In een nieuw rapport adviseert het Europees Comité voor systeemrisico’s (ESRB) snel nieuw CO2-beleid om problemen op de kapitaalmarkt te voorkomen. Het ESRB is in 2010 opgericht als onderdeel van het toezicht van de Europese Commissie op de financiële markten. In het bestuur en de adviesraad van het comité zitten alle bestuurders en directeuren van de Europese financiële markten.
Het rapport beoordeelt de financiële risico’s bij het wel en niet uitblijven van spoedige beleidsinterventies door betrokken overheden om CO2 uitstoot terug te dringen. Het rapport concludeert: Als aanvullende beleidsinterventies en technologische doorbraken niet snel plaatsvinden dan zal de transitie naar koolstofneutraliteit laat en abrupt verlopen met gevolgen voor het BNP, koolstof beleggingen en het toenemen van natuurrampen.
Oftewel: als overheden niet snel met nieuw CO2-beleid komen betalen we de rekening in de vorm van nieuwe economische en ecologische rampen.
Met aanvullende beleidsinterventies zal de CO2 concentratie in de atmosfeer op de midden lange termijn nog steeds stijgen maar zullen de aanpassingskosten beheersbaar blijven en zal de beprijzing van CO2 geen schokkende gevolgen hebben voor de economische en ecologische systemen.
De commissie ziet dat toezeggingen voor CO2 reductie in ieder internationaal overleg naar boven worden bijgesteld. Omdat maatregelen verder beperkt blijven neemt de onzekerheid op de economische markten toe. Dat komt mede omdat sommige modellen nu al voorspellen dat de toezeggingen niet voldoende zijn om de gestelde doelen te behalen.
Als overheden nu duidelijke beleidskeuzes maken en technologische innovatie stimuleren heeft kapitaal tijd om zich te verplaatsen en op de juiste manier ingezet te worden. Dit ‘zachte landing’ scenario kan een impuls geven aan de economie en er voor zorgen dat investeringen in de energie infrastructuur (zoals ook aangekondigd door Tennet), technologische innovatie en beleidskeuzes elkaar versterken.
Bij het uitblijven van duidelijke beleidskeuzes ontstaat een ‘harde landing’ waarbij ineens wordt afgezien van verder gebruik van fossiele brandstoffen. Kapitaal wat belegd is in fossiel zal waardeloos worden. Pensioenfondsen en bedrijven met financiële belangen in de olie-industrie zullen hard worden getroffen. Het rapport citeert een schatting van Bloomberg van bijna 5 triljoen dollar.
De kosten voor de samenleving voor ongedekte schade veroorzaakt door rampen zullen enorm toenemen. (De Verenigde naties becijferden in 2015 de huidige jaarlijkse kosten op 250 miljard dollar en verwachten een stijging in de komende jaren naar 300 miljard.)
Ook bestaat er een groot risico op tussentijdse verkeerde investeringen die de transitie later zullen belemmeren. Dit is nu al zichtbaar bij de kolencentrales. Energieprijzen zullen stijgen door dalende beschikbaarheid wat weer zal leiden tot een terugval in economische groei aan zowel de vraag als aanbod kant.
