De teloorgang van bijen en andere nuttige insecten heeft te maken met vervuilende stoffen in de lucht, stelt onderzoek in Nature. De vervuiling hindert de capaciteit van de dieren om voedsel te zoeken.
De populaties van bijen en andere nuttige insecten gaan er sterk op achteruit, en wetenschappers zijn al jaren op zoek naar de oorzaken, gaande van gsm-straling tot klimaatverandering of plagen als de varroa-mijt.
Maar onderzoekers van de Universiteit van Reading zien in luchtvervuiling nu de hoofdschuldige, na analyse van 120 studies over 40 soorten nuttige insecten in 19 landen. Daaruit blijkt dat ze tot 39 procent minder goed kunnen foerageren bij hoge concentraties van sommige vervuilende stoffen. De conclusies zijn te lezen in Nature Communications.
“Luchtvervuiling is een onderschatte bedreiging voor de insecten die ons leven makkelijker maken”, legt James Ryalls van Reading uit. “De bijen die onze bloemen bestuiven en de wespen die als natuurlijke insectenbestrijdiging werken, lopen het risico verder achteruit te boeren als we de luchtkwaliteit niet verbeteren.”
Vind jij goede en onafhankelijke informatie over een duurzame en klimaatveilige toekomst belangrijk? En helpt Duurzaamnieuws.nl je daarmee? Help ons dan met een donatie. Dank je wel.
Liever eerst een tijdje volgen? Meld je dan aan voor de gratis nieuwsbrief.
Reukzin
De onderzoekers vermoeden dat nuttige insecten zoals bijen en wespen meer last hebben van luchtvervuiling omdat ze sterk afhankelijk zijn van communicatie die op geur is gebaseerd. Ze gebruiken vaak chemische signalen uit de lucht om bloemen te lokaliseren, partners te vinden of op hun prooi te jagen.
Vervuiling kan die geursporen chemisch veranderen of het vermogen aantasten van de insecten om ze te detecteren. Daardoor wordt hun zintuiglijke landschap feitelijk verstoord.
Heel wat insecten die schadelijk zijn voor de mens daarentegen zijn minder afhankelijk van die geursignalen over lange afstanden, en vertrouwen meer op direct contact of visuele signalen, waardoor ze minder kwetsbaar zijn voor de effecten van luchtverontreiniging.
Ozon blijkt bijzonder schadelijk voor veel nuttige insecten en doet hun vermogen om te gedijen en hun rol in het ecosysteem te vervullen met 35 procent dalen. Zelfs lage ozonniveaus – onder de huidige luchtkwaliteitsnormen – bleken aanzienlijke schade te veroorzaken. Ook stikstofoxiden hebben een grote invloed.
Bovenop effect pesticiden
Al eerder werd vastgesteld dat bijen die zijn blootgesteld aan pesticiden amper een derde van de afstand vliegen die ze normaal zouden afleggen. Dat is van cruciaal belang voor de dieren, die grote afstanden moeten afleggen op weg naar voedsel, maar ook voor de land- en tuinbouw.
Bijen op zoek naar voedsel zijn essentiële bestuivers voor veel van de gewassen die de mensheid voeden. Elke factor die de vluchtpatronen en capaciteit van de bijen beïnvloedt, kan daardoor die bestuivingsfunctie aanzienlijk bedreigen.
Uit een studie van het Imperial College London in het vakblad Ecology and Evolution blijkt dat blootstelling aan pesticiden precies dat effect heeft. Het vermindert de uithouding van de bijen ernstig en beperkt zo niet alleen de vluchtduur, maar ook de afstand die de bijen afleggen.
De onderzoekers richtten zich op “imidacloprid”, een van de neonicotinoïdenvarianten die op grote schaal gebruikt worden. Bijen die blootgesteld zijn aan het middel in doses die ze doorgaans in het veld kunnen tegenkomen, vliegen heel wat minder dan normaal en leggen een veel kortere afstand af. Daardoor krimpt het gebied dat ze kunnen doorzoeken op zoek naar voedsel met wel 80 procent.
