De Nederlandse overheid start begin 2017 een monitoringsprogramma naar de vervuiling van alledaags voedsel als babyvoeding, rijst, pasta en cornflakes met de gevaarlijke minerale oliën MOAH en MOSH. Dat meldt foodwatch. Deze producten zijn gekozen omdat ze een risico vormen voor vervuiling met deze gevaarlijke minerale oliën.
Ook andere lidstaten worden door de Europese Commissie officieel opgeroepen risicoproducten op deze oliën te onderzoeken en de bron van vervuiling (meestal de inktresten in kartonnen voedselverpakkingen) te achterhalen. De Europese Commissie erkent in haar oproep aan de lidstaten dat sommige MOAH’s als kankerverwekkend en mutageen beschouwd kunnen worden en dat MOSH ervan verdacht wordt leverschade te veroorzaken. Dit blijkt uit documenten die foodwatch tot haar beschikking heeft.
foodwatch is ontevreden met de maatregelen: “Al sinds 2012 is duidelijk dat deze stoffen in voedsel een gevaar voor de gezondheid vormen en dat veel alledaagse boodschappen ermee zijn vervuild. Wat we nodig hebben is dus niet nog eens twee jaar onderzoek. We moeten nú voorzorgsmaatregelen nemen om consumenten te beschermen.”
Al in 2012 deed de Europese voedselautoriteit EFSA uitgebreid onderzoek naar de vervuiling van voedsel met de minerale oliën MOAH (aromatische koolwaterstoffen) en MOSH (verzadigde koolwaterstoffen). Deze stoffen zijn voor een belangrijke deel afkomstig uit de inktresten in gerecycled papier, waarvan veel productverpakkingen gemaakt zijn. In haar rapport presenteerde EFSA een lijst van alledaagse risicoproducten en gaf aan dat vooral kinderen vanwege verhoogde blootstelling een risicogroep vormden.
Onderzoek foodwatch: 47% van de risicoproducten bleek vervuild
Naar aanleiding van het EFSA onderzoek liet foodwatch eind 2015 zelf onderzoek uitvoeren naar 120 risicoproducten uit supermarkten in Nederland, Duitsland en Frankrijk. Bijna de helft van de Nederlandse producten – 47% – bleek vervuild met MOAH. foodwatch riep daarom overheden en bedrijven op om direct maatregelen te nemen. Intussen hebben de meeste Nederlandse supermarkten, waaronder Lidl, Jumbo en alle Superunieleden, bekend gemaakt dat er in hun eigenmerk-producten geen MOAH meer mag worden aangetroffen. Daarnaast stellen Lidl en Superunie voor MOSH een grens van hooguit 2 mg/kg. Tevens hebben veel bedrijven in Duitsland en recent ook Frankrijk overeenkomstige maatregelen genomen. In Nederland weigeren Albert Heijn, Aldi en veel A-merken soortgelijke toezeggingen te doen.
Nederlandse overheid start monitoring babyvoeding, rijst, pasta en cornflakes
Uit documenten die foodwatch tot haar beschikking heeft, blijkt dat de Europese Commissie eind november een aanbeveling heeft aangenomen waarin zij, net als minister Schippers, erkent dat “some MOAH’s are considered mutagenic and carcinogenic”. Deze monitoring was eerder ook aan de Tweede Kamer beloofd door Minister Schippers. De Commissie roept daarom de lidstaten op onderzoek te starten naar de vervuiling van de meest risicovolle voedingsproducten. In navolging hiervan zal Nederland in 2017 starten met onderzoek naar babyvoeding, rijst, pasta en cornflakes. Een jaar later worden brood, hagelslag, worst en noten onderzocht. Deze productcategorieën lijken het meest gevoelig voor vervuiling, zo bleek eerder uit het onderzoek van EFSA.
Het Europese onderzoeksprogramma loopt tot begin 2019. Pas hierna zal waarschijnlijk besloten worden welke wettelijke normen ingesteld kunnen worden. Ook dat proces kan jaren duren. Zonder aanvullende maatregelen zullen consumenten nog jarenlang onnodig worden blootgesteld aan gevaarlijke minerale oliën. Begin dit jaar gaf minister Schippers aan wettelijke maatregelen te overwegen, indien er op korte termijn geen Europese regelgeving komt. Hiervan is nu duidelijk sprake.
foodwatch: nú tijd voor adequate maatregelen en openbaarheid
foodwatch roept minister Schippers daarom op nú adequate maatregelen te nemen. Op grond van het voorzorgsbeginsel – in Europese wetgeving verankerd – kunnen bedrijven verplicht worden om risicoproducten te voorzien van functionele barrières. Hiermee kunnen de gevaarlijke stoffen die in de verpakking aanwezig zijn, worden tegenhouden. Ook dienen zo snel mogelijk maximale limieten voor MOAH en MOSH in voedsel van kracht te worden. Tot slot dient de overheid de monitoringsresultaten zodra deze bekend zijn direct openbaar te maken, zodat consumenten weten welke producten vervuild zijn. Ten slotte dienen sterk vervuilde producten direct uit de handel te worden genomen.
Meer informatie:
- Europese Commissie over monitoringsprogramma – vrijwel ongewijzigd aangenomen i.o.v. lidstaten eind nov
- Plan van Aanpak Ministerie VWS v.w.b. monitoring en MOAH&MOSH algemeen
- Campagne foodwatch tegen minerale oliën
- foodwatch-rapport met achtergrondinformatie over minerale oliën