[ updated ] Coronavirussen ontwikkelen doorlopend mutaties. Dat geldt ook voor Sars-COV2. Tot voor kort ging het op de Engelse variant na om een beperkt aantal kleine mutaties die geen significante veranderingen in de effecten van het virus veroorzaakten. Inmiddels zijn er meer dan 1000 mutaties geïndentificeerd, waarvan enkele zorgwekkend zijn, zoals nu de delta- of India-variant.

De WHO heeft nieuwe namen bedacht voor de verschillende varianten en mutaties van het coronavirus. Die volgen nu het Griekse alfabet. Alfa staat nu voor de oorspronkelijke Engelse variant, Beta voor de Zuid-Afrikaanse, gamma voor de Braziliaanse en delta voor de India variant. De volledige lijst vind je bij de WHO.

Een van die zorgwekkende nieuwe coronavirus varianten is gevonden in Brazilië, p1, die zowel besmettelijker als dodelijker is. Deze heeft zich inmiddels over meer dan 40 landen verspreid maar is alweer gepasseerd door de India variant.

Deltavariant nog veel besmettelijker dan werd aangenomen

De Delta-variant is veel besmettelijker, breekt eerder door de bescherming van de vaccins en kan een ernstigere ziekte veroorzaken dan alle andere bekende versies van het virus. Dat stelt een interne presentatie van de Centers for Disease Control and Prevention CDC.

Dr. Rochelle P. Walensky, de directeur van het agentschap, zei dat gevaccineerde mensen met zogenaamde doorbraakinfecties van de Delta-variant net zoveel virus in neus en keel dragen als niet-gevaccineerde mensen, en het net zo gemakkelijk kunnen verspreiden, zij het minder vaak. Dat meldt de New York Times.

Maar het interne document schetst een bredere en zelfs grimmigere kijk op de variant. De Delta-variant is beter overdraagbaar dan de virussen die MERS, SARS, Ebola, verkoudheid, seizoensgriep en pokken veroorzaken, en is net zo besmettelijk als waterpokken. Dat staat in het document, waarvan  The New York Times en kopie heeft.

Mutaties kunnen zich verder blijven ontwikkelen in delen van de bevolking die niet zijn gevaccineerd.

Een eerdere coronavirus mutatie die bekend staat als de Bristol-variant, zou mensen kunnen infecteren die eerder besmet waren of eerder zijn ingeënt. Over deze variant is de laatste tijd weinig meer vernomen.

Kijk ook op de website van de CDC voor een actueel overzicht van mutaties en de verspreiding ervan.

Oudere meldingen

De Zuid Afrikaanse mutatie heet E484K en werd begin 2021 voor het eerst opgemerkt. Die variant heeft zich nu verspreid naar 12 andere landen. Op basis van een eerste ronde onderzoek waarschuwen wetenschappers nu dat de mutatie de werking van de huidige vaccins kan verminderen.

Er is ook een nieuwe mutatie opgedoken in Japan, bij reizigers die uit Amazonas in Brazilië naar het land kwamen. Dat meldt Reuters.

De Engelse coronavirus mutatie Sars-COV2  heet B.1.1.7  of VOC-202012/01. Wetenschappers onderzoeken nu of de Engelse variant ook echt besmettelijker is dan het oorspronkelijke virus. Onderzoek van het Imperial College of London bevestigde dat: de nieuwe variant verhoogt de R waarde met 0,4 tot 0,7 liet het onderzoek zien. Huidige schattingen tonen 30% besmettelijker, bovendien zou de variant ook tot 30%. meer sterfte leiden. Ook zijn er meer jongeren door besmet.

In Israel is de Engelse variant inmiddels verantwoordelijk voor de helft van de besmettingen en treft vooral ook relatief meer kinderen en jongeren.

Recent onderzoek van de Universiteit van Oxford laat een verhoogde besmetting van rond 30% zien. Niet duidelijk daarin is welke rol het gedrag van de geteste personen speelde. Wel werd er naar leeftijd gekeken en daarbij werd geen verschil gevonden tussen verschillende leeftijdsgroepen.

Ook is duidelijk dat VOC 202012/01 in één keer 17 mutaties gelijktijdige mutaties laat zien, iets wat nog nooit eerder is gezien.

De variant heeft zich inmiddels over verschillende landen verspreid, waaronder Nederland. Om verdere verspreiding af te remmen zijn verdere beperkingen ingevoerd.

In Californie gaat mutatie CAL.20C rond, nu verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de besmettingen in de Bay Area. Ook deze lijkt besmettelijker dan het originele virus, maar voortgaand onderzoek moet dat nog definitief uitwijzen.

BBC Future publiceerde op 20 januari een uitgebreid overzicht van de stand van zaken rond mutaties van Sars-CoV-2.

Veel onbekenden

Er zijn momenteel nog te veel onbekenden om conclusies te trekken over de risico's van de nieuwe mutatie. Science Magazine meldt dat onderzoekers SARS-CoV-2 in realtime nauwkeuriger hebben zien evolueren dan enig ander virus in de geschiedenis. Tot nu toe muteerde het met een snelheid van ongeveer 1 tot 2 veranderingen per maand. Dat betekent dat veel van de genen waarvan de sequentie is bepaald, op ongeveer 20 punten verschillen van de vroegste genomen die in januari in China zijn onderzocht. Maar er circuleren ook veel varianten met minder veranderingen.

Van de 17 mutaties van VOC 202012/01 komen er acht voor in het gen dat het spike-eiwit op het virale oppervlak codeert. Twee daarvan baren zorgen. Van de ene, N501Y genaamd, is eerder aangetoond dat ze de binding aan de ACE2-receptor, het toegangspunt tot menselijke cellen, verhoogt. De andere, genaamd 69-70del, leidt tot het verlies van twee aminozuren in het spike-eiwit en is aangetroffen in virussen die de immuunrespons bij sommige patiënten verminderde.

Ook in Zuid Afrika is inmiddels een mutatie opgedoken, niet gerelateerd aan de Britse variant, die ook de N501Y-mutatie in het spike-gen heeft. Ook deze variant lijkt zich aanzienlijk sneller te verspreiden dan het oorspronkelijke virus, en sneller dan de VK variant.

Wetenschappers onderzoeken de nieuwe mutatie momenteel, en maken zich zorgen over de gevolgen voor vaccins en herinfecties.

Lees ook: De laatste ontwikkelingen rond het coronavirus en COVID-19