Wie is de baas over onze data? Onze mobiele telefoons en smart home-toepassingen zijn veelal in handen van Amerikaanse en Chinese bedrijven. Dat betekent dat onze (Europese) data in handen zijn van niet-Europese multinationals. Is daar dan geen ontkomen aan? In een tijd van online surveillance, data tracking en micro targeting gaat VPRO Tegenlicht op zoek naar uitwegen en oplossingen. Welke inspanningen en initiatieven zijn er voor een meer publieke online wereld?
Dát we worden bespied en afgeluisterd is geen nieuws. Shoshana Zuboff beschreef eerder al in haar monumentale boek ‘The Age of Surveillance Capitalism’ hoe grote tech-bedrijven als Google en Apple met onze data omgaan. Bij laatstgenoemde werkte de Franse klokkenluider Thomas Le Bonniec. Toen hij de gesprekken tussen Apple-gebruikers en spraakassistent Siri moest afluisteren om de dienst te verbeteren, luidde hij de noodklok. Hij trad naar buiten en waarschuwt de wereld nu voor ‘de spionnen in onze broekzak.’
Doordrongen van deze boodschap ontwierp en bouwde technologiecriticus Tijmen Schep ‘Candle’: een veilig smart home systeem dat de privacy van gebruikers beschermt. Het systeem is ontworpen volgens design-principes die de gebruiker grip op zijn/haar data geven. Zo zit er bijvoorbeeld een fysieke schuifknop op apparaten waarmee de gebruiker kan bepalen of het apparaat wel/niet met de cloud mag communiceren.
Een cloud die, als het aan de Franse en Duitse overheid ligt, in de toekomst volledig Europees is. Om de Europese afhankelijkheid van niet-Europese technologieën en infrastructuren terug te dringen initieerden zij het GAIA-X project. GAIA-X moet cloud- en edge-diensten van Europese aanbieders verenigen in een data-infrastructuur met gemeenschappelijke regels, normen en technologieën. Het doel: het herpakken en behouden van data-soevereiniteit voor de Europese Unie, individuele lidstaten, overheden, bedrijven en burgers.
Innovator Francesca Bria en internetcriticus Evgeny Morozov ijveren al vele jaren voor een publieksvriendelijker digitaal domein. Tegenlicht bezocht het echtpaar in Zuid-Italië en sprak met hen over een andere digitale Europese politiek die zij – hij vanuit de theorie, en zij vanuit de praktijk – proberen te ontwikkelen. Dichter bij huis houdt WAAG Amsterdam met ‘Hollandse Luchten’ een pilot voor een nieuw burgerplatform dat de leefomgeving meet in Noord-Holland.
Uitzending: 18 oktober 22:20, NPO2
Blijf op de hoogte met de nieuwsbrief. Meld je hier aan.
( Je kunt ons ook steunen door lid te worden of te doneren )
