In minder dan acht maanden hebben we als mensheid het hele natuurlijke jaarbudget opgebruikt. Dit jaar is dat op 19 augustus. Vanaf die datum komen we in de fase van overshoot, ofwel de ecologische overbelasting van de Aarde, volgens de gegevens van het Global Footprint Network, een internationaal duurzaamheidsnetwerk met kantoren in Noord Amerika, Europa en Azië.
Het Global Footprint Network (GFN) maakt berekeningen van de menselijke invloed op onze planeet Aarde. Men vergelijkt de mondiale Ecologische Voetafdruk met de natuurlijke biocapaciteit, de productiecapaciteit van de Aarde en haar vermogen afval te absorberen, inclusief het broeikasgas CO2. Earth Overshoot Day markeert de datum waarop de menselijke Voetafdruk in een bepaald jaar het regeneratievermogen van de Aarde in dat jaar overschrijdt. Sinds 2000 is de ecologische overbelasting flink gegroeid, volgens de berekeningen van het GFN. Earth Overshoot Day verschoof van 1 oktober in 2000 naar 19 augustus dit jaar.
“Mondiale overshoot is een cruciale uitdaging geworden voor de 21ste eeuw. Het is zowel een ecologisch als een economisch probleem” zegt Mathis Wackernagel, president van het GFN en een van de ontwerpers van de Voetafdruk-methode. “Landen met tekorten aan hulpbronnen en een laag inkomen zijn extreem kwetsbaar. Zelfs landen met een hoog inkomen die het geld hebben om hun afhankelijkheid van hulpbronnen met importen te compenseren, zullen zich moeten realiseren dat ze iets aan die afhankelijkheid zullen moeten doen voordat het een economisch knelpunt wordt.”
Groeiende mondiale bevolking
In 1961 gebruikte de mondiale bevolking driekwart van de mondiale biocapaciteit om te voorzien in de behoefte aan voedsel, vezelstoffen, hout, vis, en om de overtollige broeikasgassen te absorberen. De meeste landen hadden toen een Voetafdruk die kleiner was dan hun beschikbare biocapaciteit . Begin jaren ’70 groeiden de mondiale bevolking en de economie voorbij het regeneratievermogen van onze Aarde. Zo kwamen we in de situatie van ecologische overbelasting terecht.
Nu leeft 86% van de mondiale bevolking in landen die meer natuurlijke hulpbronnen gebruiken dan hun eigen ecosysteem kan genereren. Volgens de berekeningen van het GFN is er al 1,5 Aarde nodig om de hernieuwbare hupbronnen te leveren voor de huidige Mondiale Voetafdruk. Voorzichtige berekeningen van de verdere bevolkingsgroei en de behoefte aan energie en voedsel voorspellen dat de mensheid nog vóór 2050 de biocapaciteit van wel drie Aardes nodig zou hebben. Dat zou fysiek wel eens onmogelijk kunnen zijn.
De kosten van de ecologische overbelasting worden met de dag duidelijker. De rente die we betalen voor de oplopende ecologische schuld, in de vorm van ontbossing, watertekorten, bodemerosie en de klimaatverandering, gaat gepaard met oplopende sociale spanningen en economische kosten. Voetafdruk en nationaal beleid Regeringen die bij hun beleid geen rekening houden met grenzen aan de beschikbaarheid van hulpbronnen brengen hun langtermijn economisch beleid in gevaar. In tijden van voortdurende ecologische overbelasting zullen landen met een tekort aan biocapaciteit zich gaan realiseren dat het verminderen van hun afhankelijkheid van hulpbronnen welbegrepen eigenbelang is. En landen die nog wel voldoende biocapaciteit hebben krijgen een prikkel om hun hupbronnen goed te gaan beheren omdat men daar een belangrijk competitief voordeel mee heeft in een wereld met groeiende ecologische tekorten.
Steeds meer landen nemen maatregelen op verschillende manieren. De Filippijnen wil bijvoorbeeld de Ecologische Voetafdruk op nationaal niveau gaan gebruiken via haar National Land Use Act, om zo de grenzen aan hulpbronnen centraal te stellen in het beleid. Het is het eerste land in Zuidoost-Azië dat dit doet. De Verenigde Arabische Emiraten, een rijk land, heeft zich voorgenomen hun Voetafdruk – een van de grootste van de wereld – drastisch te verkleinen. Marokko wil samen met het GFN een 15-jaren-strategie opstellen voor een duurzame landbouw met een kleine Voetafdruk, het Plan Maroc Vert. Los van de specifieke omstandigheden in een land, is het opnemen van de ecologische risico’s in het economische beleid en in ontwikkelingsplannen, niet alleen een kwestie van vooruit kijken; het is een urgente noodzaak geworden.
Andere landen die de Voetafdruk al in hun beleid gebruiken zijn Ecuador, Finland, Japan, Letland, Luxemburg, Nieuw Zeeland, Schotland, Wales en Zwitserland.
Kijk hier voor meer info over Earth Overshoot Day.
Klik hier om je eigen Mondiale Voetafdruk te berekenen en te leren wat je kunt doen om hem te verkleinen of hier www.voetafdruk.eu voor een Nederlandse calculator.
