Een pilot van Natuurmonumenten, Wij.land en acht pachtboeren in de Vechtplassen blijkt succesvol. De resultaten laten zien dat het lukt biodiversiteit te bevorderen, minder stikstof uit te stoten, kringlopen te sluiten en boeren te betrekken bij natuurbeheer. De partners werken sinds drie jaar samen aan oplossingen voor natuur-inclusief en toekomstgericht boeren.
Uitgangspunt is dat de natuur er beter van wordt en boeren tegelijkertijd een goede boterham kunnen verdienen. Het project is onderdeel van een bredere samenwerking tussen Natuurmonumenten en het internationale Commonland, die voor nog eens drie jaar werd verlengd.
Van pachter naar partner
Het project ‘van pachter naar partner’ sluit naadloos aan op het realisatieplan van minister Schouten voor kringlooplandbouw. Op basis van gelijkwaardigheid werken boer en natuurbeheerder aan gezamenlijke ambities en experimenten, die uiteindelijk leiden tot natuur-inclusieve verdienmodellen. De eerste pilots concentreren zich op twee gemeenschappelijke thema’s: bodem en maaisel. In de nieuwe samenwerkingsperiode verbreden de partijen hun werkgebied en komen meer inhoudelijke thema’s aan de orde.
Resultaten
Deelnemende boeren waren aan het begin van het traject niet allemaal enthousiast, soms zelfs ronduit sceptisch. Ook Natuurmonumenten moest een ‘mentale omslag’ maken in de samenwerking. Maar vijf van de acht reguliere boeren zijn zo geïnspireerd geraakt dat ze de omslag willen maken of hebben gemaakt naar een biologische en meer natuur-inclusieve bedrijfsvoering. Twee boeren zijn inmiddels gecertificeerd natuurboer geworden en omgeschakeld naar biologisch. Een andere boer heeft zijn kunstmest sterk afgebouwd en overweegt de omschakeling naar biologisch, en bij twee boeren worden bedrijfsplannen gemaakt voor de transitie naar een natuur-inclusief boerenbedrijf.
Experimenten met natuurlijk bodembeheer
De partners experimenteren samen om de landbouwbodem gezond te houden door gebruik te maken van de bodembiologie in plaats van kunstmest. Zo zijn in 2017 vier pachtboeren begonnen om op circa 60 hectare landbouwgrond de bodembiologie en bodemgezondheid te stimuleren. Inmiddels werken 37 boeren mee en is er zo’n 350 hectare agrarische grond onder behandeling en 60 hectare natuurland. Ook boeren die geen grond van Natuurmonumenten pachten, hebben zich aangesloten bij dit initiatief.
Natuurmaaisel van waarde
Met maaisel uit natuurgebieden van Natuurmonumenten maken de boeren ‘bokashi’. Via een procedé van fermentatie wordt organisch restmateriaal teruggegeven aan de bodem. De boeren gebruiken bokashi als natuurlijke bodemverbeteraar. Afgelopen tijd is op deze manier meer dan 1000 ton natuurmaaisel lokaal verwerkt. Zo is waarde gehaald uit een restproduct en is afvoer van maaisel en transport over lange afstanden niet meer nodig.
