Startups willen nu technologie gebruiken om het broeikasgas direct uit het zeewater te zuigen. Maar willen we dat ook?
Startup Equatic en het Singaporese nationale wateragentschap PUB zijn van plan om ’s werelds grootste installatie voor de verwijdering van koolstof uit de oceaan te bouwen. Vorig jaar ontwikkelde het bedrijf, dat eigendom is van en geleid wordt door wetenschappers van de Universiteit van Californië in Los Angeles, twee proof-of-concept pilots in LA en Singapore, waarbij dagelijks ongeveer 100 kilogram (0,1 ton) kooldioxide werd verwijderd.
Nu willen ze een installatie van $20 miljoen ontwikkelen die jaarlijks 4.000 ton van het gas uit de oceaan haalt, volgens een persbericht van UCLA.
Het demonstratieproject, Equatic-1 genaamd, wordt medio 2024 in gebruik genomen in Tuas, Singapore. Het technische ontwerp, de fabricage en de installatie bouwen voort op de lessen van twee pilotinstallaties in Los Angeles en Singapore, die in maart 2023 voor het eerst operationeel werden.
Het Equatic proces
In het “Equatic proces” loopt elektrische stroom door zeewater dat door de installatie wordt gepompt. Deze lading scheidt water (H2O) in waterstof en zuurstof. Vervolgens wordt er lucht door het water geleid, waardoor CO2 wordt gevangen en opgeslagen in calcium en magnesium. Dat is vergelijkbaar met het proces dat zeeschelpen van nature gebruiken.
Equatic-1 is een modulair systeem, waardoor de prestaties van individuele units kunnen worden gefaseerd en gestapeld om snelle uitbreiding mogelijk te maken. Deze units maken gebruik van Equatic’s zuurstofselectieve anoden om koolstofnegatieve waterstof te produceren, terwijl de ongewenste productie van chloorgas wordt geëlimineerd. Dit opent een nieuwe weg naar koolstofverwijdering op gigatonschaal met de coproductie van koolstofnegatieve waterstof ter ondersteuning van decarbonisatie in moeilijk te reduceren industrieën, zeggen de initiatiefnemers.
Door koolstof uit het water te halen, kan de oceaan meer koolstof uit de lucht opnemen, aldus het bedrijf. Naast het opslaan van CO2 is het bedrijf van plan om het waterstof bijproduct te gebruiken als ingrediënt in schone brandstof.
Werkt het?
De techniek functioneert, maar over de schaalbaarheid van dit proces om koolstof uit de lucht of uit de zee te zuigen zijn wetenschappers sceptisch. Een panel van de Verenigde Naties zet vraagtekens bij de belofte om grote hoeveelheden koolstofdioxide uit de lucht en de zee te verwijderen om klimaatverandering tegen te gaan.
De scepsis van de VN, die de sector “onbewezen” noemde en met “onbekende” risico’s, heeft ophef veroorzaakt bij bedrijven die koolstof verwijderen. Die komt op het moment dat de regering Biden zich voorbereidt om miljarden dollars in de industrie te pompen.
Het panel zette vraagtekens bij de technische en economische levensvatbaarheid van startups die koolstof willen opruimen die al in de lucht is gedumpt. Meer dan 200 experts ondertekenden in september een brief waarin ze hun zorgen uitten:
“Hoewel het verwijderen van koolstofdioxide uit de oceaan enorme mogelijkheden biedt, zijn er ook risico’s”, schreven ze. “De samenleving heeft nog lang niet genoeg informatie over de effectiviteit of de gevolgen van een specifieke aanpak en kan dus geen weloverwogen beslissingen nemen over het gebruik ervan op grote schaal.”
Meer vraagtekens
Ook valt op dat er in geen enkele bericht over de technologie gesproken wordt over de energiebalans: hoeveel energie kost het om een kilo CO2 te verwijderen uit het zeewater. Ook (de samenvatting van) het wetenschappelijk onderzoek naar het proces zegt daar niets over.
Dat is maar een van de vraagtekens die rond deze en vergelijkbare technologieën blijven bestaan. Een ander is de factor tijd: hoe lang duurt het om de techniek uit te ontwikkelen en op te schalen. Terwijl de urgentie zo groot is dat we nu moeten handelen. En wat te denken van de schaal waarop methodes moeten worden toegepast om effectief te zijn. Die zorgt voor een enorme industrie, met een gigantische extra vraag naar grondstoffen en energie – met extra uitstoot. Ook als de benodigde energie schoon wordt opgewekt concurreert de extra capaciteit van zonne- en windenergie met het vermogen dat nodig is om fossiele energie te vervangen. En met de nu al schaarse grondstoffen die daarvoor nodig zijn. En dan hebben we het nog niet eens over onbekende effecten die ingrijpen in grote ecosystemen tot gevolg kan hebben, en die mogelijk van kwaad tot erger leiden.