In het vorige deel van dit drieluik werden de centrale waarden van de Gemene-Goed-Economie behandeld. Hieronder lezen we hoe die uitgangspunten in de economie verankerd kunnen worden, zodat de economische koers radicaal wijzigt.
Hoe draait Christian Felber de wegwijzers van het huidige economische systeem om, zodat niet langer concurrentie en winstbejag de richting bepalen? Hoe worden sociale en ecologische bijdragen aan de samenleving tot doel van de economie? Hoe oogsten we Ware Winst - een samenleving met een eerlijkere welvaartsverdeling, waar samenwerking de standaard is?
Ethische realisaties koppelen aan wettelijke voordelen
Het model van de Gemene-Goed-Economie berust op universele menselijke basiswaarden: menselijke waardigheid, solidariteit, duurzaamheid, rechtvaardigheid en democratie. Om deze grondwettelijke waarden in de praktijk te brengen, ontwikkelde Christian Felber een doordacht en pragmatisch model, met gebruiksklare instrumenten om de economische wegwijzers volledig om te draaien. Momenteel hebben ondernemingen met hoge ecologische en sociale standaarden een concurrentienadeel op de markt, omdat hun ethische bijdrage op vrijwilligheid berust en ze zelf de kosten dragen voor hun engagement. In de Gemene-Goed-Economie daarentegen wordt deze ethische oriëntatie in het wettelijk kader verankerd.
Het team van Christian Felber werkte de Gemene-Goed-Balans uit, naar analogie met de huidige financiële balans die bedrijven jaarlijks moeten neerleggen. De Gemene-Goed-Balans is samengesteld uit 17 indicatoren die meten hoe ecologisch, sociaal, solidair, rechtvaardig en democratisch het bedrijf is. Een hoge balansscore levert wettelijke voordelen op, zoals lagere belastingen, betere kredietvoorwaarden en meer overheidscontracten. In de Gemene-Goed-Economie stelt elke onderneming verplicht een Gemene-Goed-Balans op. Het balansresultaat wordt openbaar gemaakt, zodat consumenten weten wie ze met hun aankopen steunen.
Samenwerking met andere ondernemingen die een goede Gemene-Goed-Balans kunnen voorleggen, verbetert bovendien de eigen Gemene-Goed-Balans. Dit hefboommechanisme zorgt ervoor dat ethische ondernemingen in het voordeel komen tegenover slecht scorende bedrijven, zodat de economische koers meer en meer een ethische richting uitgaat. Ook op het niveau van investeringen stuurt een Gemene-Goed-Toets de toekenning van kredieten.
Democratisering van banken en ondernemingen
Felber legt haarfijn uit welke stappen nodig zijn om tot een Gemene-Goed-Economie te komen. Niet alleen het financiële landschap wordt opnieuw ingevuld, maar ook het eigendomsrecht, de democratische instrumenten, het beheer van gemeenschapsgoederen en de opvattingen over werk, onderwijs en opvoeding komen aan bod. In de Economie van het Gemene Goed worden banken verregaand gedemocratiseerd en wordt onder andere komaf gemaakt met kapitaalinkomsten, die de kloof tussen arm en rijk alleen maar vergroten.
Beperking van de ongelijkheid en uitbreiding van de democratie
Inkomensverschillen, privébezit en erfrechten worden democratisch gelimiteerd zodat welvaart en kansen eerlijker verdeeld worden. Grote bedrijven worden progressief gedemocratiseerd en werknemers krijgen meer inspraak. Bedrijven voor publieke dienstverlening komen als democratisch gemeengoed in beheer van de soevereine bevolking. Directe democratie en participatieve democratie vullen de huidige representatieve democratie aan. Ook de Economie van het Gemene Goed zelf is uiterst democratisch en staat uitdrukkelijk open voor input en kruisbestuiving vanuit andere benaderingen. Alle denkpistes en standpunten dienen dan ook via economische conventies democratisch verder uitgewerkt te worden.
Hoe de Gemene-Goed-Economie in de praktijk tot stand komt en op welke niveaus de wettelijke wegwijzers in een ethische richting geplaatst worden, staat op een zeer toegankelijke manier uitgelegd in Christian Felbers boek Ware Winst, dat in april is verschenen. Hier kan je het boek bestellen
In de volgende aflevering kijken we hoe de Gemene-Goed-Economie wereldwijd terrein wint.
Lees hier deel 1: De economie van het Gemene Goed, dat is pas ware winst