vpro tegenlicht: technologie als religie
Tot voor kort hadden religies het alleenrecht op de hemel. Maar godsdienst heeft een nieuwe concurrent: het dataïsme. De overtuiging dat uiteindelijk alles, ook het leven zelf, niets meer is dan data. De belofte is een programmeerbaar paradijs, waarin artificiële intelligentie ons eeuwig leven, geluk en schoonheid kan schenken. Wat betekent het dataïsme voor de toekomst van religie en spiritualiteit? En kan het ons, naast tal van praktische zegeningen, ook zingeving bieden? Filmmaker Hans Busstra, die als gereformeerde domineeszoon de kerk verliet, gaat op zoek naar zingeving en spiritualiteit in het tech-tijdperk.
Het kernidee van alle vormen van religie en spiritualiteit is dat het leven zin heeft en dat de mens – en alles wat hem/haar omringt – ‘bezield’ is. Dat er méér is dan wij kunnen waarnemen. En dat er iets ‘groters’ is dat de mensheid en de natuur verbindt. Maar als dat zo is, geldt dat dan ook niet voor de heilsleer van Silicon Valley (singulariteit, transhumanisme, artificial intelligence)? Zijn de Apple stores straks de nieuwe tempels? En de serial entrepreneurs uit de tech-hoek straks de priesters van de nieuwste heilige mis? De mis van het geloof in steeds verfijndere technologie, die ons wezen binnenkort kan uploaden?
Regisseur Hans Busstra gaat in Engeland te rade bij twee grijze eminenties van de exacte wetenschap: James Lovelock, die deze jaren van het Novaceen omschrijft als ‘de tijd dat wij onze technologische opvolgers baren en opvoeden’. En bij de beroemde wis- en natuurkundige, Nobelprijswinnaar, Roger Penrose, die juist liever spreekt van ‘artificial cleverness’ dan van ‘artificial intelligence’.
Ex-CERN en ex-ASML-medewerker Bernardo Kastrup is het met Penrose eens: na een vruchteloze speurtocht naar ‘het bewustzijn in de machine’ moest hij concluderen dat zowel de hi-tech wereld als de kerk ons in feite slechts een landkaart bieden van een gebied dat veel groter en veelomvattender is. Kastrup begon een stichting ter promotie van het metafysisch idealisme: het idee dat de werkelijkheid geestelijk is. Hoe dan nu verder? Samen met essayist Meghan O’Gieblyn, evenals de regisseur een ‘evangelie-spijtoptant’, weegt Hans Busstra technologie en religie tegen elkaar af als systemen van zingeving voor de toekomst.
Met o.a. Met o.a.: James Lovelock (uitvinder/wetenschapper en geestelijk vader van de Gaia hypothese), Roger Penrose (wis- en natuurkundige, Nobelprijswinnaar Natuurkunde 2020), Meghan O’Gieblyn (schrijver/essayist van o.a. het boek ‘Interior States’), Bernardo Kastrup (filosoof en informaticus).
Meer artikelen uit de categorie: Nieuws
Alvast bedankt - en blijf gezond!
Team Duurzaamnieuws
