Vissen die maar kort zijn blootgesteld aan lage concentraties pesticiden vertonen langdurige veranderingen die zelfs bij volgende generaties doorwerken, ook als die zelf niet aan pesticiden zijn blootgesteld. Dat baart zorgen voor de mens, zeggen Amerikaanse onderzoekers.
Voor het experiment stelden onderzoekers van de Oregon State University embryo’s van zilvervisjes bloot aan drie veelgebruikte pesticiden. De blootstelling duurde maar 96 uur, in een lage concentratie van 1 nanogram pesticide per liter water. Dat is vergelijkbaar met een theelepel pesticide in een olympisch zwembad.
Vervolgens werden de vislarven in schoon water geplaatst, en werden ook hun nakomelingen in zuiver water grootgebracht. De onderzoekers stelden vast dat de vissen die oorspronkelijk aan pesticiden waren blootgesteld verminderde activiteit vertoonden, waardoor ze niet zo vaak naar voedsel zochten.
Compenseren voor de ouders
Maar omgekeerd vertoonde de tweede generatie vissen – de generatie die niet rechtstreeks was blootgesteld aan pesticiden – hyperactief gedrag. De vissen zwommen meer en gedroegen zich overprikkeld vergeleken met de controlegroep.
Vind jij goede en onafhankelijke informatie over een duurzame en klimaatveilige toekomst belangrijk? En helpt Duurzaamnieuws.nl je daarmee? Help ons dan als ondersteunend lid. Dank je wel.
Liever eerst een tijdje volgen? Meld je dan aan voor de gratis nieuwsbrief.
Op het vlak van vruchtbaarheid was een gelijkaardig mechanisme te zien. Volwassen mannelijke vissen die waren blootgesteld aan bifenthrine en cyhalothrine hadden kleinere geslachtsklieren dan de controlegroep. Maar de volgende generatie had net een betere vruchtbaarheid.
De resultaten toonden aan dat de vissen zich op een bepaalde manier aan de blootstelling konden aanpassen, maar dat volgende generaties mogelijk ook overcompenseren, zegt Susanne Brander, professor en ecotoxicoloog aan Oregon State. Dergelijke veranderingen kunnen ten koste gaan van andere biologische processen zoals groei of predatie.
Mensen
Gezien veel vissoorten veel genen delen met de mens, kunnen ze ook worden gebruikt als model om te voorspellen hoe mensen mogelijk reageren op een chemische stof, zeggen de onderzoekers.
“Deze studie toont opnieuw aan hoe blootstelling aan deze chemicaliën in de vroege levensjaren vissen maandenlang kan beïnvloeden – en in het geval van mensen mogelijk zelfs jaren”, zegt Brander. “We zouden dit kunnen gebruiken als model voor hoe menselijke baby’s in de baarmoeder mogelijk op deze chemicaliën reageren. Vissen gebruiken dezelfde hormoonreceptoren als wij, dezelfde steroïden. Iets dat de voortplanting bij vissen verstoort, zou dus potentieel hetzelfde effect kunnen hebben op mensen.”
De studie is verschenen in het wetenschappelijke tijdschrift Environmental Science and Technology.