Urgenda doet een dringend beroep op het demissionaire kabinet en op de onderhandelaars en formateur om een serieus pakket maatregelen af te spreken. Daarmee moet het Urgenda-vonnis, hoewel te laat, alsnog gehaald worden dit jaar. Tevens moeten de doelen en maatregelen voor 2030 worden aangescherpt.
Nederland zou een voorbeeld kunnen nemen aan Duitsland. Binnen een week nadat hun hoogste rechter oordeelde dat Duitsland niet genoeg doet om ontwrichtende klimaatverandering te voorkomen, komt de regering daar met een stevige verhoging van hun doelen. De Duitse rechter vond dat met hun beleid, dat ambitieuzer is dan het Nederlandse, er een te grote last op de schouders van de toekomstige generaties rust na 2030. In plaats van 55% minder uitstoot van broeikasgassen in 2030, wordt dat 65% en in plaats van netto nul uitstoot in 2050, wordt het vervroegd naar 2045 voor Duitsland. Volgende week wordt de wet al aangepast die deze scherpere doelen vastlegt.
Dat is een rechtsstaat waar men de hoogste rechter serieus neemt en meteen handelt!
En dan Nederland. Op 24 juni 2015 lag er in Nederland al een vonnis van de rechtbank Den Haag, dat bij voorraad uitvoerbaar was. Dat betekent dat de Staat meteen had moeten beginnen en net als in Duitsland meteen actie had moeten ondernemen. Dat gebeurde niet. Ook niet na de uitspraak van het Hof in hoger beroep in oktober 2018. En zelfs niet meteen na de uitspraak van de Hoge Raad in december 2019.
Pas in april 2020 stuurde het kabinet een pakket naar de kamer, wat pas daarna uitgevoerd zou worden. Er zou een extra kolencentrale gesloten worden en de overgebleven centrales zouden tijdelijk naar maximaal 35% van hun capaciteit gaan. Over beide wordt nog steeds gesproken. Het is nog steeds niet gedaan.
5 megaton te veel
Een reeks andere maatregelen is wel genomen, maar de verwachting is dat in 2021 nog 5 megaton te veel broeikasgassen uitgestoten worden (middenwaarde; maximaal 12 Mton te veel). Dat los je niet op met het sluiten van 1 kolencentrale halverwege dit jaar. Vervang je de kolencentrale op de Maasvlakte van Riverstone door aardgascentrales elders, dan scheelt dat netto maximaal 1,5 megaton CO2. Urgenda heeft al eerder samen met meer dan 800 organisaties het 54-puntenplan met oplossingen om het vonnis uit te voeren aan het kabinet aangereikt. Het is nu aan het Kabinet om urgent met aanvullende maatregelen te komen die het halen van het Urgenda-vonnis verzekeren.
Dit laat onverlet dat ook Nederland meer moet doen voor 2030 en 2040. De Franse en de Duitse rechters hebben die landen al terecht gewezen en terug naar de tekentafel gestuurd met hun beleid of hun klimaatwet. Rechters oordelen dat alleen een einddoel niet goed genoeg is, ook het pad daar naartoe moet realistisch zijn. Ook in Nederland is de klimaatwet tandeloos en deze doet onvoldoende om ontwrichtende klimaatverandering te voorkomen. Er is een wet nodig met een hogere ambitie van minstens 65% reductie in 2030, net als Duitsland, die concrete en harde tussendoelen stelt.
Doelen bijstellen
Het beleid dient jaarlijks geëvalueerd te worden waarbij niet alleen wordt gekeken of de doelen gehaald worden, maar ook of het sneller kan en er niet een te grote last op toekomstige generaties wordt afgeschoven. De urgentie van de klimaatcrisis vraag om beleid dat beoogt zo snel mogelijk haar emissies te reduceren, en niet een beleid dat aanstuurt op een minimum inspanning waarbij constant te weinig wordt gedaan om de doelstellingen te halen.
De nieuwe versie van de Klimaatwet die door de Partij voor de Dieren nu ingediend wordt, is al een veel betere en noodzakelijke versie.
Ook Nederland zal de doelen voor 2030 omhoog bij moeten stellen, om nieuwe rechtszaken te voorkomen. Maar het gaat om zo snel mogelijk zoveel mogelijk uitstoot verminderen. Urgenda verzoekt de regering om binnen een maand met een extra pakket maatregelen te komen om dit jaar alsnog het vonnis uit te voeren na 6 jaar dralen. En de Urgenda directeur vraagt om een spoedig gesprek met de Minister-president, wat tot op heden nog nooit heeft plaats gevonden.
