Wie zijn vlinders in de tuin een plezier wil doen met een vlinderstruik, kan onbedoeld moord begaan. Want veel van de tuinplanten die moeten bijdragen aan het wel van het insectenbestand, staan bol van het gif. Moordend gif voor argeloze zespotige bezoekers, zo blijkt uit onderzoek van PAN-NL onder tuincentra.
Pesticide Action Network Netherlands (PAN-NL) onderzocht deze maand voorjaarsbloeiers zoals lavendel, anjer, vlinderstruiken, klokjesbloem, struikmargriet op resten van pesticiden. De typische planten die door tuincentra vaak verkocht worden als insectenlokkers. De steekproef is gedaan bij Praxis, Intratuin en Welkoop. Op 16 tuinplanten zijn maar liefst 27 verschillende pesticiden en 5 metabolieten aangetroffen. 15 van de 16 onderzochte planten bevatten een cocktail van 3 tot 13 verschillende pesticiden en metabolieten. 75% van de voorjaarsbloeiers was besmet met insecticiden en dus een gevaar voor insecten. Van de drie geteste tuincentra verkoopt Welkoop de meest giftige tuinplanten.
De praktijk toont, dat middelen die het Ctgb voor de sierteelt goedkeurt een bedreiging voor insecten zijn, zowel tijdens als na de teelt. PAN-NL is van mening, dat de reguliere sierteeltsector het heft in eigen handen moet nemen en schadelijke pesticiden uitfaseert.
De meest vervuilde tuinplanten bij Welkoop, minst vervuilde bij Intratuin
In totaal zijn in deze steekproef 27 verschillende pesticiden en 5 omzettingsproducten (metabolieten) aangetroffen. Gemiddeld zijn de 16 onderzochte planten met 4,6 verschillende pesticiden besmet.
Uit de steekproef blijkt dat van de drie onderzochte filealen Welkoop de meest giftige tuinplanten verkoopt. De in Nederland geteelde lavendel van Welkoop spant de kroon met 10 verschillende pesticiden. In de vlinderstruik van Welkoop is ook het hoogste gehalte aan pesticiden aangetroffen, namelijk 14,94 mg/kg. Van de 6 onderzochte tuinplanten van Welkoop bevatten 4 (struikmargriet, campanula, vlinderstruik en viooltjes) per kilogram een hoeveelheid van het insecticide flupyradifurone, dat de potentie heeft om bij contact 500 tot 14.000 luzernebehangersbijen te doden!
In de tuinplanten van Intratuin zijn gemiddeld het kleinste aantal residuen (3,2) en gemiddeld het laagste gehalte (1,94 mg/kg) aangetroffen. In de vlinderstruik van Praxis zijn geen residuen met gehalten hoger dan 0,010 mg/kg gevonden.
De aangetroffen pesticiden
Van de 27 gevonden stoffen zijn 8 werkzaam als insecticide, 7 pesticiden zijn Kandidaten voor Vervanging (KvV). Dit zijn pesticiden die zo giftig zijn dat de Europese wetgever heeft aangegeven dat ze vervangen moeten worden. 4 van de 27 stoffen zijn zelfs geclassificeerd als PFAS-pesticide en 9 stoffen zijn door PAN Internationaal beoordeeld als zeer gevaarlijke pesticiden (HHP).
Volgens deze classificatie zijn ruim 7 van de 10 aangetroffen pesticiden gevaarlijk voor mens en/of natuur en/of insecten.
Dat insecten sterven na het eten van planten uit tuincentra bleek ook bij een experiment van fotojournalist Marlonneke Willemsen. Dit gebeurde bij 9 van de 10 planten die ze kocht.
Campagne
In 2024 heeft het tuincentrum Intratuin de doelstelling in het leven geroepen dat in 2030 70% van hun tuinplanten chemievrij zijn en heeft reeds stappen gezet richting telers en inkoop. PAN-NL voert sinds enkele maanden campagne waarin ook de andere tuincentra worden opgeroepen om het aantal gifplanten af te bouwen naar 70% gifvrij in 2030. Tuincentrum Ranzijn heeft reeds toegezegd deze doelstelling te volgen. De andere tuincentra lieten afgelopen week weten de doelstelling 70% chemievrij in 2030 gezamenlijk te gaan onderzoeken in een nieuw opgerichte werkgroep. PAN-NL zal de ontwikkelingen volgen en regelmatig testen blijven doen. Dat er nog een lange weg te gaan is, bleek uit ook uit deze steekproef, waarbij slechts 6% chemievrij was en 75% juist gevaarlijk voor insecten.
Sinds 2021 heeft PAN-NL in totaal 112 regulier geteelde tuinplanten en bloembollen onderzocht; bij de 112 testen zijn slechts drie tuinplanten zonder residuen van bestrijdingsmiddelen aangetroffen.
Tuinbranche moet zelf het heft in handen nemen
Het Ctgb heeft o.a. voor de bloementeelt pesticiden goedgekeurd die voor bestuivers zeer giftig zijn en daarbij speciale gebruiksinstructies opgeteld. Bijvoorbeeld het PFAS-insecticide flonicamid mag alleen toegepast worden tussen zonsondergang en zonsopkomst (dus s ‘nachts) bij bloeiende gewassen en niet-bloeiende gewassen die worden bezocht door bijen. Flonicamid is in 40% van de onderzochte bloeiende tuinplanten aangetroffen.
De praktijk toont, dat middelen die het Ctgb voor de sierteelt goedkeurt een bedreiging voor insecten zijn, zowel tijdens als na de teelt. PAN-NL is van mening, dat de sierteeltsector het heft in eigen handen moet nemen en schadelijke pesticiden uitfaseert.
PAN-NL adviseert de consument alleen onbespoten planten te planten.
Download het onderzoeksrapport 2025 Pesticiden in Tuinplanten 2025: zeer giftige insecticiden in “insectvriendelijke” tuinplanten
Blijf op de hoogte met de nieuwsbrief. Meld je hier aan.
( Je kunt ons ook steunen door lid te worden of te doneren )
