[ updated ] Corona virussen ontwikkelen doorlopend mutaties en varianten. Dat geldt ook voor Sars-COV2. Inmiddels zijn er meer dan 1000 nieuwe corona varianten geïdentificeerd. Daarvan verdwijnen de meeste vanzelf weer en zijn relatief ongevaarlijk.
De meest overheersende variant is Omicron. Daaruit ontwikkelen zich telkens nieuwe mutaties. Mu en lambda zijn ook benoemd en gesignaleerd in Zuid-Amerika. Deze mutaties worden gemonitord, maar komen nog te sporadisch voor om er uitspraken over te doen. Naast deze is er nog een langere observatielijst van nog niet benoemde mutaties die incidenteel zijn waargenomen. Vooralsnog zien we vooral verspreidingen van varianten van Omicron mutaties. Die kun je hier volgen.
Kraken komt eraan
[ 7-1-2023 ]Er wordt steeds vaker melding gemaakt van een zogenaamde "kraken"-variant die momenteel circuleert, maar wat is het precies en waarom wordt het zo genoemd?
Kraken is een bijnaam die verwijst naar de XBB.1.5-variant, die snel de dominante COVID-stam in de VS is geworden. XBB.1.5 is volgens virologen besmettelijker dan voorgaande omicron varianten. In Europa komt XBB.1.5 nog maar sporadisch voor, maar dat kan snel veranderen.
De bijnaam was bedoeld om varianten te helpen bijhouden in de steeds groeiende variantensoep.
[ 12-10-2022 ] Variant B.1.1.529 is in opkomst. Dit is een mutatie van een vroege omikron variant. Het ECDC volgt de ontwikkeling als Variant under monitoring.
[ 1-8-2022 ] Variant BA.2.75 met de naam ‘Centaurus’ is een nieuwe versie van omikronversie BA.2. Voorlopig zijn er geen aanwijzingen dat Centaurus ernstiger is of andere symptomen veroorzaakt, maar uit de eerste onderzoeken blijkt dat hij mogelijk beter kan ontsnappen aan antistoffen. Dat zou kunnen betekenen dat mensen die onlangs een coronabesmetting hadden, opnieuw besmet kunnen worden, al zullen de meeste mensen er niet erg ziek van worden.
[ 18-6-22 ] De in april 2022 dominant geworden BA.2 variant van het coronavirus wordt nu steeds vaker verdrongen door de varianten BA.4 en BA.5.
Het thans waargenomen groeivoordeel voor BA.4 en BA.5 is waarschijnlijk te wijten aan hun vermogen om immuunbescherming als gevolg van een eerdere infectie en/of vaccinatie te omzeilen, vooral als die bescherming in de loop van de tijd is afgenomen. Dat meldt het ECDC. Beschikbare gegevens wijzen erop dat zowel BA.4 als BA.5 in staat zijn om te ontsnappen aan de immuunbescherming die door een infectie met BA.1 wordt geïnduceerd. Het is onwaarschijnlijk dat niet-gevaccineerde personen beschermd zijn tegen infectie met BA.4 of BA.5.
Er zijn momenteel geen aanwijzingen voor een verandering in de ernst voor BA.4/BA.5 in vergelijking met eerdere Omicron-lijnen.
[ 14-4-22 ] Een kruising tussen BA.1 en BA.2 heeft tot een nieuwe mutatie geleid, XE.
[ 31-1-22 ] Maar de nu dominante BA.1 variant van omicron heeft neefjes die tot nu toe nogal onder de radar zijn gebleven. Maar volgens wetenschappers is er nu een stijging van het aantal gevallen te zien door een nieuwe variant van Omicron, bekend als BA.2, die BA.1 in delen van Europa en Azië begint te overtreffen.
Alles tezamen wijst dit erop dat de aanwezigheid van deze varianten in de komende weken en maanden een aanzienlijke algemene toename van COVID-19-gevallen in de EU/EER zou kunnen veroorzaken. Het totale aandeel van BA.4 en BA.5 in de EU/EER is momenteel laag, maar de gemelde hoge groeivoordelen doen vermoeden dat deze varianten in de komende maanden dominant zullen worden in de EU/EER.
Omicron werd in Zuid-Afrika ontdekt
[ 25-11-21 ] Wetenschappers hebben een nieuwe Corona-variant ontdekt die een “extreem hoog aantal” mutaties bevat, verdere ziektegolven kan veroorzaken door de afweer van het lichaam te ontwijken.
Op 9 november werd de omikronvariant voor het eerst aangetroffen in Botswana, waarna de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) deze als zorgelijk en risicovol bestempelde. De nieuwe variant is in Zuid-Afrika al in 76% van de onderzochte monsters aangetroffen en verspreid zich snel door de wereld. Daarbij moet worden meegenomen dat in Zuid-Afrika slechts 24% van de bevolking volledig is gevaccineerd.
De B.1.1.529-variant heeft 32 mutaties in het spike-eiwit, het deel van het virus dat de meeste vaccins gebruiken om het immuunsysteem te helpen tegen Covid. Mutaties in het spike-eiwit kunnen van invloed zijn op het vermogen van het virus om cellen te infecteren en zich te verspreiden, maar maken het ook moeilijker voor immuuncellen om de ziekteverwekker aan te vallen.
Inmiddels hebben verschillende landen vluchten van en naar Zuid-Afrika geschrapt, de EU overlegt daarover.
Dieren als permanente dragers
[ 17-11-21 ] In de VS zijn nu herten ontdekt die het coronavirus bij zich dragen. We wisten al dat katachtigen en nertsen dragers (en besmetters) konden zijn, maar de nieuwe ontdekking betreft dieren die in het wild leven. Ze kunnen besmet zijn door contact met door mensen besmet afval of water. De ontdekking is van belang voor de toekomstige ontwikkeling van het virus. Door besmetting van verschillende soorten ontstaan er reservoirs van het virus die tot nieuwe mutaties, en dus ook tot nieuwe uitbraken kunnen leiden, zelfs als iedereen is gevaccineerd.
Nieuwe namen
De WHO heeft nieuwe namen bedacht voor de verschillende varianten en mutaties van het coronavirus. Die volgen nu het Griekse alfabet. Alfa staat nu voor de oorspronkelijke Engelse variant, Beta voor de Zuid-Afrikaanse, gamma voor de Braziliaanse en delta voor de India variant. De volledige lijst vind je bij de WHO.
Een van die zorgwekkende nieuwe coronavirus varianten is gevonden in Brazilië, p1, die zowel besmettelijker als dodelijker is. Deze heeft zich inmiddels over meer dan 40 landen verspreid maar is alweer gepasseerd door de India variant.
Deltavariant nog veel besmettelijker dan werd aangenomen
De nieuwe variant corona delta is veel besmettelijker, breekt eerder door de bescherming van de vaccins en kan een ernstigere ziekte veroorzaken dan alle andere bekende versies van het virus. Dat stelt een interne presentatie van de Centers for Disease Control and Prevention CDC.
Dr. Rochelle P. Walensky, de directeur van het agentschap, zei dat gevaccineerde mensen met zogenaamde doorbraakinfecties van de Delta-variant net zoveel virus in neus en keel dragen als niet-gevaccineerde mensen, en het net zo gemakkelijk kunnen verspreiden, zij het minder vaak. Dat meldt de New York Times.
Maar het interne document schetst een bredere en zelfs grimmigere kijk op de variant. De Delta-variant is beter overdraagbaar dan de virussen die MERS, SARS, Ebola, verkoudheid, seizoensgriep en pokken veroorzaken, en is net zo besmettelijk als waterpokken. Dat staat in het document, waarvan The New York Times en kopie heeft.
Mutaties kunnen zich verder blijven ontwikkelen in delen van de bevolking die niet zijn gevaccineerd.
Een eerdere coronavirus mutatie die bekend staat als de Bristol-variant, zou mensen kunnen infecteren die eerder besmet waren of eerder zijn ingeënt. Over deze variant is de laatste tijd weinig meer vernomen.
Kijk ook op de website van de CDC voor een actueel overzicht van mutaties en de verspreiding ervan.
Oudere meldingen van nieuwe corona varianten
De Zuid Afrikaanse mutatie heet E484K en werd begin 2021 voor het eerst opgemerkt. Die variant heeft zich nu verspreid naar 12 andere landen. Op basis van een eerste ronde onderzoek waarschuwen wetenschappers nu dat de mutatie de werking van de huidige vaccins kan verminderen.
Er is ook een nieuwe mutatie opgedoken in Japan, bij reizigers die uit Amazonas in Brazilië naar het land kwamen. Dat meldt Reuters.
De Engelse coronavirus mutatie Sars-COV2 heet B.1.1.7 of VOC-202012/01. Wetenschappers onderzoeken nu of de Engelse variant ook echt besmettelijker is dan het oorspronkelijke virus. Onderzoek van het Imperial College of London bevestigde dat: de nieuwe variant verhoogt de R waarde met 0,4 tot 0,7 liet het onderzoek zien. Huidige schattingen tonen 30% besmettelijker, bovendien zou de variant ook tot 30%. meer sterfte leiden. Ook zijn er meer jongeren door besmet.
In Israel is de Engelse variant inmiddels verantwoordelijk voor de helft van de besmettingen en treft vooral ook relatief meer kinderen en jongeren.
Recent onderzoek van de Universiteit van Oxford laat een verhoogde besmetting van rond 30% zien. Niet duidelijk daarin is welke rol het gedrag van de geteste personen speelde. Wel werd er naar leeftijd gekeken en daarbij werd geen verschil gevonden tussen verschillende leeftijdsgroepen.
Ook is duidelijk dat VOC 202012/01 in één keer 17 mutaties gelijktijdige mutaties laat zien, iets wat nog nooit eerder is gezien.
De variant heeft zich inmiddels over verschillende landen verspreid, waaronder Nederland. Om verdere verspreiding af te remmen zijn verdere beperkingen ingevoerd.
In Californie gaat mutatie CAL.20C rond, nu verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de besmettingen in de Bay Area. Ook deze lijkt besmettelijker dan het originele virus, maar voortgaand onderzoek moet dat nog definitief uitwijzen.
BBC Future publiceerde op 20 januari een uitgebreid overzicht van de stand van zaken rond mutaties van Sars-CoV-2.
Veel onbekenden
Er zijn momenteel nog te veel onbekenden om conclusies te trekken over de risico's van de nieuwe mutatie. Science Magazine meldt dat onderzoekers SARS-CoV-2 in realtime nauwkeuriger hebben zien evolueren dan enig ander virus in de geschiedenis. Tot nu toe muteerde het met een snelheid van ongeveer 1 tot 2 veranderingen per maand. Dat betekent dat veel van de genen waarvan de sequentie is bepaald, op ongeveer 20 punten verschillen van de vroegste genomen die in januari in China zijn onderzocht. Maar er circuleren ook veel varianten met minder veranderingen.
Van de 17 mutaties van VOC 202012/01 komen er acht voor in het gen dat het spike-eiwit op het virale oppervlak codeert. Twee daarvan baren zorgen. Van de ene, N501Y genaamd, is eerder aangetoond dat ze de binding aan de ACE2-receptor, het toegangspunt tot menselijke cellen, verhoogt. De andere, genaamd 69-70del, leidt tot het verlies van twee aminozuren in het spike-eiwit en is aangetroffen in virussen die de immuunrespons bij sommige patiënten verminderde.
Ook in Zuid Afrika is inmiddels een mutatie opgedoken, niet gerelateerd aan de Britse variant, die ook de N501Y-mutatie in het spike-gen heeft. Ook deze variant lijkt zich aanzienlijk sneller te verspreiden dan het oorspronkelijke virus, en sneller dan de VK variant.
Wetenschappers onderzoeken de nieuwe mutatie momenteel, en maken zich zorgen over de gevolgen voor vaccins en herinfecties.
Lees ook: De laatste ontwikkelingen rond het coronavirus en COVID-19
