Deze week en in het bijzonder de 9e oktober stond in het teken van duurzaamheid. Het was de ‘Dag van de Duurzaamheid’. ‘sAvonds was er een life-uitzending uit Pakhuis de Zwijger, nadat deze hele dag honderden activiteiten door het hele land hebben plaatsgevonden. Helemaal top. Het is de zevende keer op rij dat deze dag plaatsvindt. Gestart door Urgenda door de inmiddels toch wel BN’er Marjan Minnesma (denk aan acties als Klimaatzaak Staat der Nederlanden, Voettocht naar Parijs COP21 of de eerste burgerinkoop zonnepanelen actie). Het is echt positief dat duurzaamheid op deze dag landelijke aandacht krijgt. Een avondvullende live-uitzending; een beetje lijkt het wel een verenigde televisiezenders uitzending in het kader van een ramp. Maar hoe dan ook: kan niet genoeg aandacht zijn voor duurzaamheid, of het nu gaat om wonen, leven of ondernemen.
Dit is ook de dag van de zevende editie van de Trouw Duurzame Top 100. Voor wie dat nog niet wist: dat is een lijst van ‘Groene BN’ers’ die daar ongevraagd in een bepaalde prioriteit op komen. Een veelkoppige jury komt tot een magische verlijsting van verdienste met jaarlijkse stijgers, dalers en nieuwkomers. In de afgelopen jaren heb ik zes keer op die lijst gestaan. Heel eerlijk, de eerste twee, misschien wel drie keer vond ik het een hele eer, maar daarna werd het al snel sleets. Als je een lijst maakt en keer op keer daar dezelfde ‘koppen’ op ziet, dan heb je gemakkelijk de neiging om door te bladeren. Weer een club zelfgenoegzaamheid, een ‘Groene Kerk’ van mensen die het vooral met elkaar eens zijn en het weten. Zoiets. Met een boog er om heen. Het effect van de intentie om aandacht te vragen voor een belangrijk onderwerp, is eigenlijk nihil.
Afgelopen jaar heb ik dan ook én per video én met een groot stuk in Trouw zelf (heel sportief van de redactie) afscheid genomen van deze lijst. Ik vind het geen verdienste om op die lijst te staan; meer professioneel toeval gekoppeld aan veel passie voor het onderwerp. Leuk om een keer te horen dat je het goed doet, maar na drie keer was daar echt de lol van af. Dus mijn verbazing dat ik er dit jaar ook weer op bleek te staan was niet gering. Ik had toch echt heel luid en duidelijk naar én de redactie én naar aansprekende juryleden laten weten dat ik mijn plaats wilde afstaan aan jonge, sprankelende mensen, ondernemers of burgers die juist met dat kleine duwtje een stap verder kunnen komen in een eigen initiatief.
Mijn poging om dat terugtreden te bewerkstelligen is mislukt; ik geef het volmondig toe. Dat is jammer, zeg maar rustig irritant. Mijn vriendelijk verzoek er van afgehaald te worden, heeft geen gehoor gevonden, want het is niet aan mij om daar over te beslissen, zo is mij medegedeeld. Maar ik heb die aandacht niet nodig, dus dat is pure aandachtverspilling en eeuwig zonde. Zoveel andere mensen hebben echter juist die publicitaire ‘nudge’ om verder te komen nodig door ze te nomineren, hoe bescheiden het effect daarvan ook misschien is.
Vind jij goede en onafhankelijke informatie over een duurzame en klimaatveilige toekomst belangrijk? En helpt Duurzaamnieuws.nl je daarmee? Help ons dan als ondersteunend lid. Dank je wel.
Liever eerst een tijdje volgen? Meld je dan aan voor de gratis nieuwsbrief.
Naar ik hoop voor de laatste keer pleit ik ervoor om nu echt en definitief van deze lijst verwijderd te worden. Mag ik de hoofdredactie van Trouw en de jury van de Duurzame Top 100 oproepen mij uit de archieven, databases, lijstjes en ik weet niet wat al ter stond en definitief te verwijderen. Stop net dit nutteloze gedoe. Stop met dit ranzig soort pre-necrologieën. Geef aandacht aan mensen die het nodig hebben. Graag. Alsjeblieft. Daar is de zaak van duurzaamheid veel te waardevol voor.
Voor de volledigheid en transparantie, bij deze het bericht in Trouw: ‘Vraag Jan Jonker zijn bezigheden te omschrijven en hij zal opsommen: “aanjager, horzel, haastmaker, querulant, boekenschrijver, verhalenverteller, inspirator.” Althans, dat is wat hij hoopt te zijn. “Het is nooit genoeg.” Daar klinkt enige vermoeidheid en wat zelfbeklag in door. Toch staat Jonker al jaren op rij in de Duurzame Top 100. Hij vindt dat ‘professioneel toeval’, een gevolg van wat hij toch al deed en geen verdienste. Daarom liet hij vorig jaar weten dat hij ‘graag en met onmiddellijke ingang’ afgevoerd wilde worden als mogelijke kandidaat voor dit jaar. De jury heeft die wens niet gehonoreerd en wijst op Jonkers activiteiten als hoogleraar duurzaam ondernemen in Nijmegen en Toulouse. Jonker vindt dat onze maatschappij behoefte heeft aan ‘een grote verbouwing’, en door zijn werk ‘prutst’ hij daar zelf aan mee. Jonker doet onderzoek naar wat hij hybride bankieren noemt. Daarbij is het mogelijk om verschillende soorten waarde-eenheden tegen elkaar ter ruilen in een transactie. Een product ruil je dan niet alleen tegen geld, maar bijvoorbeeld ook tegen tijd, afval of energie. Jonker pleit ook voor Nieuwe Business Modellen (titel van zijn boek uit 2014). Een voorbeeld van zo’n model: koop met veertig gezinnen een boerderij met boer erbij en voorzie zo in je voedselvoorziening.’
Jan Jonker is hoogleraar Duurzaam Ondernemen aan de Radboud Universiteit te Nijmegen. Daarnaast bekleedt hij de Pierre de Fermat leerstoel aan de Toulouse Business School in Frankrijk. Zijn werk concentreert zich op drie samenhangende thema’s: de opkomst van de WEconomy, het ontwikkelen van nieuwe business modellen en het anders denken over geld oftewel ‘hybride bankieren’. Recent publiceerde hij ‘Nieuwe Business Modellen; Samen Werken aan Waardecreatie’ (Academic Service).
