De Rotterdam School of Management RSM, onderdeel van de Erasmus Universiteit, ontving meer dan 3 ton van Shell voor een onderzoek naar het vestigingsklimaat voor multinationals in Nederland en verzweeg dat. Later werden met dat rapport belastingsregelingen in elkaar gezet waar vooral multinationals voordeel van ondervonden. Dat concluderen onderzoekers van Changerism in een recent rapport.
Daarmee is het verhaal nog niet klaar: het was de Erasmus Universiteit zelf die een subsidie voor het onderzoek verstrekte aan initiatiefnemer en onderzoeker Vatan Hüzeir van Changerism. Om vervolgens, toen de uitkomsten een andere kant op gingen dan verwacht, de onderzoeksgang te frustreren. De Wet Openbaarheid Bestuur moest er aan te pas komen om de nodige gegevens verder bij elkaar te krijgen. Zo kwamen ook de afschriften boven water die het bewijs voor de betaling vormen.
Ook de reactie van RSM, dat 'Shell niet in de geest heeft betaald' wordt weerlegd met een kopie van de opdracht door Shell aan RSM.
Overigens reageert RSM op een manier waar Donald Trump jaloers op zou zijn: "The report is tendentious, biased and contains factual errors, and is not up to academic standards." It is not true. NOT true.
Universiteit moet stoppen met faciliteren van klimaatverandering
Het ging er bij het onderzoek van Changerism vooral om een halt toe te roepen aan het faciliteren van klimaatverandering. Want dat is wat RSM / Erasmus feitelijk doen. Ze voorzien bedrijven die een belangrijke bijdrage aan klimaatverandering leveren, tegen betaling van informatie. Die informatie helpt hun werkwijze, die het klimaat verstoort, verder.
In het onderzoeksproces kwamen vervolgens onethische handelingen aan het licht die tot dan toe verborgen konden blijven door een flagrant gebrek aan transparantie. Het niet noemen van financiers van wetenschappelijk onderzoek is in strijd met de gedragscode van de Koninklijke Nederlandse Akademie voor Wetenschappen KNAW. Niet transparant informeren is in strijd met de uitgangspunten van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Een bedrijf het curriculum van de studie (mede) laten bepalen is in strijd met de onafhankelijkheid. Alle zijn in tegenspraak met waar de universiteit voor zegt te staan: wetenschappelijke integriteit en duurzaamheid.
De Erasmus Universiteit is betrokken bij het Rotterdam Climate Initiative (waarvan Jeroen van der Veer, oud-CEO van – jawel – Shell – voorzitter is ). En op de duurzaamheidspagina van de universiteit staat te lezen dat de instelling bijdraagt aan een duurzame wereld "door duurzaamheid een belangrijke rol te laten spelen in onze dagelijkse bedrijfsvoering en aandacht te hebben voor onze omgeving, zeker ook door belangrijke 'waarden' aan onze medewerkers en studenten – als leiders voor de toekomst – mee te geven." Tja.
Kanarie in de kolenmijn?
Voor zover op dit moment bekend is dit onderzoek het eerste in zijn soort. Het constateert een meervoudige verstrengeling met ondernemersbelangen in een publieke instelling die een voorbeeldfunctie dient te vervullen, zowel maatschappelijk als wetenschappelijk. Die verstrengeling is naast verwerpelijk, ook verontrustend. Niet alleen wordt de boodschap naar buiten – kijk eens hoe duurzaam we zijn – tot greenwash gediskwalificeerd. Maar onze toekomstige leiders krijgen het voorbeeld mee dat onethisch handelen normaal is.
Er is in het verloop een duidelijk patroon herkenbaar: dat begint met het steunen van een projectvoorstel waarmee je als organisatie denkt goede sier te kunnen maken. Valt het resultaat tegen, dan frustreer je de voortgang. Vervolgens ontken je zonder verdere motivatie de feiten en stel je de onderzoekers in een kwaad daglicht.
Dat plus de ontwikkeling dat onze overheid in haar bezuinigingsdrang de samenwerking tussen bedrijfsleven en wetenschap nadrukkelijk stimuleert roept indringend de vraag op: waar gebeurt dit nog meer? Dat weten we dus niet, hoewel her en der wel vermoedens bestaan. Daar mag het niet bij blijven. Tijd om ons totale onderwijs- en wetenschapssysteem eens grondig tegen het licht te houden.
Meer informatie
Het volledige rapport A Pipeline of Ideas
Uitgebreid verslag van het onderzoek op Follow the Money