Grote energiebedrijven en hun brancheverenigingen hinderen de Europese klimaatplannen, blijkt uit een nieuwe analyse van beleidsbeïnvloeding. Dat doen ze door wetenschappelijk onderbouwde beleidsvorming te politiseren en zo een toekomst voor fossiel gas veilig te stellen. Mét succes.
Het rapport komt op het moment dat de Europese Commissie bezig is haar ‘taxonomie’ voor duurzame financiering af te ronden. Een van de grote vragen daarbij is of investeringen in gas als ‘groen’ gelabeld kunnen worden. Het onderzoek belicht verschillende Europese energiereuzen achter de lobby-activiteiten, waaronder TotalEnergies, Gazprom, Repsol, BP, Engie en Shell, hun lobbystrategieën om het klimaat- en energiebeleid te beïnvloeden en gerelateerde advertenties, publicaties en openbare verklaringen.
Daaruit blijkt dat het dominante argument van pro-gasbedrijven en handelsgroepen draait om de promotie van fossiel gas in de transitie naar koolstofarme opties. Dat terwijl zowel het IPCC als het Internationaal Energie Agentschap (IEA) pleiten voor een geleidelijke afschaffing van het gebruik van fossiele brandstoffen, inclusief gas.
Gas “koolstofarm”
Een andere belangrijke boodschap van de gaslobby is het idee dat fossiel gas een “koolstofarm alternatief” is – een claim die de Britse reclamewaakhond eerder beoordeelde als ‘misleidend voor consumenten’, en dat fossiel gas noodzakelijk is voor het behoud van een veilige en betaalbare energievoorziening.
Dit laatste argument lijkt mee te liften op de toegenomen zorgen van EU-beleidsmakers over energieprijzen en geopolitieke spanningen, waardoor strenge regelgeving op de lange baan wordt geschoven.
Ook benadrukt de analyse tegenstrijdige berichten over methaan – de noodzaak om de uitstoot te beteugelen wordt onderschreven, terwijl tegelijkertijd striktere regelgeving om het probleem aan te pakken wordt tegengewerkt.
Het rapport voorspelt een toekomstige strijd over de rol van fossiel gas bij de productie en het mengen van waterstof.
Fit for 55
Het onderzoek richt zich op drie belangrijke Europese gasgerelateerde beleidslijnen: de duurzame EU-taxonomie, de TEN-E (Trans-European Networks for Energy) en het zogenoemde ‘gaspakket’ (Hydrogen and Gas Market Decarbonization Package). Het analyseert ook vier andere beleidslijnen binnen het ‘Fit for 55’-maatregelenpakket.
InfluenceMap analyseerde in totaal 341 lobby-activiteiten. Daaruit blijkt dat tien bedrijven het meest intensief lobbyen: Equinor, TotalEnergies, Gazprom, Repsol, BP, Engie, Royal Dutch Shell, Snam, Uniper en Enel. Van deze groep bleek alleen Enel voorstander te zijn van een beperktere rol van gas om ruimte te maken voor hernieuwbare energie.
De betrokken brancheverenigingen zijn Eurogas, Gas Infrastructure Europe, GasNaturally, Gas Distributors for Sustainability (G4DS) en de Internationale vereniging van olie- en gasproducenten IOGP. Zij hebben gedurende de ontwikkelingsfase uitgebreide toegang gekregen tot de Europese Commissie en waren in de voorbije twee jaar aanwezig bij 52 vergaderingen.
Het onderzoek legt de lobby-activiteiten van de fossiele gasindustrie naast de beleidsontwikkelingen van de afgelopen zes maanden. Daaruit blijkt dat tal van beleidsverschuivingen in de Green Deal nauw samenhangen met de standpunten van de gasindustrie. De industrie heeft ook in de aanloop naar het EU-taxonomiebesluit hard gelobbyd, om fossiel gas als een ‘overgangsbrandstof’ te beschouwen onder de nieuwe regels voor duurzame energie.
Lobbyen werkt
“Er is bewijs dat dit lobbyen al werkt – de sector heeft gunstige aanpassingen voor fossiel gas veiliggesteld in de recent bijgewerkte gasinfrastructuur-regelgeving en in het Fit for 55-pakket”, zegt analist Vivek Parekh van InfluenceMap. “Bovendien hebben sleutelfiguren in de EU publiekelijk pro-gasstandpunten aangenomen.”
Zo betoogde een groep leden van het Europees Parlement in een brief van januari 2022 aan de Commissie dat de erkenning van fossiel gas in de taxonomie zou helpen “de luchtkwaliteit in Europa te verbeteren en de uitstoot van broeikasgassen aanzienlijk te verminderen”.
Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, tweette in oktober 2021 dat fossiel gas belangrijk zou zijn “tijdens de overgang” naar meer hernieuwbare energie.
TEN-E-rapporteur Zdzisław Krasnodębski schetste in een opiniestuk uit 2020 het belang van fossiel gas als koolstofarme energiebron die bovendien energiezekerheid kan bieden. En in een toespraak van oktober 2021 sprak EU-commissaris voor Energie, Kadri Simson, zijn steun uit voor fossiel gas in de energietransitie. Hij onderstreepte de rol van gas in de “stabiliteit en voorspelbaarheid van de markt” naarmate het aandeel van hernieuwbare energie groeit.
“Dit onderzoek benadrukt de systematische pogingen van de gasindustrie om het Europese klimaatbeleid te kapen en fossiel gas in de energietoekomst van de regio veilig te stellen”, zegt Parekh van InfluenceMap. “En dat in een tijd waarin de klimaatcrisis en geopolitieke spanningen de argumenten voor uitfasering juist versterken.”
