Bijna 200 landen hebben op de biodiversiteitstop cop15 een overeenkomst ondertekend om de mensheid tegen het midden van de eeuw in harmonie met de natuur te laten leven. De VS en het Vaticaan tekenden niet mee. De VS zijn geen lid van de CBD (Convention on Biological Diversity) vanwege een oud standpunt over de bescherming van patenten.
Het Global Biodiversity Framework bevat 23 doelen voor urgente actie. Samen bevatten die alle belangrijke stappen om het wereldwijde verlies van en herstel van biodiversiteit in 2030 te stoppen, met als einddoel leven in harmonie met natuur in 2050.
Staatsgreep
De onderhandelaar van de Democratische Republiek Congo leek de door China gepresenteerde definitieve overeenkomst nog te blokkeren, schrijft The Guardian. Hij vertelde de plenaire vergadering dat hij de overeenkomst in haar huidige vorm niet kon steunen omdat er geen nieuw fonds voor biodiversiteit werd opgericht, los van het bestaande VN-fonds, de Global Environment Facility (GEF). China, Brazilië, Indonesië, India en Mexico zijn de grootste ontvangers van GEF-financiering, en sommige Afrikaanse landen wilden meer geld voor natuurbehoud als onderdeel van de definitieve overeenkomst.
Even later gaven de Chinese minister van Milieu en de voorzitter van Cop15, Huang Runqiu, echter te kennen dat de overeenkomst was afgerond en goedgekeurd, waarna de plenaire vergadering in applaus uitbarstte.
Onderhandelaars uit Kameroen, Oeganda en de DRC spraken hun ongeloof uit over het feit dat de overeenkomst was doorgezet. De DRC zei formeel bezwaar te hebben gemaakt tegen de overeenkomst, maar een VN-advocaat zei dat dit niet het geval was. De onderhandelaar van Kameroen noemde het “bedrog”, terwijl Oeganda zei dat er een “staatsgreep” was gepleegd tegen de Cop15.
De overeenkomst zou, als ze inderdaad wordt uitgevoerd, belangrijke veranderingen kunnen brengen voor de landbouw, de toeleveringsketens van bedrijven en de rol van inheemse gemeenschappen.
Het akkoord omvat doelstellingen om tegen het einde van het decennium 30% van de planeet te beschermen voor de natuur, 500 miljard dollar aan milieuschadelijke subsidies te hervormen en 30% van de aangetaste ecosystemen op het land, in de binnenwateren, aan de kust en in de zee te herstellen.
De regeringen hebben ook overeenstemming bereikt over dringende maatregelen om het door de mens veroorzaakte uitsterven van bedreigde soorten een halt toe te roepen en hun herstel te bevorderen.
De overeenkomst volgt op wetenschappelijke waarschuwingen dat de mens het begin veroorzaakt van de zesde massale uitsterving van de aarde, het grootste verlies aan leven sinds de tijd van de dinosauriërs.
Doelen nog nooit gehaald
Regeringen hebben in de afgelopen decennia nooit een doelstelling gehaald die zij zichzelf ten aanzien van de natuur hadden gesteld De overeenkomst van Montreal en Munming wil daar verandering in brengen.
In navolging van de klimaattop van Cop27 vorige maand in Egypte was de verdeeldheid over geld het belangrijkste knelpunt in de laatste uren van de onderhandelingen. De EU-lidstaten, het Verenigd Koninkrijk en andere landen uit het noorden van de wereld drongen in de definitieve tekst aan op ambitieuze instandhoudingsdoelstellingen.
Landen uit het zuiden van de wereld, waaronder Brazilië, Indonesië en de Democratische Republiek Congo – die een megadiversiteit met de drie grootste regenwouden ter wereld herbergen – wilden dat de regeringen instemmen met de oprichting van een nieuw biodiversiteitsfonds om nieuwe doelstellingen te betalen.
In de uiteindelijke overeenkomst besloten de landen een nieuw fonds op te richten binnen het belangrijkste bestaande financieringsmechanisme voor biodiversiteit van de VN en zich te verbinden tot toekomstige besprekingen over een afzonderlijk fonds. De rijke landen kwamen overeen tegen het einde van het decennium 30 miljard dollar aan steun voor biodiversiteit te verlenen, wat een aanzienlijke stijging ten opzichte van de huidige niveaus zou betekenen.
Hoewel de overeenkomst van Montreal-Kunming niet juridisch bindend is, zullen de regeringen de taak krijgen om hun vooruitgang bij het bereiken van de doelstellingen aan te tonen met nationale biodiversiteitsplannen, vergelijkbaar met de nationaal vastgestelde bijdragen van de klimaatovereenkomst van Parijs.
Waarnemers toonden zich teleurgesteld over de zwakke taal over consumptie en het gebruik van pesticiden, beide belangrijke aanjagers van biodiversiteitsverlies. De term “natuurpositief”, die volgens sommige wetenschappers het equivalent van “netto nul” zou zijn, kwam in het akkoord niet voor.
Naast de natuurdoelstellingen bereikten de landen een historische overeenkomst om een financieel mechanisme te ontwikkelen voor het delen van de voordelen van ontdekkingen van geneesmiddelen, vaccins en voedingsmiddelen die afkomstig zijn van digitale vormen van biodiversiteit, bekend als digitale sequentie-informatie of DSI, nadat er in de aanloop naar biodiversiteitstop Cop15 geruzied was over biopiraterij.
Rol van Nederland
Voor Nederland is het extra urgent om de internationale afspraken zo snel mogelijk om te zetten in nationale plannen, gezien de staat van de natuur, zegt Coenraad Krijger, directeur IUCN NL. Het huidige kabinet maakt al belangrijke stappen hierin met de aanpak van de stikstofcrisis en het investeren in de omvang en kwaliteit van onze natuurgebieden. Daarbij kan Nederland profiteren van EU-beleid dat al in de maak is als onderdeel van de Green Deal en de Europese Biodiversiteitsstrategie. Hiervoor is al concrete wet- en regelgeving in de maak, zoals de natuurherstelwet. Een ander doel waar Nederland werk van moet maken, is het stoppen en ombuigen van schadelijke subsidies.
