Gemeentes voldoen nauwelijks aan de afspraak om in 2015 100% duurzaam in te kopen. Dit blijkt uit onderzoek van Natuur & Milieu naar de inkoop van mobiliteit bij gemeentes. De ChristenUnie stelde naar aanleiding van dit onderzoek Kamervragen.
‘De resultaten zijn onthutsend,’ aldus Maarten van Biezen, hoofd Mobiliteit bij Natuur & Milieu. ‘Ten eerste voldoet driekwart van de gemeentes niet aan de minimumeisen voor duurzaam inkopen. Bovendien zijn deze minimum inkoopeisen inmiddels achterhaald en ontoereikend voor echte verduurzaming van het wagenpark.’
Gebrek aan ambitie
Slechts 4 van de 71 onderzochte gemeentes, tonen echt ambitie door hogere inkoopeisen te hanteren: Haarlemmermeer, Nijmegen, Beuningen en Wijchen, stellen ambitieuze CO2-eisen of zetten in op elektrisch vervoer. 20% van alle onderzochte gemeentes stelt alleen de minimumeisen. 75% van de gemeenten stelt nog minder of zelfs geen duurzaamheidseisen. 73% van de leerlingenvervoeraanbestedingen, 83% van de WMO aanbestedingen en 80% van de aanbestedingen voor het eigen wagenpark voldeden in de eerste helft van 2015 niet aan de minimum criteria voor duurzaam inkopen.
Achterhaalde minimumeisen
De landelijk opgestelde minimumcriteria voor duurzame mobiliteitsinkoop zijn sterk verouderd en volstrekt ontoereikend voor echte verduurzaming, zo blijkt ook uit het onderzoek. Zo gaan de CO2-criteria veel minder ver dan inmiddels gebruikelijk is in de zakelijke markt, staan de eisen voor luchtvervuiling nog dieselvoertuigen zonder roetfilters toe en ontbreken zelfs maatregelen die geld opleveren zoals zuinige banden.
Gebrek aan kennis en goede informatie
Opvallend is dat in veel aanbestedingen het belang van duurzaamheid wel genoemd wordt, maar dat er geen concrete eisen worden gesteld. De oorzaak hiervoor lijkt zowel te liggen in een gebrek aan kennis en capaciteit bij de aanbestedende diensten. Door het ontbreken van goede, makkelijk toepasbare informatie lukt het de gemeenten dan niet om duurzaamheid een plek in de aanbestedingen te geven.
Verbetering hard nodig
“Het is hard nodig dat de Rijksoverheid de minimumeisen aanscherpt, gemeenten beter ondersteunt en de voortgang monitort. Daarnaast roepen we gemeenten op om ook zelf hun verantwoordelijkheid op te pakken en nu echt duurzaam in te inkopen.” aldus Van Biezen, “Mobiliteit heeft een grote impact op klimaat en luchtkwaliteit. Gemeenten zouden daarin het goede voorbeeld moeten geven. Een aantal koplopers laat zien dat het haalbaar, betaalbaar en effectief is.’
Benchmark
In het onderzoek zijn alle 71 gemeentes gebenchmarkt die in de eerste helft van 2015 een aanbestedingstraject voor mobiliteitsinkoop hebben doorlopen. Dat betreft het eigen wagenpark van de gemeentes, leerlingenvervoer en WMO-vervoer (regionaal vervoer voor personen met een beperking). Het onderzoek en de volledige benchmark van alle onderzochte gemeentes zijn hier te vinden.
