Om te kunnen transformeren naar een circulaire economie zijn nieuwe business modellen noodzakelijk. Route Circulair, een eventreeks georganiseerd door Kirkman Company, behandelt vijf circulaire bedrijfsmodellen aan de hand van wetenschappelijk praktijkonderzoek. Tijdens de derde editie op 16 februari stond de avond in het teken van het platformmodel en het product-als-dienstmodel. Wat zijn de verdiensten van deze circulaire bedrijfsmodellen? En waar moet je op letten wanneer je als organisatie met deze modellen aan de slag wil gaan?
Het was niet toevallig dat juist het platformmodel en het product-als-dienstmodel op dezelfde avond werden besproken. Beide modellen zijn namelijk de twee ‘echte’ verdienmodellen in de wereld van de circulaire economie. De nadruk ligt hierbij op ‘echte’, omdat andere verdienmodellen als het inputmodel, levensduurmodel en afvalwaardemodel zicht richten op het hergebruik van grondstoffen of verlenging van de levensduur van een product. Door vermindering van gebruik van grondstoffen en materialen en daarmee tevens afval en vervuiling dragen deze modellen bij aan kostenverlaging. Het platform- en product-als-dienstmodel bieden daarentegen een manier om je product naar de klant te brengen.
Beter omgaan met bestaande goederen
Het platformmodel geeft invulling aan de vraag: hoe kunnen we beter omgaan met de goederen die we al hebben? Meer mensen kunnen, gebruik maken van hetzelfde product, waardoor dezelfde hoeveelheid grondstoffen intensiever wordt gebruikt. Een bekend voorbeeld van een organisatie die het platformmodel hanteert is Peerby. Zij zijn een online (ver)huurplatform, waarbij zowel de aanbod- als de vraagkant wordt neergezet door consumenten. Ook BlablaCar, een platform waarbij mensen zich intekenen om autoritten te delen, maakt gebruik van het platformmodel. Het succes van zowel Peerby als BlablaCar is dat veel mensen er gebruik van maken. Door eerst vertrouwen te creëren, bijvoorbeeld door een gebruiksvriendelijk en toegankelijk online platform, zijn beide bedrijven erin geslaagd om een grote groep gebruikers op te bouwen.
Efficiënte en toegankelijke kwaliteitswasmachines
Het belangrijkste kenmerk van het product-als-dienstmodel is dat de leverancier eigenaar blijft van het product. In plaats van producten te verkopen, worden deze nu als dienst in de markt gezet door middel van een leasemodel of abonnementsvorm.
Wouter Buijze, de mede-oprichter van Bundles en één van de sprekers tijdens Route Circulair, maakt gebruik van het product-als-dienstmodel door kwaliteitswasmachines van Miele aan te bieden in abonnementsvorm. Op die manier maakt hij kwaliteitsapparatuur toegankelijker, waardoor het aantal wegwerpapparaten wordt gereduceerd. Daarnaast koppelt Bundles de wasmachines aan het internet om bij te houden wanneer de machines toe zijn aan onderhoudsbeurt, of kapot zijn. Dit is een efficiënte manier om de kwaliteit van de machines te waarborgen en tegelijkertijd service te verlenen aan de klant.
Randvoorwaarden voor een succesvolle implementatie
Wat zijn nou de randvoorwaarden om deze modellen succesvol te implementeren? Voor het platformmodel geldt dat er sprake moet zijn van optimaal gebruikersgemak: het delen van goederen moet niet lastig zijn. Daarnaast is er vertrouwen nodig voordat men Peer2Peer gaat delen. Online beoordelingen, verzekeringen of een connection via Facebook kunnen hierbij helpen. Ten derde is het ontzettend belangrijk om snel voldoende schaal te creëren, zodat er voldoende aanbod is om aan de behoefte van de klant te voldoen.
Voor het product-als-dienstmodel zijn andere randvoorwaarden belangrijk. Zo moet de service die je levert een totaalconcept zijn en is een overstap naar lease alleen vaak niet genoeg. Internet of Things is voor dit model erg relevant. Dit houdt in dat producten verbonden zijn aan internet en op die manier de consument of producent inzicht geven in relevante data. Een randvoorwaarde bij dit model is om het gebruik van apparaten te monitoren. Daarnaast moeten producenten voor het laten slagen van het product-als-dienstmodel rekening houden met de toegang tot externe financiering, aangezien de cashflows vaak even op zich laten wachten. Tijdens de volgende, en tevens laatste, editie van Route Circulair op 13 april zullen verschillende financieringsvormen dieper in detail worden besproken.
Deze blog is geschreven door Lotte Loeber & Maaike Broekhuis, Young Professionals bij Kirkman Company. Lotte en Maaike zijn actief in de New Economy practice van Kirkman Company. Deze practice helpt organisaties in de transformatie naar de circulaire economie.
