Waar is een milieuzone en mag ik de stad niet in met een bedrijfswagen, dieselauto, brommer of vrachtwagen? Die vraag verschilt per gemeente, en de uitkomst wisselt ook nog voortdurend. Dit overzicht van milieuzones en zero-emissiezones geeft een beeld van de situatie per eind 2024.
De Tweede Kamer heeft gepleit voor uitstel van de invoering van uitstootvrije zones voor bedrijfswagens, maar veertien gemeenten hebben besloten om deze zones vanaf de jaarwisseling alsnog te implementeren. Dit betekent dat de meest vervuilende bedrijfswagens binnenkort in deze gebieden niet meer welkom zijn.
In Nederland worden milieuzones en uitstootvrije zones ingezet als onderdeel van bredere strategieën om de luchtkwaliteit te verbeteren, de CO2-uitstoot te verminderen, geluidsoverlast te beperken en steden leefbaarder te maken. Milieuzones zijn afgebakende gebieden waar vervuilende voertuigen beperkt of verboden worden, met als doel schonere lucht, minder geluidshinder en betere leefomstandigheden. De handhaving gebeurt doorgaans via camera’s die kentekens herkennen. Bestuurders die de regels overtreden, riskeren een boete.
Milieuzones in de grote steden
Momenteel hebben meerdere steden in Nederland milieuzones ingesteld. Amsterdam richt zich bijvoorbeeld op dieselvoertuigen en oudere brom- en snorfietsen en zal vanaf 2025 uitstootvrije zones invoeren. Den Haag heeft zones voor oude brom- en snorfietsen, dieselauto’s, vrachtverkeer en bussen. De stad heeft als doel om in 2030 te voldoen aan de advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor luchtkwaliteit. Utrecht beschikt over een milieuzone en werkt er naartoe om deze tegen 2030 emissievrij te maken. Arnhem heeft een milieuzone voor dieselvoertuigen.
Rotterdam had milieuzones voor personen- en bestelauto’s, maar deze zijn inmiddels opgeheven. Wel geldt er nog een milieuzone voor vrachtwagens. Nieuwe plannen worden ook overwogen in andere steden. Zo onderzoekt Nijmegen of een milieuzone voor de gehele gemeente mogelijk is.
De regels verschillen per stad. In Amsterdam gelden bijvoorbeeld regels voor dieselvoertuigen vanaf Euro 4 en benzine/LPG vanaf Euro 1, met invoering van milieuzones sinds 2008 die later zijn uitgebreid. Den Haag staat dieselvoertuigen toe vanaf Euro 4 en heeft milieuzones sinds 2010. In Rotterdam mogen vrachtwagens alleen de stad in als ze voldoen aan minimaal Euro VI, een regel die sinds 2007 geldt en later is aangepast. In Utrecht gelden dieselregels vanaf Euro 4 en benzine/LPG vanaf Euro 3, met milieuzones sinds 2007 die daarna zijn uitgebreid.
Naast de bovengenoemde steden hebben ook Breda, Delft, Eindhoven, Haarlem, Leiden, ‘s-Hertogenbosch en Tilburg milieuzones voor dieselvrachtwagens. Deze zones hebben een positieve impact. Ze verbeteren de luchtkwaliteit, wat gezondheidsrisico’s verlaagt. Luchtvervuiling verkort bijvoorbeeld de gemiddelde levensduur van Nederlanders met ongeveer 13 maanden. Daarnaast dragen deze zones bij aan een duurzamere leefomgeving en stimuleren ze schoner vervoer, zoals fietsen, wandelen en uitstootvrij openbaar vervoer. Veel steden, waaronder Amsterdam, hebben als ambitie om tegen 2030 al het verkeer uitstootvrij te maken, wat een belangrijke stap is naar een gezondere toekomst voor alle inwoners.
Huidige en toekomstige milieuzones op een rij:
Steden met milieuzones
- Amsterdam: Milieuzones voor dieselvoertuigen en oudere brom- en snorfietsen. Dieselvoertuigen vanaf Euro 4 en benzine/LPG vanaf Euro 1 (bouwjaar vanaf 1992). Bromfietsen vanaf 2010. Vanaf 2025 worden uitstootvrije zones ingevoerd.
- Den Haag: Bevat zones voor oude brom- en snorfietsen, dieselauto’s, vrachtverkeer en bussen. Dieselvoertuigen vanaf Euro 4. Bromfietsen vanaf 2010. De stad streeft naar WHO-advieswaarden voor luchtkwaliteit tegen 2030.
- Utrecht: Heeft een milieuzone en werkt toe naar een emissievrije zone tegen 2030. Dieselvoertuigen vanaf Euro 4, benzine/LPG vanaf Euro 3.
- Arnhem: Milieuzone voor dieselvoertuigen.
- Rotterdam: Meeste milieuzones opgeheven, alleen vrachtwagens met minimaal Euro 6 toegelaten.
Nieuwe Plannen
- Nijmegen: Onderzoekt een milieuzone voor de gehele gemeente.
Daarnaast hebben steden zoals Breda, Delft, Eindhoven, Haarlem, Leiden, ‘s-Hertogenbosch en Tilburg ook milieuzones voor dieselvrachtwagens.
Deze gemeentes zetten door per 1 januari 2025
De volgende 14 gemeenten in Nederland willen toch een milieuzone (ook wel ‘zero-emissiezone’ genoemd) invoeren per 1 januari 2025, ondanks het voorstel van de VVD en de steun van een Kamermeerderheid om dit uit te stellen tot 2029:
1. Amsterdam
2. Rotterdam
3. Den Haag
4. Amersfoort
5. Zwolle
6. Delft
7. Utrecht
8. Tilburg
9. Leiden
10. Assen
11. Eindhoven
12. Gouda
13. Nijmegen
Deze gemeenten hebben in een gezamenlijke verklaring aangegeven dat ze doorgaan met de voorbereidingen om de meest vervuilende bedrijfsauto’s uit hun binnensteden te weren. Ze benadrukken dat de bevoegdheid voor het invoeren van deze zones lokaal ligt en dat de besluiten al in overleg met het Rijk en ondernemersverenigingen zijn genomen.
Deze gemeentes beperken het gebruik van deelscooters
De meeste gemeenten hebben geen totaalverbod, maar reguleren deelscooters via vergunningssystemen en beperkingen.
In Enschede zijn elektrische deelscooters verboden in de binnenstad (het “stadserf”).
