Het grootste onderzoek ooit naar de oorzaken van bijensterfte bevestigt opnieuw de oorzaak. Neonicotinoiden zijn schadelijk voor bijen. Veel bijen die aan deze stof zijn blootgesteld overleven de winterslaap niet. De resultaten van de studie werden op 29 juni 2017 in Science gepubliceerd.
Het onderzoek werd hoofdzakelijk gefinancierd door twee grote producenten van neonicotinoiden, Bayer CropScience en Syngenta. Zij bestrijden de conclusies van de wetenschappers nu en verdedigen de pesticiden die al in verschillende landen verboden of beperkt zijn. De onderzoekers die het werk hebben gedaan, zeggen dat ze volledig onafhankelijk waren.
Zorgen over bijensterfte nemen toe
De laatste jaren nemen de zorgen bij wetenschappers en beleidsmakers toe over de schade die neonicotinoide aan bijen toebrengt. De pesticiden worden vaak al gespoten op zaden voordat ze worden uitgezaaid. Later worden ze in de pollen teruggevonden.
Eerdere laboratoriumstudies die de effecten op bijengezondheid en gedrag onderzochten kregen kritiek. Bijen zouden tijdens onderzoek aan grotere doses van de chemicaliën worden blootgesteld dan dat ze in het veld zouden ervaren. En oudere veldproeven leverden soms wisselende resultaten op.
Om duidelijkheid te krijgen heeft een team onder leiding van het Centrum voor Ecologie en Hydrologie van Wallingford, UK, nu de grootste studie van zijn soort uitgevoerd. Het onderzoek is gefinancierd met US $ 3 miljoen uit Bayer CropScience en Syngenta, en nog eens £ 400.000 (US $ 520.000) uit de Instelling zelf. Ze verspreidden drie bijensoorten - honingbijen (Apis mellifera) en twee wilde variëteiten, hommels (Bombus terrestris) en eenzame bijen (Osmia bicornis) – bij 33 koolzaadlanderijen in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Hongarije groeien koolzaad. Sommigen werden geplaatst in de buurt van gewassen beschermd met neonicotinoïden en andere in velden waar niet werd gespoten.
Industrie blijft uitkomsten bestrijden
Hoewel door henzelf gefinancierd, blijven Bayer en Syngenta de uitkomsten van het onderzoek discutabel noemen. De werkwijze van de wetenschappers wordt bekritiseerd. Verschillen in uitkomsten van het onderzoek worden aangegrepen om te beweren dat er (dus) omstandigheden zijn waaronder neonicotinoiden wel veilig gebruikt kunnen worden.
"Je moet ze een 10 voor inspanning geven," zegt Dave Goulson, onderzoeker aan de Universiteit van Sussex in Brighton, Verenigd Koninkrijk. De studie is "goed ontworpen, goed gerepliceerd, goed gefinancierd - ironisch genoeg door de industrie die de uitkomsten niet echt kan waarderen. Maar de resultaten komen overeen met wat er al eerder werd gevonden. Er is nu een punt bereikt waarop je gewoon niet meer kunt ontkennen dat dit spul schadelijk is voor bijen. Ik zou zeggen, dit is de laatste nagel aan de doodskist van neonicotinoiden."
Vergelijkbare resulteten
Een andere studie die op het zelfde moment op hetzelfde moment in Science werd gepubliceerd keek naar de situatie in Noord-Amerika. Amro Zayed en zijn team ondeerzoeken insecten aan de York University in Toronto. Zij keken naar de gevolgen van regelmatig gebruik van neonicotinoïde pesticiden in Canada. Hun werk werd gefinancierd door het ministerie van Landbouw en Voedsel van Ontario.
"We weten nog niet precies hoe veel neonicotinoïden er in de natuur terecht komen en hoe lang ze actief blijven," zegt Zayed, die werkt aan de York University in Toronto. "Een van de grootste verrassingen die we vonden was dat we door het hele groeiseizoen neonicotinoïden detecteerden. De duur van de blootstelling was eerlijk gezegd veel langer dan we verwachtten."
Duurzaamnieuws publiceerde al eerder over kleinschaliger onderzoek in deze van Harvard University. Dat leverde in 2014 al bewijs voor de dodelijke schade die deze stoffen aan bijen toebrengen.
Het onderzoek is in elk geval stevige munitie voor iedereen die voor afschaffen van het gebruik van neonicotinoiden ijvert.
Lees meer in Nature