Zowat alle regeringen van Europa, evenals die van de VS en Japan zitten tot over hun oren in de schulden en zijn aan het bezuinigen. De bezuinigingen komen feitelijk neer op een afwenteling van overheidstaken naar de burger ten koste van consumptieve besteding waardoor de economie krimpt. De vastgoedluchtbel loopt leeg en de ene na de andere autofabriek sluit. Er wordt niet meer geïnvesteerd en er wordt geen geld meer geleend met als gevolg dat ook de banken in de problemen komen. Het spook van massale werkloosheid waard rond. Angst regeert. Het devies luidt: “Nu even niet zeuren over het milieu.”
De economische crisis is inderdaad ernstig, vooral voor diegene die er vanwege werkloosheid door worden getroffen, maar toch is dat nog niet het ergste. De ecologische schuld die we wereldwijd met z’n allen aan het maken zijn, is vele malen erger. We gaan in rap tempo de draagkracht van de aarde voorbij. Grondstoffenschaarste, verlies van natuurlijke rijkdom en klimaatverstoring dreigen binnen 50 jaar onbeheersbaar te worden. De gevolgen voor de leefbaarheid op aarde zullen vele malen erger zijn dan de huidige economische recessie omdat het, zelfs als we alles op alles zetten, vele tientallen generaties zal duren voordat de klimatologische en ecologische balans weer hersteld is.
In dit perspectief zou je kunnen zeggen dat de stagnerende groei misschien wel de redding is voor de leefbaarheid op aarde. De recessie is echter geen wereldwijd fenomeen, maar beperkt zich tot de rijkste landen die met elkaar nog geen 10% van de wereldbevolking vormen. In de mondiale concurrentieslag zijn Brazilië, Rusland, India en China, (BRIC landen) en nog wat andere landen die met elkaar 50% van de wereldbevolking vormen, hard bezig met een snelle inhaalmanoeuvre. Met een inkomen per hoofd van de bevolking dat nog maar ca 15 % bedraagt van dat in de rijke landen, is economische groei voorlopig het enige dat telt. In de afgelopen 20 jaar was de groei van de groep BRIC landen gemiddeld 11% per jaar (www.bricsindia.in/brics-report.pdf ).
Bovendien is het een type groei naar westers voorbeeld dat gepaard gaat met materiële consumptie onder eenmalig gebruik van grondstoffen en veel fossiele energie. Bij een evenaring van het westerse welvaartsniveau zal de wereldconsumptie verdrievoudigen en dat zou bij voortzetting van het afgelopen groeitempo binnen 20 jaar bereikt worden. Ook het idee dat de wal het schip zal keren via olietekort is ijdel. Het tijdperk van goedkope olie is weliswaar voorbij (www.oildecline.com, International Energy Agency www.worldwideenergyoutlook.org) maar goedkope steenkool vormt 50% van alle energiebronnen en de voorraad is nog lang niet uitgeput. Steenkool is nu al verantwoordelijk voor 2/3 van de koolzuurgas-uitstoot in de wereld.
Hoewel door tal van economen wordt bepleit dat we moeten investeren en innoveren om uit de recessie te komen en intussen de pijn eerlijker moeten verdelen, wordt door de meeste regeringen juist een beleid van drastische bezuiniging en lastenverzwaring ingezet. Daarbij worden initiatieven voor duurzaamheid doorgeschoven onder het motto: “Nu even niet en eerst de groei herstellen en door bezuinigen de balans op orde stellen”. Het is de grootste fout die we kunnen maken. Juist nu is zwaar investeren in innovatie en duurzaamheid het enige juiste wat we kunnen doen om tegelijk de economische crisis, de internationale concurrentie en de werkloosheid het hoofd te bieden en tevens de ecologische schuld te verkleinen.
Columnist Han Blok schreef een serie Energiefabels, waarvan we er deze week elke dag één publiceren; de week van de Energiefabel op Duurzaamnieuws.nl