Scholen zijn niet alleen in het klaslokaal bezig met duurzaamheid. Ze nemen ook steeds vaker allerlei duurzame maatregelen, van zonnepanelen tot stadswarmte.
Nederlandse scholen worden steeds vaker ‘fris’. Dat wil zeggen: ze besparen energie, verlagen de CO2-uitstoot en zijn minder afhankelijk van fossiele brandstoffen. En ze zorgen dat het binnenmilieu gezond is. Klaslokalen hebben dan voldoende ventilatie en een goede luchtkwaliteit, zonder dat het in de winter te koud of in de zomer te warm is. Ook het lichtinval en de geluidsisolatie zijn goed geregeld.
Fris met stadswarmte
Een duurzame maatregel die bij steeds meer (frisse) scholen in beeld komt, is een aansluiting op stadswarmte. Zo staat Basisschool Houthaven in de Amsterdamse Spaarndammerbuurt bekend als frisse én klimaatneutrale school. De school is, net als de woningen in de wijk, aangesloten op het stadswarmtenet voor warm water en verwarming. De warmte komt vrij bij de opwekking van elektriciteit uit afvalverbranding van het Afval Energie Bedrijf (AEB) in Westpoort.
Ook scholen in onder meer Rotterdam, Lent, Ede en Arnhem – en medische centra zoals het VU Medisch Centrum en LU MC – maken gebruik van stadsverwarming. Daarmee kunnen ze de CO2-uitstoot terugbrengen met soms wel tachtig procent ten opzichte van verwarming met een gasgestookte cv-ketel.
Scholen en klimaatdoelstellingen
Basisschool De Verwondering in Lent, nabij Nijmegen, maakt sinds augustus 2014 gebruik van stadsverwarming. De warmte is afkomstig van afvalenergiecentrale ARN in Weurt, waar afval uit Nijmegen en omstreken wordt verbrand. Met het warmtenetwerk van Nijmegen is in 2016 6.869 ton CO2-uitstoot vermeden. Dit staat gelijk aan de uitstoot die vermeden zou worden met 68.700 zonnepanelen.
Jan Willem Helmink, directeur van De Verwondering, draagt met zijn school graag bij aan de duurzaamheidsdoelstellingen die Nederland voor het onderwijs heeft. “We combineren de aansluiting op het warmtenet met extreem goede isolatie. In juni plaatsen we zonnepanelen op ons dak. En een groot deel van ons gebouw is al recyclebaar.”
Veilig verwarmen
Harrie van der Wielen, business manager bij Nuon, begrijpt dat scholen graag overstappen op stadswarmte. “Voor scholen is onderhoud aan het gebouw natuurlijk geen corebusiness. Vaak regelt een conciërge dit, of de school sluit onderhoudscontracten af. Met stadswarmte is dat geregel verleden tijd: het beheer en onderhoud zijn in handen van Nuon, zodat scholen er geen omkijken meer naar hebben.”
Volgens Helmink past het stadswarmtesysteem bovendien heel goed bij de dagelijkse praktijk van zijn school. “We regelen de warmte vanuit een centraal punt in het schoolgebouw, en kunnen de temperatuur voor elke ruimte apart bepalen. Dat is ideaal voor de manier waarop wij het gebouw voor onze lesmethode hebben ingericht.” De Verwondering werkt met grote leerpleinen, waar verschillende groepen samen leren. Daarnaast zijn er kleinere ruimtes voor instructies aan kleinere groepen. Helmink: “Met een online programma kunnen we per ruimte zien hoe hoog de temperatuur is. Én we kunnen de temperatuur zo nodig direct aanpassen.”
Van der Wielen vertelt dat stadswarmte voor scholen ook een heel veilige manier is van verwarmen. Met een stadswarmte-installatie is er geen kans meer op gaslekken, gasexplosies of koolmonoxidevergiftiging. Door de afwezigheid van cv-ketels is ook de kans op brand kleiner.
Bewustzijn essentieel
De docenten van De Verwondering vinden het heel belangrijk om op school voldoende aandacht te schenken aan duurzaamheid. De school organiseert daarom regelmatig themaweken, waarin ook stadsverwarming aan bod komt. Helmink: “Wat houdt duurzaamheid in? En wat is stadswarmte precies? Wat moet er gebeuren voordat je een gebouw kunt aansluiten op het warmtenetwerk? Dat zijn allemaal vragen die juffen en meesters dan met hun leerlingen bespreken.”
Van der Wielen denkt dat dergelijk bewustzijn essentieel is om scholen – en wellicht ook woningen – verder te verduurzamen. “Als je de leerlingen enthousiast krijgt, slaat het over op de ouders. En leeft het eenmaal, dan zullen mensen zich eerder willen inzetten voor verduurzaming. Wie weet gaan mensen dan thuis ook duurzame maatregelen nemen. En dat is hoog nodig om de Nederlandse klimaatdoelstellingen te behalen.”
