Onlangs verscheen een pittige veiligheidsanalyse over de snel groeiende klimaatontwrichting op Aarde. Het rapport werd gepubliceerd door het Instituut Breakthrough in Australië. Men gaat ervan uit dat de rapporten van het IPCC voortkomen uit een moeizaam consensus-proces. Dan kun je van hen geen actuele analyse en projectie verwachten vanuit het voorzorgbeginsel, dat in 1992 tijdens de VN-conferentie in Rio de Janeiro werd aangenomen.
De nieuwe analyse van de grote gevaren die nu voor de mensheid dreigen zou elke politicus, van lokaal tot mondiaal, nog vandaag moeten lezen. Om dan in de komende vakantieperiode eens heel goed na te denken over wat we nog kunnen/moeten doen… Nog langer dralen zal als een ernstig falen van het politiek systeem aangemerkt worden. Misschien moet een ‘Burgerkamer’, zoals Extinction Rebellion heeft voorgesteld, het initiatief dan overnemen.
Aanbevelingen
Het Australische rapport doet een aantal aanbevelingen die we ons ter harte kunnen nemen:
- We moeten erkennen dat beleidsrelevant onderzoek naar klimaatverandering beperkingen vertoont door wetenschappelijke terughoudendheid.
- Het advies is om een scenariobenadering te adopteren die specifiek kijkt naar hoogste categorie van opwarming en de klimaat- en veiligheidsrisico’s op middellange termijn (midden van de eeuw) .
- Analyseer de acties die op korte termijn uitgevoerd moeten worden ter voorkoming van een “point of no return” tegen het midden van de eeuw.
- Doe nadrukkelijk onderzoek naar de rol die de nationale veiligheidssector op korte termijn kan spelen in het leveren van leiderschap en capaciteit voor de samenleving. Het gaat om noodmobilisatie van arbeid en middelen, op een schaal die ongekend is in vredestijd, om te komen tot een mondiale nulemissie.
Gevaarlijke tijdklem
We zitten dus in een zeer gevaarlijke tijdklem, waardoor we in 10 jaar een zeer drastische CO2-reductie moeten bereiken. Gezien alle mitsen en maren gaat dat met de huidige plannen niet lukken, en zeker niet met ‘ons Klimaatakkoord’. Daarom zijn nu creatieve andere maatregelen en middelen nodig. Gelukkig is er al jaren onderzoek gaande naar quotering ofwel rantsoenering, voor het moment dat we ons bijna geen raad meer weten.
In Engeland werd rantsoenering door dr. David Fleming onderzocht. Hij is helaas al overleden, maar zijn werk wordt voortgezet. Zijn Nederlandse boek heet ‘Energieslank leven met Klimaatdukaten – Stapsgewijs minder energieverbruik voor allemaal’ van Uitgeverij Jan van Arkel. Het gaat over een jaarlijks persoonlijk CO2-budget, dat ruim begint maar elk jaar minder wordt, zodat we leren omgaan met minder fossiele energie.
CO2-budget
Met dat budget is iedereen vrij te kiezen wat men koopt of doet. Het blijkt de meest effectieve en ook de meest rechtvaardige manier om gepland de gestelde doelen te halen die nodig zijn om onder de 1½ graad Celsius opwarming te blijven. Zo’n budgetsysteem klaar maken voor gebruik zou dus een grote prioriteit moeten worden. De invoering zou het beste binnen de EU kunnen starten, met duidelijke maatregelen aan de buitengrenzen voor de importen en exporten.
De Werkgroep Voetafdruk Nederland maakte een nota en notities van de ontwikkelingen in Europa met CO2-quotering/rantsoenering, later uit te breiden naar een Voetafdruk-budget om zo ook land- en ruimtegebruik binnen het systeem te brengen. Zie deze bijlage – met op pag. 8 een Stappenplan – en verder op www.voetafdruk.eu .
Bedrijven en instellingen
Voor bedrijven en (overheids)instellingen werkt het CO2-budget-systeem als volgt: zij kunnen/moeten eenheden CO2 kopen op een speciale veiling. De prijs van die eenheden is afhankelijk van vraag en aanbod op de markt. Deze CO2-kosten zullen vervolgens doorberekend worden in de producten en diensten. Energie-intensieve producten en diensten worden daardoor beduidend duurder en vergen ook veel CO2-budget, maar duurzaam en zuinig geproduceerde producten en diensten in verhouding goedkoper en ook budget-besparend.
Ook particulieren die niet genoeg hebben aan hun jaarbudget kunnen op deze wijze meer eenheden kopen. Mensen die al energiezuinig leven houden eenheden over en kunnen die vervolgens verkopen. Op die manier kunnen ze een extra inkomen verwerven. Maar die eenheden uit de markt houden kan natuurlijk ook. Dat is dan een extra bijdrage aan een hopelijk nog enigszins veilig klimaat.
Jan Juffermans, o.a. actief in het Platform Duurzame en Solidaire Economie en de Werkgroep Voetafdruk Nederland.
Dit artikel verscheen eerder op degrotetransitie.nl