India maakt zijn ergste droogte in 140 jaar door. Indiase boeren zijn de straat op gegaan om kwijtschelding van schulden en betere prijzen voor hun gewassen te eisen. Bij een protest in Madhya Pradesh deze zomer opende de politie het vuur op hen, er vielen vijf doden. En bij een betoging in New Delhi droegen boeren menselijke schedels mee die volgens hun van boeren waren die zelfmoord hebben gepleegd na de vernietigende misoogsten de afgelopen zes maanden.
Volgens een recente studie door Tamma A. Carleton van Berkely, University of California is het aantal zelfmoorden samen met de temperatuur gestegen. Een stijging van één graad Celsius boven de gemiddelde temperatuur op een gegeven dag correleert met gemiddeld 70 extra zelfmoorden.
Klimaatverandering bedreigt de veiligheid
De onrust die door de droogte werd veroorzaakt toont het falen van het landbouwbeleid. Maar ze laat ook de dreiging zien die uitgaat van klimaatverandering, niet alleen voor India, maar voor alle landen. Nu de temperatuur wereldwijd stijgt en droogte vaker voorkomt zullen politieke agitatie, sociale onrust, en zelfs geweld zeer waarschijnlijk het gevolg zijn.
Toen noodweer in 2008 een grote hap uit de graanvoorraad van de wereld nam en de voedselprijzen opdreef kregen landen van Marokko tot Indonesië met sociale en politieke onrust te maken. Recenter is voedselgebrek als wapen gebruikt in de oorlogen in Jemen en Syrië.
Volgens het Center for Climate and Security zou het falen om zulke ‘klimaat gedreven risico’s’ aan te pakken kunnen leiden tot steeds meer strijd om water, voedsel, energie, en land, en dan vooral in al instabiele regio’s. Het CCS identificeert twaalf ‘epicentra’ waar klimaatverandering conflicten kan doen ontbranden of uitvergroten die grote populaties treffen en grensoverschrijdend kunnen zijn.
Conflicten nemen toe met stijging temperatuur
Het is geen toeval dat conflicten samen optrekken met stijgende temperaturen. Een studie uit 2003 schat dat het geweld tussen individuen met 4% en tussen groepen met 14% zal toenemen ‘voor elke standaardafwijking in het klimaat richting hogere temperaturen of meer extreme regenval.’ Bovendien hebben psychologische studies aangetoond dat mensen verhoogde niveaus van agressie vertonen wanneer ze blootgesteld worden aan oncomfortabel hoge temperaturen. En nieuw onderzoek vindt dat wat geldt voor individuen ook opgaat voor gemeenschappen.
In Sub-Sahara-Afrika hebben onderzoekers gedurende drie decennia een sterke correlatie tussen stijgende temperaturen en het uitbreken van burgeroorlog gevonden. Wanneer de trend van opwarming doorgaat zullen burgeroorlogen en andere conflicten in Afrika, de Zuid-Chinese Zee, het Noordpoolgebied, Centraal-Amerika, en elders steeds algemener worden. Als we dit soort gevolgen willen vermijden zal een hernieuwde steun voor multilaterale verdragen zoals het klimaatverdrag van Parijs nodig zijn. Maar het vergt ook een groter engagement door landen, steden, en industrieën op drie cruciale vlakken: het beheer van hulpbronnen, noodhulp bij rampen, en migratie.
In overwegend agrarische gemeenschappen beïnvloedt de productiviteit van boeren de gehele economie. Zoals we dit jaar in de Hoorn van Afrika en India gezien hebben kunnen veranderingen in temperatuur en regenval de oogstopbrengsten reduceren, en daarmee de inkomens op het platteland. Onder zulke omstandigheden en bij gebrek aan andere economische kansen kunnen gemeenschappen terugvallen op geweld in concurrentie om voedsel en schaarse grondstoffen.
Andere landbouwstrategie nodig
Internationale hulporganisaties zouden verder moeten gaan dan het aanpakken van de directe oorzaken van armoede. Ze moeten ook lange termijn strategieën ontwikkelen om agrarische gemeenschappen te helpen misoogsten te overleven. Dit soort strategieën zouden zich onder andere moeten richten op het beheer van landbouwgrond en het conserveren van water.
Verder zijn er nieuwe strategieën nodig om noodhulp te coördineren. Terwijl het klimaat verandert zullen watergerelateerde calamiteiten zoals overstromingen, orkanen en landverschuivingen frequenter, intenser, en langduriger worden. Dat ondermijnt individuele middelen van bestaan en de economie als geheel. Regeringen moeten samenwerken om deze risico’s te verzachten en om krachtig te reageren op rampen wanneer deze zich voordoen. Anders zullen de gevolgen arme en kwetsbare gemeenschappen disproportioneel treffen, wat de cyclus van armoede en geweld in stand houdt.
Migratie gaat door
Ten slotte hebben we beter beleid nodig om migratie in goede banen te leiden. Een groot deel daarvan is gerelateerd aan natuurrampen en droogte. In 2015 bereikte het aantal internationale migranten een recordniveau van 244 miljoen. Nu het klimaat verandert kunnen hele regio’s onbewoonbaar worden en zullen nog veel meer mensen verdreven worden. Delen van het Midden-Oosten zouden tegen het einde van deze eeuw te heet kunnen worden om te wonen. En dichtbevolkte steden zoals New Delhi zouden 200 dagen per jaar te maken kunnen krijgen met temperaturen van boven de 35 graden. De Internationale Organisatie voor Migratie vreest dat steeds meer mensen de hitte ontvluchten. Daardoor neemt de concentratie van mensen in steeds kleinere gebieden toe, wat een ongekende impact op lokale ‘coping capaciteiten’ zal hebben.
Wetenschappers zijn het erover eens dat klimaatverandering een groot gevaar voor onze planeet is. Maar op een of andere manier hebben politici en regeringen nog geen verband weten te leggen tussen een veranderend klimaat en conflict. Van de vele dreigingen die samenhangen met klimaatverandering is een aftakelende mondiale veiligheid wellicht het meest beangstigend. Het is al erg genoeg om boeren menselijke schedels door de straten van India te zien dragen. Maar als we klimaat gedreven veiligheidsrisico’s niet serieuzer gaan nemen staat ons nog veel erger te wachten.
