Op een publieke bijeenkomst met Jesse Klaver en Attje Kuiken werd behalve voor het samengaan van beide partijen gepleit voor méér duurzaamheid en meer sociale rechtvaardigheid. Er zijn volgens de beide partijleiders in dit land te veel mensen met een te laag inkomen, te weinig betaalbare woningen, en zowel starters als asielzoekers met een verblijfsstatus kunnen geen kant op.
Wat zijn de feiten? Het Nederlands Jeugdinstituut becijferd dat ruim 3 % van de minderjarige jeugd langdurig in armoede leeft en voor bijna 7 % is die situatie van tijdelijke aard.
Volgens het CBS leeft anno 2019 ruim 7 % van de huishoudens (575 duizend) onder de armoedegrens. Voor een gezin met twee kinderen is die grens €2.110 per maand. Zo’n 150.000 mensen zijn aangewezen op de voedselbank. Voor een gezin met twee kinderen mag je hier gebruik van maken als het vrij besteedbaar inkomen minder is dan €450 per maand. Dat is schrijnend voor een land dat qua vermogen op de 4e plaats van de wereldranglijst staat en waar het modaal inkomen per gezin inclusief vakantiegeld op €3.300 per maand uitkomt.
https://www.nji.nl/cijfers/armoede-gezinnen
Vind jij goede en onafhankelijke informatie over een duurzame en klimaatveilige toekomst belangrijk? En helpt Duurzaamnieuws.nl je daarmee? Help ons dan als ondersteunend lid. Dank je wel.
Liever eerst een tijdje volgen? Meld je dan aan voor de gratis nieuwsbrief.
Mijn linkse hart gaat daar van kloppen en ik ben het helemaal met Jesse en Attje eens. Je kunt je echter afvragen hoe dit zo is gekomen.
Aristocratische democratie
Het antwoord is eenvoudig. In een democratie beslist de meerderheid en in een aristocratie waar het lobbyisme floreert, hebben de rijken het voor het zeggen. Nederland is net als de rest van de westerse wereld zowel het één als het ander en dat betekent dat de arme minderheid heel weinig in de melk te brokkelen heeft. Het is dan ook mooi dat er partijen zijn die voor de minderheden opkomen, maar de politieke werkelijkheid is dat dit vechten tegen de bierkaai is. De twee linkse partijen proberen daarom door samengaan een getalsmatige versterking van hun invloed. Wat mij betreft sluiten PvdDieren en SP zich daarbij aan want dan hebben ze samen net zo veel zetels als VVD. Maar niet alleen de aantallen zetels tellen. Ze doen ook een beroep op de begrippen eerlijkheid en rechtvaardigheid en daar is natuurlijk iedereen voorstander van, ook bij de rechtse partijen, zolang het tenminste niet ten koste van hun portemonnee gaat. Maar met een beroep op ethiek en moraal trek je geen kiezers en solidariteit of empathie is een heel schaars goed in onze cultuur.
Behalve een minderheid die in armoede moet leven zijn er aan de andere kant van de inkomensverdeling ook rijken. Dat is vooral duidelijk als we niet naar het salaris kijken maar naar het vermogen. In ons land bezit de rijkste 10% van de bevolking 64% van het vermogen. Ons totale vermogen minus de schulden is in totaal € 1260 miljard. Alleen de 500 rijksten hebben samen een vermogen van €220 miljard. Een wat hogere belasting op vermogen en wat lagere belasting op arbeid lijkt dan ook de oplossing voor de schrijnende ongelijkheid.
Er schuurt wat
Zouden we de inkomens van de 575 duizend armste gezinnen met €1200 per maand op modaal niveau willen brengen dan is daar per jaar 8,3 miljard aan verlichting van hun loonbelasting voor nodig. Dat kan gemakkelijk worden opgebracht door een kleine verhoging van de vermogensbelasting. Om precies te zijn is een algemene vermogensbelasting van 0,65 % al voldoende om die 8,3 miljard op te brengen. De huidige vermogensbelasting loopt van 0,6 tot 1,8 %. Als we dan toch bezig zijn, kunnen we met nog eens 2 % vermogensbelasting ook het begrotingstekort van 21 miljard oplossen. Overigens kan dat ook al allebei door alleen de vermogens van de 500 rijksten met 13 % te belasten.
Helaas werkt het in een demo-aristocratie waar niet alleen de meerderheid maar ook het grote geld regeert, niet zo. Er schuurt trouwens ook nog wel wat bij de verhouding tussen links en groen.
Allereerst is de associatie van links met groen contraproductief. Duurzaamheid is helemaal geen linkse hobby en is eigenlijk voor de toekomstbestendigheid van grote bedrijven en beleggers veel belangrijker dan voor de armen. Het is een algemeen erkend feit dat zelfs heel kostbare klimaatmaatregelen goedkoper zijn dan niets doen. Bovendien bieden investeringen in duurzaamheid vaak nu al meer zekerheid en een hoger financieel rendement dan de aandelen in fossiel. Dat dit bij veel bedrijven nog niet helemaal beseft wordt, komt voor een deel doordat er in de hoofden van de rijken een directe link gemaakt wordt tussen groen en links.
Aan de arme kant van de samenleving schuurt het ook tussen rood en groen. Nu de hoge energieprijzen de armoede nog erger maken, probeert de overheid net als tijdens de Coronacrisis de nood te lenigen door compensaties met lagere accijns op benzine en lagere energiebelasting op stroom en éénmalige compensatie voor de allerarmsten. Deze compensatie is echter helemaal niet goed voor het klimaat. Het zijn eigenlijk regelrechte subsidies voor fossiele energie die worden toegevoegd aan de verkapte subsidie voor vliegverkeer en de regelrechte subsidie (belastingvrijstellingen) voor grootverbruikers van gas en stroom.
Van de zegen in de drup?
Nuchter bekeken zou de huidige energiecrisis een zegen kunnen zijn voor de energietransitie, want eindelijk zijn de sommetjes over terugverdientijd extreem gunstig geworden en is men massaal aan het isoleren en zijn de warmtepompen en omvormers voor de zonnepanelen niet aan te slepen. Ook de elektrische auto verkoopt ondanks de pittige prijs als een broodje gezond. Het zou echter nog sneller kunnen als we het geld voor die subsidies voor fossiel zouden omzetten naar meer subsidie voor isolatie en andere energiebesparingen.
Inmiddels reist de inflatie de pan uit, de huizenprijzen zijn absurd en daarmee een prima verdienmodel voor beleggers. Er is oorlog in Europa en in Afrika is hongersnood. Overal ontstaan klimaatrampen. Hittegolven van wekenlang tegen de 50 graden, zowel hevige overstroming als langdurige droogte met bosbranden, stervende koralen en smeltende gletsjers zijn normaal aan het worden. Volgens het IPCC hebben we nog 10 jaar voordat we het CO2 budget hebben opgebruikt en we het kantelpunt gaan overschrijden.
Deze dreigende apocalyps zou niet alleen Links en Groen maar ons allemaal tot verduurzaming moeten aansporen, maar dat valt vies tegen. Het geeft heel verschillende reacties bij mensen. Eén daarvan is apathie, een ander is onverschilligheid of ontkenning en een derde is opstandigheid met protest en een vierde is depressiviteit. Het zijn alle vier reacties van minderheden die geen fluit helpen. Er is nog een vijfde reactie en die lijkt sterk te domineren. Dat is dat we het er nog even van nemen zo lang het kan, of omdat het na corona weer mag.
Feesten, feesten, feesten
Misschien komt het doordat de armen zich uit schaamte verstoppen, waardoor ik alleen die 93 % zie die boven de armoedegrens leeft, maar ik zie overal feesten, feesten en nog eens feesten. Massaal trekt men er met de peperdure campers op uit of stapt men in de rij voor een vliegvakantie. Ik denk dan ook dat er niet te weinig bagage-afhandelaars en beveiligers op Schiphol zijn maar gewoon te veel vliegvakantiegangers.
Voetbalsupporters reizen met duizenden hun club achterna om half naakt en stomdronken de overwinning te vieren of om het verlies op de tegenstander af te reageren. Als de zon even schijnt, zijn de terrassen overvol en in de avond branden de terraskachels volop. Thuiswerken is weer helemaal voorbij en de files zijn gewoon weer terug en zelfs langer dan voor corona. De supermarkten maken extreem hoge omzetten en als het weer het even toelaat, liggen overal de enorme lappen vlees en vette worsten op de BBQs te sudderen.
De scholieren nemen geen boterham met pindakaas van thuis mee, maar trekken in lunchtijd als hordes door de supers voor saucijzenbroodjes, gevulde koeken en blikjes dik makend suikerwater. Kennelijk houden ze genoeg zakgeld over nadat ze gemiddeld €4 per week voor hun smartphones hebben betaald.
Dit gedrag kost klauwen met geld en is echt niet beperkt tot de extreem rijken. Het is de massa en behalve hun aantal hebben zij de macht van het geld omdat ze de consumptie aanjagen.
Waar zijn wij in Gods naam mee bezig? Is dit een herhaling van de grote decadentie voorafgaand aan de val van het Romeinse rijk? Is dit zoiets als het feest voordat Sodom en Gomorra ten onder gingen? Of is het gewoon een afspiegeling van onze luxepopperij waardoor het neoliberalisme zo floreert?
“Welnee”, zeggen de liberalen onder aanvoering van Rutte, “Dit is gewoon de welverdiende welvaart en de economische groei waardoor al het andere mogelijk wordt gemaakt. Links moet niet zo zeuren. Als iedereen gaat bezuinigen zakt de economie in elkaar.” Dat is niet alleen de mening van Rutte, maar de heersende mening in de Nederlandse politiek. Het is ook een mening die de meerderheid heel welgevallig is en de rijksten het beste uitkomt, waardoor een premier met slechts heel weinig vertrouwen van de bevolking toch aan de macht blijft.
Binnen applaudisseerden de leden van beide partijen voor Jesse en Attje, buiten raasde de welvaart in volle vaart door.
Han Blok
