In tegenstelling tot wat veel media schrijven is Nederland nog lang niet verlost van het rechtse populisme. Dat de VVD de grootste partij is gebleven heeft meer te maken met versnippering van het politieke landschap dan met steun voor het gevoerde beleid. De regeringscoalitie is ten slotte neergesabeld door de kiezer, met in totaal 37 zetels verlies.
Dat de opmars van Wilders tot staan is gebracht kun je ook niet direct afleiden uit een stemmenwinst van een stevige 30%. Bovendien kun je je afvragen waar VVD en CDA nu zouden staan als ze niet nadrukkelijk in de richting van de PVV waren opgeschoven.
Schijnwinst voor groen?
Jazeker, GroenLinks won met historische cijfers. Maar zeker de helft van die nieuwe stemmen bestaat uit PvdA-vluchtelingen die waarschijnlijk tijdelijk politiek asiel zoeken. De hoop zit in de aanwas van jonge kiezers die hun eerste stem echt groen uitbrachten.
Echt groene winst vind je vooral bij de Partij voor de Dieren, waar kiezers weten dat hun stem niet direct op het blauwe leer terecht komt, maar wel bij een club die haar groene principes recht overeind houdt.
Het groene jasje van Pechtold heeft nog altijd een grijze voering en kan naar believen linksom of rechtsom worden gedragen. En bij de andere links gerichte partijen blijken klimaat en duurzaamheid uiteindelijk toch ook niet aan inkomen en zekerheid te mogen knagen
Kortom, als je kijkt naar de werkelijke samenstelling van de verkiezingsuitslag zie je een schip dat steeds meer slagzij maakt naar stuurboord. De polarisering zet door met een sterk conservatieve nadruk. Dat heeft Wilders toch maar voor elkaar gekregen.
Dat alles maakt de kans groot dat duurzaamheid steeds verder in de verdrukking komt in het aanstaande kabinet, ondanks alle groene stemmenwinst. Van de politiek hoeft duurzaamheid het voorlopig niet te hebben. Laten we het groene verstand dan maar daarbuiten verenigen.
Peter van Vliet