[Update] Sinds het uitbreken van de covid-pandemie is alle aandacht gericht op vaccins om de ziekte in te dammen. Dat is een eerste stap naar het controleren ervan. Maar uiteindelijk hebben we een geneesmiddel nodig. Dat is nu in zicht. Het coronamedicijn komt eraan. Op 1 oktober kondigde farmaceut Merck aan dat het een versnelde toelating aanvraagt in de VS voor haar covid medicatie molnupiravir. Inmiddels heeft ook Pfizer een covid-pil aangekondigd.
Ondanks de effectiviteit van vaccins, hebben we nog steeds medicijnen nodig om covid te behandelen. Zelfs mensen die dubbel zijn ingeënt, hebben een kleine kans om besmet te raken en ziek te worden. Er zijn medicijnen, maar die moeten in het ziekenhuis worden toegediend. Dat kan snel veranderen, als we de tekenen mogen geloven dat covid medicijn er nu echt aankomt.
De laatste melding komt van Pfizer. Het bedrijf publiceerde een tussentijdse analyse – uitgevoerd voordat de proef zou eindigen – met een vermindering van 89% van het risico op ziekenhuisopname of overlijden door Covid-19 als patiënten het medicijn snel genoeg kregen.
Pfizer heeft de resultaten in een persbericht vrijgegeven maar stelde wetenschappers beschikbaar om de gegevens voorafgaand aan de release te bespreken. De gegevens zijn niet door vakgenoten beoordeeld of gepubliceerd. Het bedrijf zegt dat het meer details zal delen in een peer-reviewed paper en met zijn indiening bij de Amerikaanse Food and Drug Administration.
Eerder werd een veelbelovend medicijn aangekondigd dat dingen zou kunnen verbeteren, molnupiravir, een antiviraal middel dat de laatste fase van testen bij mensen ingaat. Onderzoekers hopen dat het zowel kan worden gebruikt om covid te behandelen als te voorkomen. Belangrijk is dat het als een pil kan worden ingenomen - wat betekent dat mensen niet in het ziekenhuis hoeven te worden opgenomen om het te krijgen.
Dit medicijn vermindert het vermogen van SARS-CoV-2, het virus dat covid veroorzaakt, om zich te repliceren. Het werkt door een van de bouwstenen van het genetische materiaal van het virus na te bootsen. Wanneer het virus zich voortplant, bouwt het een nieuwe kopie van zijn RNA op en wordt het medicijn erin opgenomen.
Wanneer het virus zich vervolgens voortplant, zorgt het molnupiravir ervoor dat mutaties zich ophopen in het RNA van het virus, die elke keer dat het zich vermenigvuldigt toenemen. Uiteindelijk veroorzaakt dit een "foutcatastrofe", waarbij overmatige mutaties ervoor zorgen dat het virus zich niet volledig kan voortplanten en sterft het uit.
Hoe goed werkt een coronamedicijn?
Tot nu toe is in een kleine proef gekeken naar de effecten van molnupiravir bij 202 covidpatiënten (niet in het ziekenhuis) die symptomen begonnen te krijgen. Deelnemers werden willekeurig toegewezen om molnupiravir of een placebo te krijgen, waarbij verschillende doses van het antivirale middel werden getest.
De resultaten van de proef zijn gepubliceerd als een preprint, wat betekent dat ze nog formeel moeten worden beoordeeld door andere wetenschappers. Toch toonde het onderzoek aan dat na drie dagen behandeling het infectieuze SARS-CoV-2-virus significant minder vaak werd gevonden bij deelnemers die 800 mg molnupiravir gebruikten (2%) in vergelijking met degenen die een placebo gebruikten (17%).
Op dag vijf werd het virus niet gedetecteerd bij deelnemers die 400 mg of 800 mg molnupiravir kregen, maar het werd nog steeds gevonden bij 11% van degenen die een placebo gebruikten. De studie suggereert daarom dat molnupiravir infectieus SARS-CoV-2 kan verminderen en elimineren bij patiënten met milde covid. Het is inderdaad het feit dat molnupiravir de klaring van het virus versnelt, wat suggereert dat het niet alleen nuttig kan zijn voor de behandeling van covid, maar ook om de kans op verspreiding te verkleinen.
Als het covid medicijn goed presteert in de onderzoeken, kan de impact van molnupiravir enorm zijn. Het feit dat het oraal wordt ingenomen, is mogelijk ook erg nuttig, omdat het daardoor gemakkelijk te gebruiken is in de vroege stadia van infectie, en omdat het buiten het ziekenhuis zelf kan worden toegediend. Molnupiravir kan ook in grote hoeveelheden worden geproduceerd en hoeft niet koud te worden vervoerd. Vaccins en fysieke maatregelen om de verspreiding van het virus onder controle te houden blijven nog steeds de belangrijkste tactieken zijn om covid te beheersen, maar dit medicijn zou beide kunnen aanvullen.
Pfizer en Ritonavir
Een tweede kandidaat coronamedicijn is van Pfizer en is bekend als PF-07321332. Pfizer heeft de eerste patiënt in fase II/III klinische studie van zijn experimentele orale antivirale geneesmiddel gedoseerd bij niet-gehospitaliseerde patiënten die symptomen hebben maar een laag risico lopen op progressie naar een ernstige ziekte.
Een proteaseremmer PF-07321332, is bedoeld om de activiteit te belemmeren van het belangrijkste protease-enzym dat het SARS-CoV-2-virus nodig heeft voor replicatie. Wanneer het wordt gegeven in combinatie met een lage dosis ritonavir, zal het metabolisme of de afbraak van het antivirale middel naar verwachting vertragen, waardoor het langer in het lichaam kan blijven bij hogere concentraties.
Deze langdurige actie in het lichaam zou een voortdurende strijd tegen het virus kunnen vergemakkelijken, zegt Pfizer. Voorheen werd ritonavir samen met andere antivirale middelen toegediend voor een vergelijkbare vertraging van het metabolisme.
De proef wordt naar verwachting volgend jaar afgerond.
Roche en Atea
Een derde kandidaat is AT-527, een antiviraal middel geproduceerd door Roche en Atea Pharmaceuticals. AT-527 is een oraal direct werkend antiviraal middel dat is ontwikkeld op basis van Atea's nucleotide prodrug-platform. Het antivirale medicijn blokkeert virale RNA-polymerase, die nodig is voor virale replicatie. Het actief wordt onderzocht in meerdere onderzoeken tegen covid-19. Het wordt bestudeerd in gehospitaliseerde en poliklinische instellingen en voor de behandeling van langdurige covid-19.
Meer informatie over de voortgang in de strijd tegen corona vind je in ons overzicht.
