Vrijdag 11 december kwamen de Europese regeringsleiders overeen om de doelstelling voor emissiereductie tegen 2030 te verhogen naar 55 procent. In 2050 wil de EU klimaatneutraal zijn.

"Europa is de leider in de strijd tegen klimaatverandering", twitterde Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad, nadat het akkoord was bereikt. 

Het akkoord over de verhoogde doelstelling voor 2030 kwam tot stand in de aanloop naar de vijfde verjaardag van de Overeenkomst van Parijs. Dat bepaalt dat de opwarming van de aarde beperkt moet blijven tot (maximaal) twee graden.

De doelstelling is nu overeengekomen en staat op papier en kan worden opgenomen in de komende klimaatwet. Maar daarmee is ze nog niet gerealiseerd. Daarbij komt dat ook deze verhoogde doelstelling niet voldoende zal zijn om de doelen van Parijs volledig te halen.

Boekhoudtruc

Dat komt mede doordat de verhoogde doelstelling behaald kan worden door toepassen van een rekentruc in de boekhouding. In de nieuwe doelstelling worden plots zogenaamde koolstofputten of carbon sinks meegerekend. Dat zijn gebieden zoals bossen en graslanden, die meer CO2 opnemen dan ze uitstoten en zo zorgen voor negatieve emissies. Die kunnen weer worden afgetrokken van de daadwerkelijke uitstoot. Maar in de berekeningen die als maatstaf dienen werden koolstofputten niet meegeteld.

Verder kunnen de lidstaten zelf de samenstelling kiezen van hun energiemix en de meest geschikte technologieën, inclusief overgangstechnologieën zoals gas. Dat gebeurde op verzoek van van Midden-Europese landen, zoals Tsjechië en Polen, die sterk van steenkool afhankelijk zijn. 

Warschau en Boedapest hebben er ook voor gezorgd dat de lidstaten zelf het laatste woord hebben over klimaatwetgeving, waarbij de belangrijkste besluiten in de EU-Raad unaniem genomen moeten worden genomen. Dat geeft landen impliciet een mogelijkheid tot veto.

Ten slotte is er nog een clausule die bepaalt dat voor de reductie uitgegaan mag worden van de 'economisch meest rendabele optie'. De vraag rijst over welke termijn die berekend wordt.

Het compromis over de nieuwe klimaatdoelstelling kwam tot stand nadat de lidstaten een akkoord bereikten over het koppelen van de rechtsstaat aan de besteding van € 1,8 biljoen zevenjarige begroting.  Een derde van het geld uit het herstelfonds zal worden geïnvesteerd in klimaatgerelateerde projecten. En lidstaten zullen pas worden aangesproken op eventuele schendingen van de rechtsstaat, nadat de Europese rechter daar een uitspraak over heeft gedaan.