"Twee miljard mensen hebben al te maken met lage niveaus zink en ijzer. Dat is een enorme last voor de wereldwijde gezondheid", zegt Samuel Myers van de Harvard School of Public Health in Boston, coauteur van de studie Increasing CO2 threatens human nutrition die woensdag is gepubliceerd in Nature.

Tekorten aan zink en ijzer kunnen verschillende gevolgen hebben voor de menselijke gezondheid, inclusief grotere vatbaarheid voor infectieziekten, bloedarmoede, hogere moedersterfte en lagere IQ's.

Meer dan 2,4 miljard mensen krijgen hun belangrijkste voedingsstoffen uit rijst, tarwe, mais, sojabonen, erwten en sorghum, zegt Myers, die met zijn collega's gegevens uit 143 experimenten verwerkte. Bij die experimenten groeiden gewassen in een omgeving met honderd keer meer CO2 dan in het pre-industriële tijdperk. Met de huidige uitstootgehaltes, zal de CO2 in de atmosfeer ongeveer met 100 procent toegenomen zijn in 2060. Tarwe die groeit in dergelijke concentraties, bevat 9,3 procent minder zink en 5,1 procent minder ijzer dan de tarwe van vandaag.

"We hebben significante effecten gevonden van hogere CO2 voor alle gewassen, hoewel sommige zaadvarianten het beter deden dan andere", zegt hij.

Leeg voedsel

De voedzaamheid van veel gewassen is in de afgelopen honderd jaar al afgenomen, erkent Myers. Een van de oorzaken is dat kwekers de voorkeur geven aan snelle groei en hoge opbrengsten en daarbij niet letten op de voedzaamheid. Bovendien is het CO2-niveau momenteel 42 procent hoger dan 150 jaar geleden.

"Bij een hoger CO2-gehalte groeien planten sneller, maar dat gebeurt vooral in de vorm van toegenomen zetmeel en suikers", zegt David Wolfe, hoogleraar bodemecologie aan de Cornell University in de staat New York. "Er zitten meer koolhydraten in en minder proteïnen en voedingsstoffen.

Dit resulteert in wat sommigen 'leeg voedsel' noemen: voedsel met te weinig voedingsstoffen. Deskundigen vermoeden dat dit soort voedsel een rol speelt bij de snelle groei van het aantal mensen met obesitas. Mensen eten wellicht meer om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen, zegt Ken Warren, woordvoerder van het Land Institute een landbouwonderzoekscentrum in de Amerikaanse staat Kansas.

Gewassen halen mineralen, sporenelementen en andere stoffen uit de bodem. De moderne landbouw vult die stoffen aan met kunstmest, maar die kan niet alles vervangen wat uit de grond verdwenen is, volgens Warren.

Zuivelproducten

Uit een analyse van de Britse overheid in 2006 bleek dat het gehalte mineralen in melk, kaas en vlees met 70 procent was gedaald ten opzichte van de jaren dertig. Parmezaanse kaas bevatte 70 procent minder magnesium en calcium, rundvlees bevatte 55 procent minder ijzer, kip had 31 procent minder calcium en 69 procent minder ijzer. Ook in melk zat minder ijzer en magnesium.

Gewassen die hoge opbrengsten geven en intensive landbouwmethoden zijn de oorzaak zijn van de lagere mineralengehaltes, stelde de The Food Commission, een onafhankelijke voedselwaakhond die de studie publiceerde.