Vijfenzestig procent van Afrika's landbouwgrond is te beschadigd om er voedselgewassen op te laten groeien. Dat staat in een rapport van Afrikaanse en Europese landbouwdeskundigen.
Het rapport van het Montpellierpanel, een groep deskundigen uit Europa en Afrika, noemt drie zaken die de Afrikaanse bodem bedreigen: landdegradatie, slechte oogsten en bevolkingsgroei. Het panel raadt Afrikaanse regeringen en donoren aan om te investeren in duurzaam land- en bodembeheer.
Volgens de FAO, die 2015 heeft uitgeroepen tot het Internationale Jaar van de Bodem, heeft menselijke activiteit een derde van al het land waarvan de voedselproductie afhankelijk is gedegradeerd. Daardoor heeft deze bodem niet meer het vermogen om voldoende gezond voedsel te produceren.
Zonder aangepast beheer rond de gezondheid van de akkers, zal de hoeveelheid landbouwgrond die in 2050 per persoon beschikbaar is, noch slechts op een vierde van het niveau zitten van 1960. Volgens het rapport zijn naar schatting 180 miljoen mensen in Afrika ten zuiden van de Sahara getroffen door de aantasting van het land, met een direct economisch verlies van 68 miljard dollar. "Die verliezen worden onevenredig door de arme boerenbevolking gedragen", zegt de voorzitter van het panel, Gordon Conway.
Landmanagement, goed waterbeheer en een duurzaam mestbeleid zijn essentieel voor de bodemgezondheid en van cruciaal belang voor het verbeteren van de productiviteit van de Afrikaanse landbouw.
Projecten rond het tegengaan van bodemerosie in Oeganda en Rwanda en inspanningen op het gebied van gebruik van organische mest, laten in ieder geval hoopgevende resultaten zien op het vlak van landverbetering.
Daarnaast is er echter ook de klimaatverandering die voor problemen zorgt. Verwacht wordt dat het Afrikaanse continent de temperatuur meer zal zien stijgen dan het globale gemiddelde, en met uitzondering van het oosten, zal er ook een daling van de neerslag op te tekenen zijn.
Een donker beeld over de toestand van de Afrikaanse akkers werd ook geschetst in een recent nummer van National Geographic. In zijn artikel Our Good Earth, schreef agro-ecoloog Jerry Glover dat "tot 1991 een gebied zo groot als de Verenigde Staten en Canada samen verloren is gegaan door toedoen van landerosie en dat niets erop wijst dat dat sindsdien is gestopt".
"Bossen worden gekapt en omgezet in landbouwgrond met een snelheid die hoger ligt dan ooit in de geschiedenis", schrijft Glover. "We gaan maar door en oogsten meer voedingsstoffen dan we teruggeven aan de aarde. Als een land olie uit de grond haalt, vragen mensen zich af wat er zal gebeuren als de olie op is. Maar vragen ze zich ooit af wat er zal gebeuren als we alle vruchtbare bodem hebben opgebruikt?
Busani Bafana
