Vrijheid van meningsuiting wordt vaak genoemd als het hoogste goed waar Europa voor staat, maar het lijkt er op dat de laatste tijd de polarisatie en de verdeeldheid zo sterk toeneemt dat je in veel situaties maar beter kunt zwijgen. Gelukkig mogen we eens in de vijf jaar een stem uitbrengen maar zelfs dan besluit bijna 60 % van de Europese bevolking zich stil te houden.
“Wil jij meer of minder Europa” vroeg iemand mij terloops terwijl ik mijn biljartkeu stond te krijten. “Dat hangt van het onderwerp af”, zei ik heel diplomatiek de vraag ontwijkend, want rond het biljart is discussie over klimaat taboe. Net als bij het onderwerp vluchtelingen ontstaat daarover bij ons aan de biljarttafel geheid ruzie. Ik miste de rode bal op een haar en zei in mijn boosheid daarover dat er in ieder geval wel iets moet gebeuren om het oprukkende rechtspopulisme een halt toe te roepen. Toen vanuit rechts achter mij de opmerking kwam dat dit nu eenmaal de reactie is op het doorgeschoten socialisme, besloot ik de discussie maar te stoppen. De vergelijking met de situatie in de VS, waar zelfs binnen veel gezinnen niet meer zonder hevige ruzie over Trump gesproken kan worden drong zich aan mij op.
Anti-Europees sentiment
Het idee dat je samen sterker staat en dat je grensoverschrijdende problemen gezamenlijk zou moeten willen oplossen, lijkt geheel te worden verdrongen door nationalisme en anti-europees sentiment. In 2014 werden deze sentimenten al door circa 30 % van de EU bevolking gedragen binnen een bonte reeks bewegingen van extreem rechts populisme. Ze worden gekenmerkt door nationalisme, xenofobie, racisme en polariserend anti-establishment.
Geen land binnen de 27 lijkt aan dit sentiment te ontkomen en te vrezen valt dat het percentage in 2019 nog hoger zal blijken. Ik zeg sentiment want ik durf te stellen dat binnen die hele beweging minder dan 1 % echt weet wat er in de Europese politiek speelt of de feiten kent. Vraag voor de aardigheid eens aan uw eurosceptische kennissen, hoeveel Euro de Nederlander netto betaalt aan Europa. U zult verrast staan, maar wees voorzichtig want voor je het weet, heb je ruzie.
Vind jij goede en onafhankelijke informatie over een duurzame en klimaatveilige toekomst belangrijk? En helpt Duurzaamnieuws.nl je daarmee? Help ons dan als ondersteunend lid. Dank je wel.
Liever eerst een tijdje volgen? Meld je dan aan voor de gratis nieuwsbrief.
Te duur
Het veelvuldig aangehangen adagium luidt dat Europa te veel geld kost en dat het geld opgaat aan bureaucratie en zinloze subsidies. Europa zou ook de soevereiniteit van de lidstaten te veel bedreigen en te veel vluchtelingen toelaten. Ik zou iedereen willen aanbevelen de website van Republiekallochtonië.nl eens te lezen. Op 1 april 2019 schreef Roemer van Oordt een uitstekend overzicht over de uitgaven en Ewoud Butter schreef er op 2 december 2018 een overzicht van de aantallen zogenaamde Nederlanders met buitenlandse afkomst. Fact checken is in deze tijd van alternatieve waarheden hard nodig.
Klimaatmanifest van Bas Eickhout
Wie de feiten omtrent Europees klimaatbeleid wel heel goed kent is Bas Eickhout. Hij is al 10 jaar Europarlementariër voor GroenLinks en bovendien afgestudeerd in de chemie en milieukunde. In 2004 werd hij door dagblad Trouw tot de nummer 1 van de Duurzame top 100 gekozen. Zijn visie heeft hij nu helder uiteengezet in een Klimaatmanifest van 10 punten (Uitgeverij Boom-Amsterdam).
Hieronder zal ik proberen die visie samen te vatten.
1 Europa is een economische en politieke machtsfactor van betekenis en moet, zolang de VS gebukt gaat onder een pathologische leugenaar en klimaatontkenner, samen met China de klimaatkar trekken.
2 Vrijblijvende mooie praatjes voor de Bühne blijken als het er op aankomt waardeloos. Er moeten voor Europa en per lidstaat keiharde en wettelijk vastgelegde bindende afspraken gemaakt worden over klimaat en de energietransitie anders komen we er niet.
3 De EU moet haar macht gebruiken om voorwaarden van duurzaamheid te stellen aan geïmporteerde goederen en producten. Dit kan ook door bijvoorbeeld CO2 heffingen vanwege de emissie in het land van herkomst of door helemaal geen zaken te doen met landen die het Parijs-akkoord niet nakomen of die zich schuldig maken aan ontbossing etc.
4 Gas is geen oplossing. De enorme investeringen in uitbreiding van het netwerk aan aardgasleidingen vanuit Rusland en de overslagstations voor LNG uit de VS moeten stoppen en dat geld moet besteed worden aan een groot Europees kabelnetwerk voor duurzame elektriciteit.
5 De macht van de industrie dient te worden gebroken. Tegen het leger van circa 90.000 lobbyisten dat Brussel bezet houdt, zijn de in totaal 50.000 EU ambtenaren en 750 EU parlementariërs niet opgewassen. In alle afzonderlijke lidstaten wordt dezelfde bal gespeeld. “”Wij mogen als land niet strenger reguleren dan in de andere EU landen, vanwege de concurrentie. Dat zou banen kosten en dan zouden we moeten uitwijken naar een minder streng gereguleerd land”. Die bal kan alleen gespeeld worden zolang er geen uniforme regels voor Europa gelden. In Brussel speelt men dezelfde bal maar dan betreft het de concurrentie met landen buiten Europa zodat er ook geen Europese regels komen en de landen het spel kunnen blijven spelen. De meeste EU parlementariërs, en met name die van de liberale en Christelijke partijen, zijn zeer gevoelig voor deze chantage. Daarnaast bezitten de lobbyisten als vertegenwoordigers van de industrie technische kennis en specifieke kennis over bedrijfskosten en handel die geen enkele parlementariër kan staven of weerleggen. De lobbyisten hebben te veel macht.
Om die reden komt er geen CO2 -heffing, worden bedrijven vrijgesteld van energiebelastingen, worden verhandelbare emissierechten gratis weggegeven, wordt vliegen niet belast, wordt de plastic verpakking niet aan banden gelegd en komt er niet overal statiegeld op blikjes en flesjes etc. etc..
6 Hoewel autoverkeer, vliegverkeer en scheepvaart verantwoordelijk zijn voor 25% van de CO2 uitstoot en voor een nog groter deel voor de uitstoot van fijnstof, stikstof en kankerverwekkende uitlaatgassen, komen er geen Europese regels om de groeiende emissie door mobiliteit aan banden te leggen. Zo verzet Duitsland zich tegen strengere emissieregels voor Dieselmotoren en blijft het vliegen volledig onbelast (Geen BTW op tickets, geen CO2 taks en geen accijns op kerosine) terwijl het vervoer per trein dat al deze belastingen wel moet betalen, veel minder CO2 en schadelijke stoffen uitstoot, en minder energie gebruikt. Een netwerk van snelle treinen tussen de Europese steden en vervanging van duizenden vrachtauto’s door goederenvervoer per spoor is nodig. Daarnaast is een eerlijke CO2 taks voor iedere vervuiler van €50à €100 per ton nodig.
7 De besteding van de grote hoeveelheid EU geld (40% van het budget) die naar de landbouw gaat moet worden herzien in het kader van milieu en klimaat. In plaats van steun voor de megabedrijven, moeten kleinschalige en milieuvriendelijke bedrijven gesteund worden. Maatregelen die de biodiversiteit kunnen herstellen, zoals mest- en bestrijdingsmiddelvrije zones rondom elk perceel zouden financieel gesteund moeten worden.
8 De misvatting van populisten en liberalen dat klimaatbeleid te veel geld kost dient te worden weerlegd. Ten eerste zijn het geen kosten maar investeringen die zich dubbel en dwars terugbetalen en ten tweede betreft het een verschuiving van geldstromen die nu opgaan aan investeringen met desastreuze gevolgen voor het klimaat. De investeringen in de energietransitie leveren zeer veel banen op terwijl de investeringen in fossiele energie grotendeels naar het buitenland wegvloeien. Uitstel van de noodzakelijke investeringen zal uiteindelijk duurder blijken te zijn vanwege de oplopende klimaatschade. Bas Eickhout vergelijkt de uitgaven om de leefbaarheid van de aarde te redden met het geld dat sinds 2008 is uitgegeven (en nieuw gemaakt) om de banken te redden of met de hoeveelheid geld die gemoeid was met de wederopbouw na WO II . Het mag best wat kosten.
Hij pleit voor een Europese groene investeringsgolf door centrale bank en alle andere banken en pensioenfondsen en een rem op investeringen in schadelijke producten en processen.
9 Circulaire economie is meer dan een beperkte fractie afval recyclen. We spannen te veel het paard achter de wagen en stikken in de plastic soep. Als we niet oppassen over enkele jaren ook in de afgedankte accu’s, PV panelen en windmolenwieken. Bij elk product en productieproces zou het verplicht moeten zijn een plan en de capaciteit gereed te hebben voor de fase na gebruik. Dat betekent in de ontwerpfase nadenken over hergebruik van de grondstoffen, over scheiding en ontmanteling en een verplichting van de producenten om producten na gebruik in te zamelen en terug te nemen. Ook de export van ons afval naar een derde wereld dient aan banden te worden gelegd.
10 Ten slotte bepleit Bas Eickhout een eerlijke lastenverdeling. Hij verwijst naar de gele hesjes beweging die volgens hem meer behelst en veel fundamenteler van aard is dan een protest tegen hogere accijns op diesel. De grootste vervuilers betalen nu het minst en dat wordt door het liberale lobbyisme hartstochtelijk verdedigd met het argument dat de kosten toch uiteindelijk naar de consument worden doorberekend. Ook het argument van de concurrentie kan vrijelijk worden gebruikt zolang er geen Europese eenheid is en elk land strooit met belastingvrijstellingen, ontheffingen en subsidies voor de grote vervuilers.
Het Klimaatmanifest van 63 pagina’s is de moeite van het lezen waard, maar voor hen die te druk zijn met de voorbereiding van de BBQ, de vakantie of het snuifje coke op vrijdag na een hectische week van 70 uur financiële speculatie op de zuid-as of andere drukke bezigheden, is deze samenvatting van twee kantjes wellicht nog net te behappen. Op 23 mei mag u stemmen en daarna heeft u vijf jaar lang niet alleen geen recht van spreken meer, maar mag u ook niet meer klagen.
Han Blok
Weten op wie je stemt? Kijk in het overzicht van stemwijzers en kieshulpen.
