Werken aan optimisme

Het belastingplan van Wiebes is er door gekomen. Geweldig! Vijf miljard lastenverlichting voor de burgers. Ruw weg 750 tot duizend Euro per huishouden om te versnoepen, zodat de consumptie flink aangewakkerd kan worden. Groei, groei, holy groei!

Maar om dit er bij de dwarsige groene oppositie door te krijgen is er ter compensatie ook honderd miljoen extra uitgetrokken voor stimulatie van groene energie bij huishoudens. Het geeft precies aan hoe de verhoudingen liggen. Eén voor vergroening tegenover vijftig voor consumptieve groei.

Op de klimaattop in Parijs sprak premier Rutte ook eventjes. “De industrie moet meer doen” Was zijn boodschap. Dat diezelfde industrie in ons land vrijwel volledige belastingvrijstelling geniet voor het verstoken van fossiele brandstoffen met een energie inhoud van circa 600 miljard kWh vertelde hij er niet bij. In mijn brief aan Minister Kamp had ik voorgerekend dat deze korting een waarde van ongeveer 50 miljard per jaar heeft. Immers de particulier betaalt voor stroom bijna 14 cent per kWh aan belasting terwijl de industrie nog niet een tiende deel daarvan betaalt. Voor energie uit gas betaalt de consument circa 2,3 cent/kWh en de industrie ongeveer 0,5 cent.

Maar laat ik proberen positief te blijven. Voor deelnemers aan coöperatieve groene energieopwekking volgens het zogenaamde postcoderoosmodel (een gedrocht uit het energieakkoord) gaat de hele energiebelasting vervallen. Driewerf hoera bij alle circa 150 coöperaties in Nederland die al twee jaar tevergeefs proberen projecten volgens dit model van de grond te krijgen. Dat tegelijkertijd de energiebelasting voor kleinverbruikers van stroom verlaagd wordt van 11,5 naar 10 cent mag de pret niet drukken. Dat is immers voor een goed doel. Deze verlaging wordt namelijk gecompenseerd met een verhoging van de belasting op gas met 5 cent per kubieke meter ofwel ongeveer een halve cent per kWh energie inhoud. Een gemiddeld huishouden met een verbruik van 3.500 kWh stroom en 1.500 m³. gas gaat er dus inclusief BTW € 63 op vooruit en tegelijkertijd € 90 op achteruit. Bij 7 miljoen huishoudens betekent dat 189 miljoen extra belasting inkomsten. De 100 miljoen die Wiebes voor vergroening uittrekt is dus een buitengewoon royale sigaar uit eigen doos. Een kniesoor die daarop let.

De business cases voor postcoderoosmodellen worden nu wel haalbaar. Bij een belastingkorting inclusief BTW van 12 cent/ kWh en een verkoop van de stroom voor 5 cent/kWh is het totale voordeel 17 cent tegenover een investering van gemiddeld € 1,25 voor PV panelen die per jaar 1 kWh opleveren. Daar gaan nog wat kosten af, maar met wat kunst en vliegwerk kun je dan toch een terugverdientijd van ongeveer 8 jaar bereiken. Na 15 jaar deelname in een project krijg je voor een investering van € 100 bijna € 200 terug. Iedereen blij.

Kunst en vliegwerk is overigens wel zacht uitgedrukt. Ik weet toevallig hoeveel moeite het kost van het leger vrijwilligers om zo’n project van de grond te krijgen. Als slechts een fractie van al die uren betaald zou moeten worden, gebeurde er helemaal niets. Maar ik probeer toch de moed er in te houden en veronderstel dat er door circa 100 coöperaties hard gewerkt wordt en dat zij elk per jaar twee projecten van de grond zullen gaan krijgen met wel 1000 panelen per project. Dit gaan ze dan ook nog tien jaar volhouden.

Over tien jaar hebben we daardoor een heleboel productiecapaciteit voor groene stroom erbij. Hoeveel? . 100 x 2x 1000 x 250 x 10= 0, 5 miljard kWh/j

Als we niets aan bezuiniging en efficiëntie doen, zullen we in Nederland een totaal energieverbruik van 800 miljard kWh hebben. Dat is dan de energie inhoud van benzine, gas en stroom samen. Tien jaar lang idealistisch gedreven inspanning van zo’n duizend vrijwilligers maken dan een verschil van 0,5 op 800 ofwel 0,06 %! Whau!

Maar misschien ben ik toch niet optimistisch genoeg. Over twintig jaar gebruiken we geen gas meer en geen benzine, hebben we alles goed geïsoleerd en zijn alle centrales vervangen door windmolens en grote zonneparken die iedereen mooi vindt. Door de efficiëntieslag en de elektrificatie hebben we dan nog maar 200 miljard kWh elektriciteit nodig en de coöperaties hebben dan inmiddels nog eens zoveel projecten erbij gerealiseerd. Hun bijdrage zou dan bij elkaar 0,5 % op de totale energievoorziening kunnen zijn.

En toch blijf ik er mee doorgaan en heb ik grote bewondering voor al die medestrijders die elkaar bij het grote evenement Hier Opgewekt nog een hart onder de riem staken. Ergens hebben we allemaal de illusie dat onze inspanning weliswaar voor niks is maar niet helemaal voor niets. Dat het iets in beweging zet. Liefst een lawine met uiteindelijk honderd keer zo veel effect.

Han Blok