Een complete saneringsslag van bedrijven en banen is meer op zijn plek als het virus onder controle is. De schatkist biedt nog meer dan genoeg ruimte voor tijdelijke steun aan de economie. En de hogere staatsschuld hoeft niet, of pas op de lange termijn afgebouwd te worden, ruim nadat de coronacrisis voorbij is. Dat concludeert het ING Economisch Bureau in zijn rapport op basis van interviews met tien academische economen.
ING-economen interviewden tien academische economen om te onderzoeken of en waar er consensus bestaat over het budgettaire beleid in tijden van corona. Consensus is er over de grote steunpakketten van de overheid tot nu toe. Omdat de economische dip abrupt en naar verwachtingen tijdelijk is, heeft de overheid met de steun de economische schade terecht beperkt.
Ook na corona niet (snel) bezuinigen
Na de coronacrisis wil slechts een deel van de economen overheidsuitgaven verlagen of belastingen verhogen om zo de hogere schuldquote actief af te bouwen. Zij stellen voor die ingrepen pas te doen als de economie weer op eigen benen kan staan. Een even grote groep stelt er helemaal geen extra ingrepen nodig zijn, ook niet nadat corona voorbij is. Stevige ingrepen in de overheidsfinanciën liggen na de coronaperiode dan ook niet voor de hand.
Komende maanden: saneren vindt bij deel economen weerklank
Een deel van de economen vindt dat het tijd wordt voor saneringen, waarbij werkenden en bedrijven zich gaan richten op gebieden waar meer langetermijnperspectief is. Zij wijzen erop dat de crisis nog lang kan duren, en blijvende veranderingen oplevert als meer thuiswerken en webwinkelen. Zij benadrukken dat nu saneren op termijn meer economische groei oplevert. De andere groep noemt juist het risico dat economische activiteiten die op termijn wél levensvatbaar blijven onnodig verloren gaat. Personeel kan dan door een tijdelijke crisis blijvend op een achterstand komen, innovaties en investeringen blijven uit, zodat de groei op termijn lager uitpakt.
Gedeeltelijk herstel in 2021
De horeca, transport en de zakelijke dienstverlening laten in 2020 door de coronacrisis de grootste krimp zien. De detailhandel groeit dit jaar als enige bedrijfssector. Het zijn vooral supermarkten en online shops die profiteren doordat consumenten minder op vakantie gaan, vaker zelf koken en drukke winkelcentra mijden.
De sectoren die in 2020 het hardst krimpen laten in 2021 ook de hoogste groei zien, al herstellen ze niet volledig. Want ook als het virus verdwijnt, blijven bedrijven de economische gevolgen ondervinden van een oplopende werkloosheid en financiële onzekerheid. De bouw is de enige sector die, na zes jaar van groei, zowel in 2020 als in 2021 krimpt. Dit stelt het ING Economisch Bureau in het Vooruitzicht Sectoren.
Pas later ‘ombouwen’ om verlies van perspectief te voorkomen
Marieke Blom, hoofdeconoom van ING Nederland: “Het beleid leunt nu op beide visies. Vooral de timing is hierbij belangrijk. Als corona tijdelijk is, zijn steunpakketten ook voor de schatkist gunstiger dan het betalen van extra ww-uitkeringen en het heropbouwen van productiecapaciteit en vaardigheden achteraf. Als de economie wat verder hersteld is, is ook duidelijker naar welke diensten en vaardigheden er wél vraag is.” De ING-economen wijzen daarnaast op onderzoek dat laat zien dat werkloosheid het welbevinden van mensen flink schaadt. Blom: “Extra euro’s door meer economische groei op termijn voegen wel iets toe aan het welbevinden, maar het verliezen van een baan en perspectief is pas echt fnuikend voor het welbevinden. Ombouwen als de economie weer flink is aangetrokken voorkomt dat de arbeidsmarkt tegelijk twee tikken krijgt en dat sluit beter aan bij de menselijke voorkeuren.”
Deze economen werkten mee aan het onderzoek:
| Naam econoom
Prof. dr. Roel Beetsma Prof. dr. Willem Buiter Prof. dr. Frank den Butter Prof. dr. Casper van Ewijk Prof. dr. Paul de Grauwe Prof. dr. Lex Hoogduin Prof. dr. Bas Jacobs Prof. dr. Clemens Kool Prof. dr. Coen Teulings Em. prof. dr. Harrie Verbon Prof. dr. Sweder van Wijnbergen |
Werkzaam voor
Universiteit van Amsterdam Columbia University als gasthoogleraar Vrije Universiteit Amsterdam Universiteit van Amsterdam London School of Economics Rijksuniversiteit Groningen Erasmus Universiteit Rotterdam Universiteit van Maastricht Universiteit van Utrecht Universiteit van Tilburg Universiteit van Amsterdam |