Het zit in plastic voedselverpakkingen, in blikken soep, in infuuszakken en in kassabonnetjes. Bisfenol A, ook wel bekend als BPA. De stof is gevaarlijk voor zwangere vrouwen en hun kinderen. Het RIVM presenteerde een nieuw rapport met deze resultaten en het kabinet wil nu het gebruik terugdringen.
Volgens het RIVM moet worden ingezet op het omlaag brengen van de blootstelling aan BPA, vooral bij zwangere vrouwen en jonge kinderen waarbij het immuunsysteem nog in ontwikkeling is. Een verbod vindt de minister niet wenselijk. Dit leidt tot gebruik van alternatieve stoffen, terwijl over de veiligheid hiervan geen duidelijkheid bestaat.
Bisfenol A (BPA) is een chemische stof die in veel producten voorkomt. BPA wordt gebruikt in plastics die worden toegepast in bijvoorbeeld bouwmaterialen, elektronica, plastic flessen, (voedsel)verpakkingsmateriaal, implantaten, infuusapparatuur en speelgoed. Daarnaast wordt BPA onder meer gebruikt als basis voor epoxy-verven en -lijmen, in bepaalde tandheelkundige materialen, in inkt en in thermisch papier waaronder kassabonnen.
Nederland gaat er bij de Europese Commissie en de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid op aandringen om de geldende Europese normen aan te passen.
Minister Schippers: ‘Aanscherping van de Europese normen kost tijd en de effecten zijn pas over lange tijd merkbaar. Daar wil ik niet op wachten. Daarom nemen we nu al een aantal nationale maatregelen om de blootstelling aan BPA te verminderen.’
Het kabinet gaat zich ervoor inzetten dat producenten het gebruik van BPA verminderen en veiligere alternatieven voor BPA ontwikkelen. Schippers gaat samen met het RIVM en het Voedingscentrum de voorlichting aan vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven verder uitbreiden. Ook wordt onderzoek gedaan waaruit moet blijken welke producten in Nederland het meeste bijdragen aan blootstelling aan BPA, zodat consumenten nog gerichter kunnen worden geïnformeerd.
Het RIVM ziet ook een mogelijk risico voor werknemers die in contact komen met BPA. Minister Asscher van Sociale Zaken gaat daarom in overleg met de relevante branches om te komen tot een plan van aanpak om de blootstelling van werknemers aan BPA terug te dringen. Er wordt op Europees niveau al gewerkt aan de uitfasering van BPA in thermisch papier, dat bijvoorbeeld gebruikt wordt voor kassabonnen. Op haar eigen beleidsterrein gaat Schippers met de ziekenhuizen en beroepsverenigingen afspraken maken over het op een verantwoorde manier terugdringen van de blootstelling in het ziekenhuis van jonge kinderen en pasgeborenen aan de stof BPA. Een goed alternatief is daarvoor echter wel cruciaal.
WECF is verheugd dat zowel RIVM als VWS menen dat maatregelen nodig zijn, maar deze zijn niet genoeg voor het internationale vrouwen- en duurzaamheidsnetwerk. WECF wil, net als in Frankrijk, óók in Nederland een volledig verbod van deze én andere hormoonverstoorders.
WECF geeft al jarenlang voorlichting aan zwangere vrouwen en jonge ouders over hoe hormoonverstorende stoffen en met name BPA te vermijden. Al eind jaren negentig trok WECF aan de alarmbel om aandacht te vestigen op de blootstellingsgevaren van hormoonverstoorders voor kwetsbare groepen als zwangere vrouwen en jonge kinderen. Vorige week nog publiceerde WECF International de resultaten van een onderzoek naar 341 in Frankrijk verkrijgbare babyverzorgingsproducten. In 299 producten maar liefst werden schadelijke en vaak ook hormoonverstorende stoffen aangetroffen.
WECF is het niet eens met het advies van het RIVM om geen verbod in te stellen en stelt dat BPA eenvoudigweg zou moeten worden verboden uit alle consumentenartikelen, zeker met het oog op de gezondheid van kwetsbare groepen en dat ook de alternatieven waarvan niet duidelijk is wat voor gevolgen deze stoffen hebben op gezondheid en milieu, onder moratorium blijven.
Er zijn vele mogelijkheden om producten zonder BPA en andere weekmakers te produceren. In buurlanden zoals Duitsland en Oostenrijk zijn glazen babyflessen standaard en drinken kinderen op school uit aluminium bekers. Plastic is vaak helemaal niet nodig.
Europese Hof veroordeelt EC over gebrek aan actie
In december 2015 oordeelde het Europees Hof van Justitie dat de Europese Commissie de wetgeving heeft overtreden door na te laten wetenschappelijk criteria voor hormoonverstorende stoffen vast te leggen. Zweden had, met steun van Nederland, Denemarken en Frankrijk, de Europese Commissie voor de rechter gedaagd met de vraag waarom de Commissie deze criteria steeds uitstelt en volksgezondheid en het milieu niet voorop stelt. Ondanks de veroordeling lijkt de Commissie nog steeds geen haast te maken en Zweden heeft al laten weten het hierbij niet te laten zitten. De oorspronkelijk deadline voor het identificeren van criteria voor hormoonverstorende eigenschappen lag al in december 2013. Naar verwachting zal het beloofde onderzoek dat nu loopt verdere vertraging veroorzaken, waardoor maatregelen tegen hormoonverstorende stoffen nog tot 2017 op zich laten wachten of mogelijk zelfs nog langer.
Sascha Gabizon, directeur WECF stelt: "Daarom is het des te belangrijker dat Nederland nu onmiddellijk stappen neemt om BPA uit consumentenproducten te krijgen. We kunnen niet wachten op te Europese Commissie".
