“Het megabedrijf Monsanto dat pesticiden ontwikkelt en biowetenschap bedrijft staat volgens miljoenen actievoerders en betrokken burgers synoniem voor de duivel”, schrijft J.P. Sottile. Maar dat heeft nooit kunnen voorkomen dat het bedrijf goede maatjes is gebleven met de mensen die ertoe doen: politici en toezichthouders. En nu staat het bedrijf op het punt zijn grootste overwinning ooit te behalen: toestemming krijgen om biologisch actieve RNA-moleculen op Amerikaanse gewassen te spuiten.
Is Monsanto inderdaad ‘evil’? Zoek op deze woordcombinatie in Google en u zult snel ontdekken waarom Monsanto tot de top van de ‘meest gehate bedrijven’ behoort. Velen zien Monsanto als de belichaming van alles wat er mis is met het Amerikaanse bedrijfsleven.
Om dit te onderstrepen gebruikt Monsanto een patent dat het Hooggerechtshof drie decennia geleden toekende om boeren aan te klagen die zaden op durven slaan voor het volgende plantseizoen. Het bedrijf heeft ook gewonnen van biologische boeren die het slachtoffer zijn geworden van de 'genetische drift' van Monsanto's gepatenteerde gewassen. Kruisbestuiving met de niet-gemanipuleerde gewassen lukte niet, waardoor de biologische waar onverkoopbaar werd.
Monsanto werkt methodisch samen met conventionele boeren, onderwijl de biologische concurrentie eliminerend met de overal aanwezige gepatenteerde pollen. In de Verenigde Staten is 90% van de soja-, maïs- en katoenvelden beplant met genetisch gemodificeerde (GM) zaden. Andere producten volgen snel, zodat de boeren die niet meedoen letterlijk omringd worden door GM-producten.
Monsanto is druk bezig met uitbreiden via ‘BioDirect '. Met dit product is het niet langer erg dat planten resistent zijn tegen glyfosaat of dat er veerkrachtige insecten zijn die tegen biopesticiden kunnen. Een zogenaamde RNA-spray wijzigt eenvoudigweg de genetische code van een plant.
De technologie heet 'RNA-interferentie (RNAi) en het belooft agrochemische bedrijven een prachtige nieuwe wereld met meer winst. Het opent ook een doos van Pandora met alsnog onbeantwoorde ethische vragen over genetische drift, het patenteren van planten en, het meest onheilspellend, of RNAi kan, moet of zal worden ingezet als wapen. Net als dat andere product van Monsanto: Agent Orange, het ontbladeringsmiddel dat in de Vietnamoorlog veelvuldig werd ingezet.
De werking van RNAi
RNAi werkt als volgt: de RNAi-technologie kaapt als het ware het ribonucleïnezuur (RNA) dat instructies uitvoert van het DNA. Deze door de mens gemaakte boodschappen kunnen:
- Celfuncties vernietigen
- Organen uitzetten
- Weerstand tegen een onkruidverdelger (glyfosaat) uitzetten
- Of het DNA-commandosysteem een kunstmatig genexpressie laten produceren
BioDirect sluit perfect aan bij de DNA-veranderende processen die Monsanto gebruikte voor het creëren van Roundup Ready planten en 'BT'-maïs en -katoen. Bij BT-gewassen is het Bacillus thuringiensis gif direct ingebouwd in de plant. Dit giftige eiwit doodt hongerige insecten. Maar diverse insecten zijn al resistent geworden.
Of het nu luizen zijn in Texas, bacteriën in India of superonkruid op Amerikaanse boerderijen: resistentie tegen gif dat mensen hebben gemaakt is een natuurlijke reactie van Moeder Natuur. Nu werpt deze voorspelbare evolutionaire reactie een domper over het businessmodel van de landbouw.
super-onkruid in plaats van oogst
Dit is het resultaat: boeren die gif gebruiken hebben giftiger gif nodig om de resistentie tegen het eerste gif te kunnen weerstaan. Natuurlijk verzekerden de wetenschappers van Monsanto in 1993 aan het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA) dat glyfosaat een "laag risico had voor resistentie."
Effecten van RNAi onbekend
Nu zet Monsanto de tegenaanval in met de RNAi-technologie in plaats van samen te werken met de natuur. Waarom? Omdat de verkoop stagneert. De markt is letterlijk oververzadigd met glyfosaat. En Monsanto wil het leven en de winstgevendheid van Roundup uitbreiden door de weerstand op celniveau aan te vallen.
Daarom staan we nu voor de onbekende gevolgen van de invoering van RNA in ecosystemen die niet zijn aangepast aan de plotselinge binnenkomst van genetische boodschappen. Denk daar maar eens minuutje over na….
Antonio Regalado schreef in zijn artikel in MIT Technology Review: "RNA kan dan wel natuurlijk zijn ... maar het introduceren van grote hoeveelheden gerichte RNA-moleculen in het milieu is dat niet."
De USDA en de Food and Drug Administration (FDA) hebben al goedkeuring verleend aan RNAi appels die zijn ontwikkeld door een Canadees bedrijf. Hoewel Monsanto nog op goedkeuring wacht, wijst een verklaring van de Environmental Protection Agency (EPA) erop dat RNAi al in uw taart kan zitten: "Er zijn aanwijzingen dat de meeste, zo niet alle, via de mond toegediende [RNAi] ... wordt afgebroken door het zure milieu van de maag en de werking van enzymen die RNA afbreken."
De EPA gelooft dat dit “de mogelijkheid vermindert" dat RNAi de spijsvertering overleeft en invloed heeft op degene die het materiaal consumeert. De EPA stelt wel dat “er vragen blijven" over het overleven van RNAi in het zuur en de enzymen van het menselijke spijsverteringssysteem, maar beweert dat "een aantal rapporten (inclusief rapporten van onderzoekers van Monsanto)" aangeeft dat dat onwaarschijnlijk is.
Met eigen wetenschappers die gunstige rapporten naar de EPA sturen en boeren die voorstander zijn van chemische oplossingen, lijkt het zeker dat de weerstand tegen de oplossing van Monsanto voor de resistentie van glyfosaat vrijwel nihil is.
Een killer business model
Hoe krijgt Monsanto het eigenlijk voor elkaar te blijven bestaan, terwijl er zo’n wijdverbreide antipathie is tegen het bedrijf in Europa, Afrika, India, Zuid-Amerika en de Verenigde Staten?
Het simpele feit is dat de macht van Monsanto is gebaseerd op transacties. Transacties met de industriële landbouw die geheel gebaseerd is op chemische meststoffen, pesticiden, fungiciden en herbiciden.
Door het feitelijke monopolie worden boeren over de hele wereld gedwongen mee te doen om te kunnen concurreren met landbouw op industriële schaal, superonkruid en zadenschaarste. Monsanto onderhandelt over transacties met politieke spelers die publiek-private agentschappen opzetten die winst op de korte termijn beogen: over de toekomst hebben ze het maar niet.
Een van de belangrijkste transacties is met gemakzuchtige consumenten die hebben geholpen om Roundup als onkruidverdelger in de markt te zetten. Dus eigenlijk heeft iedereen een beetje vuile handen. En dan zijn er nog de transacties met de eigen wetenschappers van Monsanto, die er een sport van maken om te moorden.
Verder werken de 6 grote multinationals in de chemische voedselindustrie (Syngenta, Bayer, BASF, Dupont, Monsanto en Dow) actief mee door de financiering van wetenschappelijke studies, groeperingen van algemeen belang, hooggekwalificeerde 'experts', belangrijke beïnvloeders en mediakanalen.
Cruciaal zijn de 'onafhankelijke' wetenschappers en academici die de wonderen van de genetisch gemanipuleerde gewassen bejubelen, terwijl ze genieten van de gulheid van Monsanto. Dit deed Monsanto al in de jaren 80 toen het bedrijf onder vuur stond wegens de toxische, mutagene effecten van Agent Orange.
Het duurde vier decennia voor de Wereldgezondheidsorganisatie glyfosaat op de lijst van "waarschijnlijk" kankerverwekkende middelen plaatste. Interessant genoeg benoemde de EPA glyfosaat als een mogelijk kankerverwekkende stof tussen 1985 en 1991. Maar dat werd teruggedraaid - sommigen geloven 'op mysterieuze wijze' - toen de wetenschap in twijfel werd getrokken. Nu zet Hugh Grant, multimiljonair en CEO van Monsanto, voorspelbare vraagtekens bij het onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie. En ten slotte werd de FDA aangespoord tot het testen voor glyfosaat in voeding.
Glyfosaat is makkelijk te vinden
Glyfosaat komt bijna overal in voor: Duitse bieren, Duitse melkkoeien, Duitsers zelf, Franse inlegkruisjes en tampons, een gigantische hoeveelheid Amerikaanse rivieren, 75% van de lucht- en regenmonsters in Mississippi en, heel voorspelbaar, in hoge concentraties op 70% van de genetisch gemodificeerde soja.
Zoals Douglas Main meldde in Newsweek, heeft de mens voldoende glyfosaat gebruikt "om bijna een half pond Roundup op iedere gecultiveerde hectare landbouwgrond in de wereld te spuiten."
Terwijl het debat gaat over genetisch gemodificeerd voedsel, is het échte probleem of de volgende zet moet zijn om planten te besproeien met RNAi nadat we de planeet hebben verdronken in pesticiden, fungiciden en herbiciden. Maar dat debat lijkt niet aan de orde.
Helaas weerspiegelt dit non-debat de bereidheid om gif te gebruiken zodat onze gehele landbouw gedicteerd wordt door chemie. Monsanto vertrouwt op boeren die vechten op hun eigen velden en op gemakzuchtige consumenten die niet beseffen dat dit gemak hun ware vijand is.
Het allerbelangrijkste tenslotte, is dat de macht van Monsanto komt van wetenschappers die beter zouden moeten weten dan Moeder Natuur meedogenloos uitdagen voor een evolutionaire krachtmeting. Het is een geen-win situatie. Tenzij je natuurlijk één van de goedbetaalde stakeholders van Monsanto bent.
